زبان، یکباره متحول نمیشود
۸ شهریور ۱۴۰۱، ۰:۰۰
زبان، کلمات و لغاتی است که در بین افراد یک جامعه رواج دارد. لغات، شخصیت و بار فهمیای دارد که کاربرد و فهم آن را محدود و مشخص میکند. اما هر کلمه و لغت، یک واژۀ خشک و صلب نیست که همیشه به یک شکل و معنی و با کاربرد یگانهای باشد.
چهبسا واژگان و عبارتی که در گذر زمان، تغییر کردهاند و تنها در ظاهر، به سیاق واحدهای زبانی پیشین باشند. علوم زبانی، از این مسئله، باعنوان تغییر معنایی و یا معنای مجازی یاد میکنند و برآنند که این واحدهای زبانی همان واحدهای زبانی پیشین هستند که دچار تحول و تغییر معنایی و کاربردی شدهاند. اگر گول ظاهر زبان را نخوریم، متوجه میشویم که این واحدهای زبانی، بههیچ وجه واحدهای زبانی کهن نیستند؛ این واحدها، نه تنها در معنا و کاربرد با مشابه قدیمی خود تفاوت دارند که حتی در لفظ و آوا نیز متفاوت شدهاند. درواقع، واحدهای زبانی امروز مشابه واحدهای زبانی پیشین و قدیم هستند، نه اینکه همان باشند.با اینهمه، تغییرات زبانی، جزء به جزء و موبهمو و به کندی صورت میگیرد. همانطور که ذهنیت و تفکر جامعۀ سخنگو، بهمرور و به کندی تغییر میکند، اذهان عمومی و ذهن جمعی نیز نمیتواند به یکباره و ناگهانی تغییر کند.هر لغت در موقعیتهای مختلف، به لغتی دیگرگونه و نو بدل میشود و نمونۀ اعلای این خصلت لغات در شعر و ادبیات بیش از هرجای دیگر دیده میشود. اما این خصلت و خصوصیت لغات، میتواند مقصود زبان را که تفاهم و همفهمی است، مختل کند. بنابراین، در کاربرد روزمره و عمومی، معمولاً نحوه و موقعیت لغتها تکراری و یکسان است، مگر با تفاوتهای جزئی و قابل چشمپوشی که تفاهم و درک متقابل را خدشهدار نکند و این مسئله حتی در شعر و ادبیات هم رعایت میشود، چرا که متن غیرقابل فهم، ارزشی ندارد حتی ارزش ادبی و هنری.نمیتوان به ناگهان واحدی را که در زبان جای ندارد، وارد زبان کرد و انتظار داشت این واحد تازهواردشده، در گفتمان سخنگویان وارد شود و کاربرد یابد. اگر سخنگویان «او به من انزجار میپردازم»، یا «گشتند حتای ما از» را بهکار نمیبرند، بهجهت خلاف قاعده و قانون بودن این عبارات و جملات زبانی نیست، بلکه بهجهت زبانی نبودن این عبارات است. همانطور که کسی «کاتژاق» نمیگوید، چون چنین چیزی در زبان فارسی وجود ندارد و این، ظاهراً کلمه، قابل فهم نیست.بسیاری از واحدهای زبانی تازهساز و یا قدیمی که تعدادی از فارسیدوستان سعی در رواج آنها دارند، نیز چنیند. واحدهای تازهساز، هنوز روحی ندارند که بتوانند فهمی در ذهن مخاطب ایجاد کنند و واحدهای کهنه و قدیمی نیز معنی و مفهوم خود را از دست دادهاند و دیگر واحد زبانی محسوب نمیشوند.
در اینجا منظورمان چیزی نیست که معمولاً در مورد زنده بودن و مرده بودن زبانها گفته میشود، بلکه منظور کار کردن و نکردن واحد زبانی، در لحظۀ کاربرد (اعم از شنیدن و گفتن) است. در ایجاد و خلق واژگان علمیای که بهجای واژگان خارجی توصیه میشوند، معمولاً عنصری ظاهراً فارسی که فاقد بار معنایی و فهمی است، و یا اینکه بار معنایی و فهمی مناسبی ندارد، جایگزین واحد زبانیای میشود که بار فهمی کاملی برای کاربرانشان دارند.
farah_abutaleby@yahoo.com
برچسب ها:
پیشنهاد سردبیر
مطالب مرتبط
مورد عجیب تعطیلات دو روزه
ترانه یلدا معمار و شهرساز در گفتوگو با «پیام ما» جریان معماری ایران را نقد کرد
زنگ خطر غفلت از آمایش سرزمین
مراسم بزرگداشت «حکمتالله ملاصالحی»، باستانشناس پیشکسوت برگزار شد
نگهبان باستانشناسی ایران
مدیر سابق تماشاخانه «سنگلج»:
حق ساختوساز، بدون تعیین حریم وجود ندارد
«گیتی آذرپی»، ایرانشناس مقیم آمریکا درگذشت
برگزاری هفدهمین دوره «یادمان و جایزه معماری میرمیران»
جایزه جشنواره معلولان هند برای مستند «احمد»
نمایش نقاشیهای «بهنام کامرانی» در «امروزِ دیروز»
معماری سنتی ایران چگونه به اقلیم توجه میکرد؟
نسخه پایداری در «کندوان»
گفتوگو با فرزانه سفلایی، استاد دانشکده معماری دانشگاه همپتون ویرجینیا:
معماری ایران دچار تجملگرایی شده است
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- ۱۰ ماده غذایی که به شما در سفر به سوی کاهش وزن کمک میکنند
- چاپ ترافارد؛ هر آنچه که باید درباره این نوع چاپ دستی بدانید
- اقدامات لازم برای اسباب کشی و جابجایی منزل
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟
- تعریف درست هوش مصنوعی (AI) چیست؟
- 10 ایده شغل دوم با سرمایه اولیه کم برای کارمندان
- مقایسه تعرفه پنلهای پیامکی و تبلیغاتی
- مقاصد جذاب و معروف برای کمپ زدن در طبیعت بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید