یک هفته پس از انتشار مقاله مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که در آن از ارائه «پیش‌نویس جدیدی در خصوص برنامه هسته‌ای ایران» به طرفین مذاکرات احیای برجام خبر داده بود، حالا سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ضمن استقبال از بازگشت به میز مذاکرات و تاکید بر پایبندی همیشگی ایران به توافق هسته‌ای و تعهدات برجام، از بررسی و پاسخ ایران به آن‌چه در پیش‌نویس جوزف بورل مطرح شده بود، خبر داده و در عین حال گفته که این طرف آمریکایی است که به‌عنوان تنها طرف توافق هسته‌ای که از این توافق خارج شده، باید حسن‌نیت خود را اثبات کند و به برجام بازگردد.

سه‌شنبه هفته گذشته بود که مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مقاله‌ای در فایننشال‌تایمز از ارائه «پیش‌نویس جدیدی در خصوص برنامه هسته‌ای ایران» به طرف‌های مذاکرات احیای برجام خبر داد. خبری که در آن مقطع، یعنی حدود یک ماه پس از پایان مذاکرات دو روزه دوحه بار دیگر امید به احیای برجام را در نخستین هفته مرداد ماه زنده کرد. آن هم وقتی همان مذاکرات دو روزه دوحه در روزهای نخست تیرماه، در حالی برگزار و در نهایت ناکام مانده و نتوانسته بود به اختلافات طرفین مذاکرات هسته‌ای پایان دهد که این دو روز مذاکره به میزبانی قطری‌ها، پیش از آغاز به‌عنوان ابتکاری مطرح شده بود که امید می‌رفت پس از ۴ ماه وقفه در مذاکرات وین، بتواند شرایط را برای نجات و احیای برجام مهیا کند. امیدی که البته در آن مقطع همچون هر آن‌چه طی ماه‌های قبل در مسیر احیای برجام رقم خورده بود، در نهایت رو به ناامیدی گذاشت و طرفین بار دیگر بر سر مواضع پیشین‌شان بازگشتند. مواضعی که نه‌فقط در این حدود یک ماهی که از ناکامی مذاکرات دوحه می‌گذرد و نه حتی تنها در آن بازه زمانی حدوداً ۴ ماهه، از زمان برگزاری آخرین دور مذاکرات وین تا برگزاری نخستین روز از مذاکرات دو روزه دوحه، بلکه تقریباً از همان نخستین روزهای آغاز به کار دولت رئیسی تا به امروز تکرار شده است. دو طرف با تاکید بر خطوط قرمزشان در برجام، از پافشاری بر خواسته‌ها و مطالباتشان از طرف مقابل تاکید می‌کنند.
در این شرایط مقاله روز سه‌شنبه جوزف بورل تا حدودی امید به احیای برجام را زنده کرده است. امیدواری تازه‌ای که دست‌کم در همان حد و حدودی که زمزمه‌های برگزاری مذاکرات دوحه در روزهای پایانی بهار امسال، احتمال خروج از بن‌بست مذاکرات احیای برجام را زنده کرد، موثر بوده و حالا در شرایطی که دو طرف با اعلام موافقت با از سرگیری مذاکرات در آینده نزدیک و بدون آن‌که زمان دقیقی برای این مهم اعلام کنند، بار دیگر از گفت‌وگو و بازگشت به میز مذاکره به‌عنوان تنها راهکار منطقی رفع‌اختلافات برجامی سخن می‌گویند. اما در شرایطی که به‌تازگی روزنامه العربی الجدید به نقل از منابع نزدیک به روند این مذاکرات و همچنین منابعی در برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس از بعضی جزئیات پیشنهاد مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا به تهران و واشنگتن خبر داده و روشن شده که خواست جوزف بورل در قامت میانجی و واسطه مذاکرات احیای برجام از جمهوری اسلامی و ایالات متحده این است که پیش‌نویس جدید او را درخصوص برنامه هسته‌ای ایران بپذیرند؛ آن‌هم صرفاً به این منظور که به‌نوشته او، از بروز «بحران خطرناک» جلوگیری کنند و نه بیش از این. بورل که بنابر گزارش روزنامه العربی الجدید، اذعان کرده پیش‌نویس پیشنهادی‌اش، «ایده‌آل نیست»، اما در عین حال این پیش‌نویس را «بهترین توافق ممکن» خوانده و البته تاکید کرده که پیشنهادش به تمام امور اساسی می‌پردازد و راه‌حل‌هایی را شامل می‌شود که مورد توافق همه طرف‌های مذاکرات است. پیشنهادی که در حالی جمهوری اسلامی را به بازگشت به تعهدات برجامی و برقرار کردن شرایط مساعد برای نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران در چارچوب توافق برجام دعوت کرده که این پیش‌نویس پیشنهادی مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا درعین‌حال «رفع تحریم‌های بخشی از موسسات و شرکت‌های وابسته به سپاه پاسداران _و البته نه همه این تحریم‌هاـ را شامل می‌شود» و علاوه‌بر آن، در صورت توافق نهایی، «جو بایدن، رئیس‌جمهوری و دولت آمریکا را نیز به پایبندی و احترام به توافق متعهد می‌کند.» اما در شرایطی که جمهوری اسلامی تا پیش از این، بجز آن‌چه از سوی وزیر امور خارجه در گفت‌وگوی تلفنی، به‌طور غیرعلنی و غیررسانه‌ای به اطلاع مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا رسانده، هیپ واکنشی رسمی و علنی مشخصی به پیش‌نویس بورل نداشته، دیروز و در جریان برگزاری نشست خبری سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران، در این رابطه اعلام‌موضع کرد. موضعی که البته در شرایطی از سوی ناصر کنعانی اعلام شد که این دیپلمات مسئول در دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی در توییتی که سه‌شنبه هفته گذشته یعنی بلافاصله پس از انتشار مقاله جوزف بورل در فایننشال‌تایمز نیز به‌طور سربسته و بدون اشاره مستقیم در این رابطه اظهارنظر کرده بود. آن‌جا که کنعانی در حساب کاربری‌اش در توییتر بار دیگر به حضور جمهوری اسلامی ایران در توافق هسته‌ای و پایبندی به برجام اشاره کرد و با تاکید بر لزوم اثبات حسن‌نیت و التزام دولت امریکا به این توافق به‌عنوان تنها طرف خارج شده از برجام، خواستار بازگشت امریکا به برجام شد و نوشت: «ما همچنان به دستیابی به توافقی خوب، قوی و پایدار _که منافع پیش‌بینی شده ایران را در برجام تضمین کند_ متعهدیم؛ رسیدن به چنین توافقی به تصمیم و اراده آمریکا بستگی دارد.» این در حالی بود که آن‌طور که روزنامه العربی الجدید در گزارش اخیر خود مدعی شده، ظاهراً حسین امیرعبداللهیان نیز در تماس تلفنی با جوزف بورل بر این مواضع جمهوری اسلامی تاکید کرده و با استقبال از پیشنهاد جدید مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفته بود: «این پیشنهاد ۳ مطالبه اصلی تهران را به‌میزان کفایت برآورده نمی‌کند.» مواضعی که از قضا دیروز نیز در جای‌جای صحبت‌های ناصر کنعانی در جریان برگزاری نشست خبری سخنگوی دستگاه دیپلماسی موردتاکید قرار گرفت.
کنعانی که در این نشست خبری از مذاکراتی که «بنابر روندی منطقی و معقول برای رسیدن به توافقی جامع، پایدار» پیش برود و «ضامن منافع ایران در چارچوب برجام باشد»، استقبال کرده، از رد و بدل شدن پیام‌های مختلف در روزهای گذشته خبر داد و گفت که ایران پس از دریافت و بررسی پیش‌نویس پیشنهادی بورل، نقطه‌نظرات خود را ارائه کرده است. او با اشاره به تماس تلفنی چند روز پیش ابراهیم رئیسی با امانوئل ماکرون و شی‌جین پینگ و تلاش طرف‌های فرانسوی و چینی برای نزدیک کردن دیدگاه‌های تهران و واشنگتن و همچنین اقدامات مشابه برخی وزیران خارجه کشورهای منطقه همچون قطر و عمان، بر استقبال جمهوری اسلامی از تمامی این دست ابتکارها تاکید کرد و در عین حال گفت: «ما همواره در مسیر مذاکرات مبدع و منعطف بوده و در میز مذاکره حضور داشته‌ایم.» سخنگوی دستگاه دیپلماسی که دستیابی به توافق را در وابسته به «اراده طرف مقابل مشخصا آمریکایی‌ها» خوانده، ایران را کشوری مسئولیت‌پذیر در قبال تعهدات برجامی توصیف کرد و گفت: «تعبیری که ما از تلاش‌ها و نقش آقای بورل داریم، مثبت است و ارزیابی ما این است که آقای بورل با جدیت تلاش می‌کند که نقش خود را برای نزدیک کردن دیدگاه‌های طرفین و زمینه‌سازی برای آغاز دور جدید مذاکرات انجام دهد. ما از «مقاله بورل» تعبیر تهدید یا ابلاغ ضرب‌الاجل نمی‌کنیم. برداشت ما از نقش ایشان، نقش مثبتی است و تعدد و استمرار ارتباطات هم به همین معناست که تمایل دو طرفه و سازنده بوده‌ است.» او با ابزار خرسندی و خوشبینی نسبت‌به نقش یاری‌گر و مثبت بورل، در ادامه گفت: «ما اساسا معتقدیم مذاکره در سایه تهدید امکان‌پذیر نبوده و معقول نیست که یک طرف هم تهدید کند و هم دعوت به مذاکره!» کنعانی با تاکید بر «اعتراف مقام‌های امریکایی به شکست سیاست فشار حداکثری» احتمال ناکامی در مذاکرات احتمالی پیش‌رو نیز منتفی نداست و با اشاره به سناریوهای جایگزین ایران در این صورت، گفت: «دولت آقای رئیسی روند مناسبات خارجی، تنظیم روابط خارجی متوازن، تامین اقتصاد و معیشت مردم را در چارچوب و مکانیزم خاص خود دنبال می‌کند.» این در حالی است که یک عضو کمیسیون انرژی مجلس که در عین حال ریاست کمیته سیاسی فراکسیون امید پارلمان را نیز در آن مقطع برعهده داشت، با اشاره به ازسرگیری مذاکرات احیای برجام در آینده نزدیک در گفت‌وگو با «پیام ما»، خواستار تمرکز دولت بر مذاکرات برای خاتمه دادن به روند فرسایشی مذاکرات و دستیابی به توافقی شد که به‌گفته او، از ماه‌ها پیش و حتی از مدتی پیش از روی کار آمدن ابراهیم رئیسی در دسترس بود. جلال میرزایی که معتقد است «اگر یک سال پیش توافق هسته‌ای حاصل می‌شد، مردم کمتر در تنگنا قرار می‌گرفتند»، نسبت‌به دستیابی به توافق و احیای برجام با توجه به اراده و تفاهم طرفین ابراز امیدواری کرد و گفته است: «احیای برجام قطعاً بر توسعه روابط تجاری و اقتصادی دولت و متعاقباً بهبود نسبی اوضاع معیشت ملت موثر خواهد بود و به همین دلیل باید دولت باید با تلاشی مضاعف در این مسیر فعالیت کند.»