.
خشکسالی و فروپاشی تمدنها
۶ مهر ۱۴۰۱، ۱۰:۵۵
حدود 4250 سال قبل مردم در میانرودان، دره سند و سیستان با خشکسالی چنددههای که بخشهایی از سیاره زمین را فرا گرفت، به تدریج شهرهای پررونق را رها کردند. در حفاری باستانشناسی «تل لیلان» در شمال شرقی سوریه، یک لایه مدفون از ماسهای و رسی ناشی از باد یافتند که کرمهای خاکی در آن وجود نداشت. این لایه نشانگر زمانی است که چندین دهه زمین با گرد و غبار پوشیده شده و خاک را برای کرمهای خاکی بسیار نامناسب کرده بود. تقریباً در 2200 قبل از میلاد یک خشکسالی بزرگ اتفاق افتاده؛ زمانی که امپراتوری اکدی بر سوریه و عراق کنونی تسلط داشت. تا سال 2150 قبل از میلاد قدرت مرکزی متلاشی شد و بسیاری از مردم منطقه را ترک کردند. همپوشانی بین خشکسالی بزرگ و فروپاشی امپراتوری آکد تصادفی نبود. شواهد خشکسالی در اوایل دهه 1990 با پژوهشهای دانشگاه لیل کشف شد. اختلال ناگهانی اقلیمی باعث سقوط امپراتوری باستانی اکدی شده است. احتمالاً خشکسالی موجب نبود غذای کافی برای جمعیت شهری شده که امروزه در حفاریهای باستانشناختی به «تل لیلان» معروف است.
جوامع در چندین قاره در حدود 4200 سال پیش دچار اختلال شدهاند. در مصر، زمان بیثباتی به نام اولین دوره میانی تقریباً از سال 2180 تا 2055 قبل از میلاد اتفاق افتاد. فراعنه کنترل کشور را از دست دادند و پایگاههای قدرت رقابتی پدید آمدند. از سوی دیگر شواهدی وجود دارد که جریان رودخانه نیل از 2200 قبل از میلاد کاهش یافته است. بهترین توضیح برای این کمبود، کاهش بارانهای موسمی است که رود نیل را تغذیه میکند. خشکیدن نیل میتوانسته به بیثباتی سیاسی منجر شود که در نهایت پادشاهی فراعنه را از بین برد.
بسیاری از انسانشناسان با این نوع تبیین مخالفت میکنند چرا که این تفسیرها تواناییهای جوامع بشری را برای سازگاری نادیده میگیرد. در مطالعهای در سال 2021 در دانشگاه جورج تاون جوامع گذشته از طریق پنج روش از بحرانهای اقلیمی جان سالم بهدر بردند. مثل تغییر رژیمهای غذایی غنی از گوشت در زمانی که برداشت غلات دشوار میشد. این یعنی هیچ رابطه علّی سادهای بین تغییر اقلیم و اختلالات اجتماعی وجود ندارد.
البته شواهد روشنی وجود دارد که نشان میدهد وقتی خشکسالی میانرودان را فرا گرفت، بسیاری از مردم آنجا را ترک کردند. انسانها ظرفیت سازگاری دارند که واقعاً از مکانی که تحت اثر خشکسالی قرار گرفته به مکانی که تحت اثر خشکسالی نیست مهاجرت کنند. مردم اکدی نیز به سمت رودخانههای دجله و فرات حرکت کردند؛ جایی که مردم از دیرباز کشاورزی آبیاری انجام میدادند.
این هشداری در مورد آسیبپذیری جوامع پیچیده کنونی در برابر تغییر اقلیم است. خشکسالی 2200 قبل از میلاد محدود به میانرودان نبوده، بلکه اثراتی در سراسر جهان داشته است. علاوه بر این، امپراتوری اکد تنها جامعه پیچیدهای نبود که در نتیجه خشکسالی دچار اختلال یا سرنگونی شده است. در میانرودان، نیل، اژه و مدیترانه شواهدی از حدود 4200 سال پیش برای خشک شدن، سقوط فرمانروایی مرکزی و افرادی که برای فرار از مناطق خشک حرکت میکنند وجود دارد.
در سال 2018 از این خشکسالی بزرگ در مقیاس زمانی زمینشناسی به عنوان شروع آخرین مرحله «عهد حاضر» یا هولوسن، «مگالایان» (Meghalayan) ، نامگذاری شده است، که نام منطقهای درشمال شرق هند است که در آن یک استالاگمیت دارای رکورد تغییر اقلیم به دقت مطالعه شده است. کمیسیون بینالمللی چینهشناسی از ژوئن 2018 مگالایان به عنوان آخرین مرحله دور هولوسن پس از گرینلندین (از 11700 تا 8200 سال قبل) و نورثگیرپین (از 8200 تا 4250 سال قبل) معرفی کرده است. شروع مگالایان با دورهای 200 سال خشکسالی است که تمدنهای بشری در شرق مدیترانه، از میانرودان تا سیستان و دره سند تا دره رودخانه یانگ تسه در چین را شدیداً تحت تاثیر قرارداده و موجب فروپاشی تمدنها شده است. بعضی پژوهشگران بر این باورند که رویداد 4250 سال قبل در کل سیاره موثر نبوده بلکه شامل مجموعهای از خشکسالیهای غیرهمزمان بوده است. تفاوت بین خشکسالی جهانی و یا دورههای خشکی ناهمزمان مهم است، زیرا پیامدهایی برای درک منشاء تغییر اقلیم دارد. علاوه بر این، آیا میتوان گفت که تغییر اقلیم باعث ایجاد اختلال در جامعه میشود؟ به هر حال با اطمینان میتوان گفت که رویداد 4200 سال قبل در منطقه مدیترانه به خشکسالی در بخشهایی از خاورمیانه انجامیده است. مساله مهم در «زمینشناسی تغییر اقلیم» آن است که اعمال انسان بر روی زمین اکنون آنقدر زیاد است که ما وارد یک «دور» جدید زمینشناسی شدهایم؟ نام پیشنهادی و هنوز غیررسمی این دور جدید آنتروپوسن است که معمولاً به محدوده زمانی آغاز انقلاب صنعتی به بعد (از حدود سال 1700 میلادی) اطلاق میشود. البته آنچه زمینشناسان آن را دور هولوسن (از حدود 11700 سال قبل) مینامند از نظر رسمی تاکنون به سه قسمت -گرینلندین، نورث گریپیین و ماگالاین- تقسیم شده است. بسیاری از پژوهشگران انتظار داشتند تا با اعلام رسمی «دور انسان» (آنتروپوسن) ، پایان رسمی هولوسن نیز پذیرفته شود که تاکنون چنین نشده است.
اگر هزاران سال پیش خشکسالی چندصدساله بخشهای بزرگی از سیاره را فراگرفته باشد، ممکن است این خشکسالی دوباره اتفاق بیفتد، یا هماکنون در حال وقوع باشد. بنابراین مشخص کردن آنچه دقیقاً در آن خشکسالی رخ داده بسیار مهم است.
برچسب ها:
اجتماعی، باستانشناسی، باستانی، تغییر اقلیم، خاورمیانه، خشکسالی، سوریه، سیستان، عراق، کشاورزی، گرد و غبار، مرکزی، هند، یادداشت
پیشنهاد سردبیر
مسافران قطار مرگ
مطالب مرتبط
بارش برف و باران امروز ادامه دارد
۲۲ استان کشور تا پایان هفته بارش برف و باران سنگین را تجربه میکنند
انسداد راه دسترسی ۱۶۰ روستای لرستان
حسن روحانی در مراسم هفتمین سالگرد درگذشت آیت الله هاشمی رفسنجانی مطرح کرد:
باز میخواهند رقیب نامزد اصلی انتخاب آرای باطله باشد؟
گزارش «پیام ما» از نشست بررسی کاربرد فناوریهای نوین در صنایع خلاق
اکوسیستم استارتاپی عامل آشتی کسبوکاری مردم و نوآوران
گروهی از زنان مکزیک جان خود را برای رساندن غذا به مهاجران به خطر میاندازند
مسافران قطار مرگ
دود نیشکرهای سوخته هوای خوزستان را آلوده کرد
چتر سیاه بر آسمان اهواز
کشمکش بین ارگانهای دولتی و تولیدکنندگان کمبود شیرخشک را تشدید کرد
مداخلهٔ بینتیجهٔ دولت در بازار شیرخشک
وزیر نیرو و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با معاون رئیسالوزرای طالبان دیدار کردند
موضعگیری دوگانه دربارهٔ حقابهٔ هیرمند
فعالان جهانی هشدار میدهند
میراث «غزه» زیر بمباران
پیگیری برای ثبت یک میراث ناملموس ادامه دارد
فصل انارچینی
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- روغن صنعتی مایعی جادویی برای افزایش عمر مفید ماشین آلات
- ۱۰ ماده غذایی که به شما در سفر به سوی کاهش وزن کمک میکنند
- چاپ ترافارد؛ هر آنچه که باید درباره این نوع چاپ دستی بدانید
- اقدامات لازم برای اسباب کشی و جابجایی منزل
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟
- تعریف درست هوش مصنوعی (AI) چیست؟
- 10 ایده شغل دوم با سرمایه اولیه کم برای کارمندان
- مقایسه تعرفه پنلهای پیامکی و تبلیغاتی بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید