سال ۱۴۰۲ در حالی روبه‌پایان است که جامعهٔ ایران با مسائل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی متعددی روبه‌رو است. مسائلی که سیاستمداران همواره می‌گویند برای حل‌و‌فصل‌شان راه‌حل‌های فوری در آستین دارند. راه‌حل‌هایی که دست‌کم در برخی از موارد نه‌تنها موجب حل‌وفصل مسائل نشده‌اند؛ بلکه آنها را تشدید هم کرده‌اند. یکی از آخرین نمونه‌های این مسائل را می‌توان به مصوبات و ایده‌هایی مربوط دانست که نمایندگان مجلس برای مقابله با موضوعات مربوط به پوشش زنان در پیش گرفته‌اند یا در سر دارند. مثال آخرش ایده جریمه سه میلیون تومانی زنانی است که حجابشان را رعایت نکنند. ایده‌ای که موجی از واکنش را در جامعه به همراه داشت. در چنین وضعیتی مقصود سیاست‌گذار از «مردم» چه کسانی است؟ مردم چگونه صدایشان را به گوش تصمیم‌سازان می‌رسانند؟ آیا صدای آنها به جلسات دیوان‌سالاران راهی دارد؟ آیا جامعه ردی از صدایش در تصمیمات می‌بیند؟ اینها پرسش‌هایی است که عصر یک روز بارانی با نفیسه آزاد، جامعه‌شناس و پژوهشگری اجتماعی در میان گذاشتم. آزاد در تمام طول گفت‌وگو کوشید با صورت‌بندی مسائل موجود توضیح دهد که «سیاست‌گذار ظرفیت شنیدن صداهای متنوع جامعه» را ازدست‌داده و این وضعیت موجب شده از تقاضاهای عمومی در سیاست‌گذاری ردی دیده نشود. آزاد هر چند با نقدی صریح از مشکلات سیاست‌گذاری اجتماعی در ایران سخن گفت؛ اما در پایان یادآوری کرد که به «عاملیت جامعه» در بزنگاه‌های مهم امیدوار است؛ مثل بارانی همان عصر زمستانی که هر چند مخازن سدها را پر نکرد اما نشانه‌ای از امید به ادامه زندگی است.

|پیام ما| مجلس با کلیات کاهش ساعات کار ادارات و افزایش تعطیلات هفتگی به دو روز موافقت کرد. البته قرار شد جزئیات تغییر ساعات کار ادارات به‌دلیل «وجود پیشنهادهای متعدد» به‌صورت دوشوری مورد بررسی قرار گیرد. دربارهٔ دومین روز هفته نیز تصمیم‌گیری نهایی انجام نشد و به‌نظر می‌رسد که قرار است دولت دومین روز تعطیل را مشخص کند. برخی مخالفان، کاهش ساعات کاری هفته برای کارکنان دولت را تبعیض‌آمیز خواندند، اما سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس تمامی گرو‌های کاری دولتی و غیردولتی را مشمول این لایحه دانست.

|پیام ما| مدت‌هاست که با آغاز فعالیت پلتفرم‌های آنلاین پخش فیلم، دیگر خبری از صف‌های مردمی در مغازه‌های عرضهٔ فیلم‌های سینمایی روی «دی‌وی‌دی» نیست. گروه پژوهشی «تیله» در گزارشی تحلیلی پیامدهای ظهور پلتفرم‌های پخش فیلم بر بستر اینترنت را بررسی کرده است. توجه به سویه‌های اجتماعی فعالیت‌های این کسب‌و‌کار در این گزارش قابل توجه است.

|پیام ما| همدلی حس‌ کردن احساسات دیگران است. به‌ بیان دیگر، همدلی را می‌توان توانایی تصور کردن اینکه احساسات دیگران در مواقع خاص چه کیفیتی دارد، تعبیر کرد. اما امروزه در بخش‌های بزرگی از جهان امروز، چیزی که کمتر دیده می‌شود، همدلی بین افراد است. حالا خبر آمده که دانشمندان در مطالعات علمی کشف کرده‌اند همدلی می‌تواند به‌صورت اجتماعی منتقل شود و از طریق تعاملات اجتماعی گسترش پیدا کند. این هم می‌تواند یک خبر خوب و هم یک خبر بد باشد! خوب از آن جنبه که هنوز می‌توان در مواقع سختی و دشواری‌ها، انتظار همدلی بیشتر در بین مردم داشت و بد از این جنبه که نبودن همدلی در بین مردم نیز از همین طریق می‌تواند گسترش پیدا کند.

|پیام ما| هکرها توانستند به «اسنپ فود» نفوذ کنند و حالا اطلاعاتی که به‌دست آورده‌اند برای فروش گذاشته‌اند. این نخستین بار نیست که اطلاعات کاربران از پلتفرم‌های پرکاربر به‌سرقت می‌رود. پیش از این «تپسی»، «ایرانسل»، چند بانک و پلتفرم دیگر با کاربری‌های متفاوت نیز هک شدند و اطلاعات کاربران آنها در وب تاریک (Dark Web) به فروش گذاشته شد. با این‌حال، هنوز مراجع قضایی دربارهٔ حقوق تضییع‌شدهٔ کاربرانی که اطلاعات آنها در اختیار هکرها قرار گرفته، واکنش خاصی نشان نداده‌اند و خبری نیز از جریمه یا پرادخت غرامت توسط این پلتفرم‌ها به کاربران منتشر نشده است. موضوعی که به گفتهٔ متخصصان حوزهٔ فناوری اطلاعات، باعث می‌شود تا پلتفرم‌ها کمتر برای افزایش امنیت داده‌های در اختیار خود هزینه کنند.

۹ ژانویه ۱۹۴۹ وقتی «پابلو پیکاسو» یک تصویر لیتوگرافی از کبوتری سفید را خلق کرد، احتمالاً تصور نمی‌­کرد که این اثر ساده، سه ماه بعد بر روی پوستر کنگرهٔ جهانی حامیان صلح پاریس قرار گیرد و بعدتر به نمادی از صلح تبدیل شود. طرح کبوتر که یکی از عناصر مشخص در آثار این نقاش اسپانیایی است، متأثر از پدرش، «خوزه روییس بلانکو»، بود که به غیر از نقاشی در سبک رئالیسم، یک کبوترباز بود و قفس بزرگی از کبوتر در جنوب فرانسه داشت.

درحالی‌که در گذشته بیشتر کسب‌وکارها در دوره‌ای که وضعیت کلان اقتصادی آشفته می‌شد، به‌دنبال واکنش‌های کوتاه‌مدت برای مدیریت اوضاع بودند، نتایج آخرین پژوهش‌های مؤسسهٔ جهانی مک‌کینزی که با همراهی ۱۵۰ سرمایه‌گذار انجام شده است، نشان می‌دهد مدیران کسب‌وکارها در همه‌جای دنیا استراتژی‌های پایدار، میان‌مدت و بلندمدت را اولویت قرار می‌دهند. این پژوهش تأکید می‌کند که اولویت تجاری بیش از نیمی از کسب‌وکار‌ها در سراسر جهان در زمان تنگنای اقتصادی، ایجاد و توسعهٔ کسب‌وکارهای جدید است و ازآنجاکه عمدهٔ این کسب‌وکارها پیش از ایجاد یک کسب‌وکار جدید در بازار فعال بوده‌اند، مشکلی را که استارت‌آپ‌های تازه‌کار در جذب سرمایه دارند نیز ندارند.

یکی از اختلاف دیدگاه‌ها در جامعهٔ ایران مانند بسیاری از جوامع، میزان مداخلهٔ دولت در نظام آموزشی است