پیام ما؛ رسانه توسعه پایدار ایران | گزارش پیام ما از روز دوم هفته فرهنگی کرمان در «آپ آرت مان»/ آقا عباسی از پرفرمنس آرت گفت

گزارش پیام ما از روز دوم هفته فرهنگی کرمان در «آپ آرت مان»/ آقا عباسی از پرفرمنس آرت گفت





۱۵ دی ۱۳۹۴، ۹:۰۳

روز دوم هفته‌ی فرهنگی کرمان در آپ آرت مان با پرفرمنس‌آرت آغاز و با نشست تاتر کرمان با حضور یدالله آقا عباسی پایان گرفت.
پرفرمنس آرت
مشتری‌های کافه وقتی که تصمیم می‌گرفتند کافه را ترک کنند، کافه‌چی کاغذ کوچکی را به آنها می‌داد که روی آن نوشته بود (یادتونه چه اتفاقی افتاد؟ / طبقه دوم- سینما تک) و مشتریان هم از همه جا بی خبر به طبقه‌ی دوم می‌آمدند که ببینند چه اتفاقی افتاده؟ و ناگهان به یاد می‌آوردند که دیماه چند سال بم عذا دار شد.
تصاویر دردناک و دلخراش فاجعه‌ی بم پشت سر هم روی پرده‌ی سینما نقش می‌بستند و همزمان اسم‌هایی در گوش مخاطب زمزمه می‌شد زهرا ،امیر،عرفان،سامان،فاطمه‌ و هرثانیه‌انگار تصویری صاحب نامی می‌شد و ناخودآگاه احساس می‌کردم این عکس دقیقا متعلق به عرفان است و یا دستی که از زیر آوار بیرون مانده متعلق به فاطمه‌ای است و تنم می‌لرزید که چقدر زود دیر شد و انگار همین دیروز بود که به این طرف و آن طرف می‌دویدیم و درک نمی‌کردم چگونه می‌شود این حجم تحمل ناپذیر تراژدی را بر دوش کشید و بازهم آرام و متین ایستاد و حتی کوچکترین برخورد بد و ناشایستی نکرد،حتی با آنانکه جنازه‌ی پدری را بدون اجازه‌ی فرزند می‌بردند تا خاک کنند و فرزند جنازه‌ی مادر را که تازه‌از زیر آوار بیرون کشیده بود بر دوش گذاشته و به دنبال ماشین شهرداری می‌دوید و می‌گفت پدرم را بردند.
با تمام شدن این پرفرمنس تاثیر گذار نمایش فیلم‌ها آغاز شد و پس از نمایش فیلم هم گفت و گوی امیر عابدین‌پور با یدالله آقا عباسی آغاز شد:
امیرعابدین‌پور فیلم‌ساز و منتقد سینما در نقش مجری جلسه ظاهر شد و از یدالله آقا عباسی دعوت کرد تا درباره‌ی پرفرمنس توضیحاتی بدهد تا جلسه‌ی بررسی پرفرمنس با توضیحات ایشان شروع بشود و دکتر آقاعباسی انواع پرفمنس و ریشه‌های آن را اینگونه تعریف کرد:
پرفرمنس به معنی نمایش است و اشکال آئینی آن قدمت بسیار کهنی دارند برای مثال مراسم سده یکی از مهم‌ترین و کهن‌ترین پرفرمنس‌های آئینی کرمان هست و جالب اینجاست که کرمان صاحب پرفرمنس‌های زیادی در تاریخ خود است و در حال حاضر هم پرفرمنس‌های اجتماعی زیادی داریم و این نوع نمایش به شدت گسترده شده تا جائی که امروزه پرفرمنس به هنر اجرا تعریف می‌شود و تلفیق هنرهای مختلف آوایی، نمایشی و حتی آئینی تبدیل به گونه‌ای از نمایش هنری شده. وی برای مثال اجرای تعزیه را در جشنواره‌ها مثال زد و گفت وقتی که پرفرمنس را از حالت آئینی آن خارج می‌کنند و تعزیه از روستا به شهر می‌آید و در جشن هنر شیراز اجرا می‌شود دیگر تعزیه‌ی صرف نیست بلکه تبدیل به تلفیقی از تاتر و پرفرمنس شده و پس از آن هم مشارکت دادن تماشاگر در اجرا هم که به دموکراسی اجرائی هم خوانده می‌شود نشانه‌ی دیگر پرفرمنس است. در قدیم معرکه گیرهای بودند که مردم را دور خود جمع می‌کردند و شما با آن مواجه می‌شدید و ایستاده ساعت‌ها سرگرم دیدن مارگیری و پاره کردن زنجیر و سینی وغیره بودید و از کمیک تا تراژدی را به چشم می‌دیدیم و در واقع با صلوات فرستاد و یا آزمودن زنجیز معرکه‌گیر نقشی هم در اجرا بازی می‌کردیم و در واقع از قدیم شاهد گونه‌ای از پرفرمنس بودیم.
آگوستوبال می‌گوید زمانی بازیگران وکالت گرفتند از تماشاگران که بازی بکنند و حالا می‌خواهیم آن وکالت را پس بدهیم و خود تماشاگران را به بازی بکشیم وی برای اجرایی از نمایشش در معدن به واسطه‌ی اینکه کارگرها تمام روز را به کار مشغول بودند اجرا را در شب گذاشتیم و از کارگرها خواستیم با چراغ پیشانی‌شان به صحنه نگاه کنند و هر گاه احساس می‌کردیم که نور کم شده می‌فهمیدیم این بخش اجرا مشکل دارد چون کارگران سرشان را پائین می‌انداختند و یا به سمت دیگری می‌نگریستند و در نتیجه نور هم با نگاه آنان از صحنه می‌رفت. فکر می‌کنم پرفرمنس و به کلی اجرا باید چنین زمینه‌ای داشته باشد و لحظه به لحظه بازیگران متوجه کیفیت اجرا باشند.
امیر عابدین پور مجری جلسه از دکتر آقا عباسی پرسید: آیا این عقیده صحیح نیست که پرفرمنس از دل هنرهای تجسمی مدرن آمده؟
در واقع از دل هنرهای زیادی پرفرمنس زاییده شده اما از دل آئین‌ها در نیامده و سهم زیادی در تولد پرفرمنس را رقص مدرن ایفا کرده و پس از آن هنر نمایش و مساله اینجاست که کلا پست مدرن خودش تعریف پذیر نیست چرا که برگشت به خیلی چیزها هست و در هم آمیختن چیزهای دیگر و سوال اینجاست که با مشکل آلودگی اطلاعات که امروزه با آن مواجه هستیم تمرکز را از دست داده‌ایم و هی بیشتر و بیشتر تنوع طلب شدیم و تاتر یکی از محدود جاهایی است که می‌توان هنوز در آن متمرکز شد و از اقتضاعات عصر اطلاعات شاید همین است که همه دست اندر کار باشند، و از وجوهی از نمایش جدید و از دل کارهای آگوستو بال و غیره نمایش خلاق برای بچه‌ها متولد شد و ما بازیگر و تماشاگر نداریم در نمایش خلاق و همه‌ی تماشاگران بازیگر هم هستند و از بازی ها و اتودهای مختلف می‌توان با بچه‌ها کار کرد و نمایش را به شکل یک بازی به آنها آموخت.
یکی از جنبه‌های پرفرمنس خوراک است مثلا در جشن سده روغن جوشی درست می‌کنند و یا در پرفرمنسهای باران‌خواهی آش خاصی می‌پزند و همه‌می‌خورند و در پرفرمنس‌های جدید نوعی خوراک هم بین تماشاگر پخش می‌کنند
امیر: آیا می‌شود عناصر پایه‌ای برای پرفرمنس در نظر گرفت؟
همه‌ی این تلاش‌ها برای برداشتن عناصر پایه‌است و اینکه چیز خاصی پرفرمنس را نسازد و همین که مشارکت نمایشگران و بازیگران تنها عنصر تعیین کننده‌ی پرفرمنس باشد که در پرفرمنس‌های آئینی همه‌ی این مشارکت‌ها را داریم مثلا در تعزیه‌مردم ایمان دارند به اجرا اما در پرفمنس‌های معاصر چنین اتفاقی نمی‌افتد به جز عده‌ای که به شدت سختی‌های مختلفی را کشیده‌اند و تلاش زیادی داشته اند مثل گروتوفسکی و یا تاتر نان و عروسک که برای ۵۰ هزار بیننده آماده‌ی اجرا شد و در یک دشت هم اجرا شد .
امیرعابدین‌پور: زنده بودن شاید المان اصلی باشد؟
دقیقا این ویژگی هنر نمایش است که وقتی اجرا اتفاق می‌افتد انرژی بین نمایشگر و مخاطب در جریان است و اگر جز این باشد فیلم است و دیگر پرفرمنس نیست.
مساله‌ی اصلی تاثیر گذاری و توانا بودن بازیگر است و گاهی تلاشهایی شده که تماشاگر را به کنش بخوانند مثلا در اجرای از خشونت زیاد استفاده کردند و مرغ‌هایی را می‌کشتند و به هوا پرت می‌کردند و وقتی که پس از اجرا منتقدین از خشن بودن اجرا می‌نالیدند پاسخ دادند آری ما خشونت کردیم اما چرا شما فقط تماشاگر بودید ؟چرا جلوی مارا نگرفتید؟
آیا پرفرمنس با هنر مفهومی پیوند دارد؟ مثلا گاهی مخاطب فکر می‌کند اگر به دیدار نمایشی رفت و چزی از آن نفهمید آن اثر یک کار مفهومی بوده.
ما تجربیات مختلفی در ایران داشتیم، مثلا تاتر پوچی پس از جنگ در اروپا به راه افتاد و وقتی که بکت نمایش در انتظار گودو را ساخت نام آنرا ابزورد نگذاشت بلکه مارتین اسلین در کتاب نمایش ابزورد در انتظار گودو را تجزیه‌و تحلیل کرد نام آن را تاتر پوچی گذاشت و در آن زمان کسانی هم در ایران تاتر پوچی کارکردند و شاید ما آماده‌ی آن کارها نبودیم و در این فضا آن‌قدر پاسخگو نبودند اما در حال حاضر اطلاعات جهان را تسخیر کرده و فکر می‌کنم امروز دیگر خیلی از جهان عقب نیستیم مثل دوران بکت.
در ایران پر فرمنس چگونه شروع شد؟
حقیقتا نمی‌توانم اسم ببرم بواسطه‌ی گستردگی پرفرمنس نمی‌شود اینگونه تعریفی داد پرفرمنس خیلی قدیمی نیست و شاید گروتوفسکی و امثال او اولین کسانی بوده‌اند که آن‌را شروع کردند درنتیجه در ایران هم آنچنان تاریخی ندارد و با حداقل من نمی‌توانم نقطه‌ی شروعی برای آن پیدا کنم.
در حال حاضر پرفرمنسی در کرمان به نام منا اجرا می‌شود اما بواسطه‌ی اینکه صرفا در نظر گرفته‌اند که مثلا از نقاشی و یا موسیقی باید استفاده کنند و این استفاده درونی نیست و در اجرا درست ننشسته است نشان از خامی و جوانی پرفرمنس حداقل در کرمان بوده.
من درباره‌ی جشن سده مقاله‌ای نوشتم و ثابت کردم که این جشن سده یک پرفرمنس آئینی است و از این نظر هم بسیار قوی مانده این پرفرمنس در حالی که حتی به زرتشیان هم تعلق ندارد و به میترا مربوط می‌شود اما هنوز به عنوان یک پرفرمنس آئینی خوب هرسال اجرا می‌شود هرچند که ما در سال‌های بسیار دور هم اجرای تاتر در کرمان داشته‌ایم اما ناگهان مدتها نمایش در ایران سترون ماند. و با ظهور متجددین و در آستانه‌ی مشروطه دوباره شروع به تنفس می‌کند در ایران و ما در کرمان عبدالحسین صنعتی را داریم که اولین رمان‌نویس تاریخی ایران را نوشت اما او کتابی‌هم دارد به نام روزگاری که گذشت و در آن درباره‌ی نمایشنامه‌ای می‌نویسد که با گروهی از تعزیه‌خوانها آن نمایش را به سختی و با تحمل بی سوادی بازیگرها کار را به اجرا می‌رساند و با قهوه‌خانه‌چی ای هم صحبت می‌کند و وی را راضی می‌کند که تاتر در آن قهوه‌خانه اجرا شود و هرچند نمایش اجرا می‌شود اما چون مردم بلیط نمی‌خرند و هل می‌دهند و می‌آیند توی قهوه‌خانه بلیطی فروخته نمی‌شود و وی را فردای آن روز دستگیر می‌کنند و از او التزام می‌گیرند که دیگر نمایشنامه ننویسد و او خود معترف است که چون نمی‌توانستم ننویسم به رمان روی آوردم و این اولین نمایش در کرمان بوده در ۱۲۰ سال پیش.
امروز اوضاع چطور است؟
امروز وضعیت خوبی دارد نمایش در کرمان البته ملاک جشنواره‌ها نیستند چون اکثر تاتری‌ها در جشنواره‌ها شرکت نمی‌کنند و با عشق کار می‌کنند و هر چند پولی در نمی‌آورند اما به طور مستقل و بدون کمک‌های دولتی مشغول به کار هستند و در پلاتوی صنعتی مثلا تا الآن از آغاز سال ۸ اجرای مختلف انجام شده است.
آینده‌ی تاتر در کرمان را چگونه می‌بینید؟
همانطور که گفتم با امکانات خودشان بچه‌ها کار می‌کنند ولی تاتر با فروش بلیط نمی‌توان سرپا بایستد و اینکه چقدر می‌توانند این عاشقان به کارشان ادامه بدهند نمی‌دانم و متاسفانه هیچ حمایت دولتی نمی‌شود به نظر من باید یارنه‌ها و کمک‌های دولتی به سمت هنرمندان تاتر سرازیر شود اما توقعی و انتظاری به همراه این یارانه‌ها گریبان‌گیر هنرمندان نشود و ایشان مخیر باشند که هر آنچه که صحیح می‌دانند تولید کنند.وی در پایان بسیار از برگزاری هفته‌ی فرهنگی کرمان در تهران تمجید کرد و گفت بهتر است که فاصله‌های ما ایرانی با هم کمتر و کمتر بشود و این مهم مقدر نمی‌شود با آشنایی فرهنگی و برگزاری چنین برنامه‌هایی.

به اشتراک بگذارید:

برچسب ها:

، ، ، ،





پیشنهاد سردبیر

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *