در گزارش اخیر سازمان ملل درباره وضعیت صنعت گردشگری در دنیا از سال 2020 به عنوان بدترین سال این صنعت در طول تاریخ یاد شده است. سالی که گردشگری در تمام نقاط دنیا رکودی بی‌سابقه را تجربه کرد. این گزارش اما در عین حال اعلام کرده است که وضعیت برخلاف تمام پیش‌بینی‌های خوشبینانه در کشورهای مختلف، تا دو سال دیگر به وضعیت نرمالی که این صنعت پیش از شیوع کرونا داشت، بر نخواهد گشت. انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی (IATA) هم با اعلام آمار و ارقام مربوط به سفرهای هوایی در سال گذشته همین پیش‌بینی را نسبت به وضعیت ایرلاین‌ها در دو سال آینده دارد. در حالی که این روزها گردشگری در نقاط مختلف دنیا در تلاش برای بازگشت دوباره به فعالیت است، آمارهای رسمی نشان می‌دهد درآمد این صنعت در دنیا در دوران پاندمی با 72 درصد کاهش روبه‌رو بوده است. این رقم در نگاهی دیگر به معنای تعطیلی مراکز خدمات گردشگری و از دست رفتن بسیاری از نیروهای متخصص این صنعت است.

دنیای گردشگری این روزها شاهد شکل‌گیری کمپین‌های بازاریابی با رویکردها و روش‌های مختلف است. کشورهایی که روزگاری جزو مقاصد اصلی گردشگری بودند، حالا بعد از دو سال رکود، تلاش‌هایی برای بازگرداندن گردشگران به بازار خود به کار گرفته‌اند. در جزیره جرسی کمپین «بریتانیایی کنجکاو» در حال جذب گردشگران برای تابستان و بهار پیش رو است. این کمپین به دنبال تشویق ماجراجویان به تجربه نقاط جذاب این جزیره است. در همسایگی ایران هم ترکیه با کمپین «سلام ترکیه» به استقبال روزهای بعد از کرونا رفته است و با ترفندهایی از جمله ویدیوهای جذاب تبلیغاتی و دعوت از اینفلوئنسرهای بین‌المللی در حال معرفی دوباره جاذبه‌های خود است. در ایسلند یک هوشمندی به موقع سبب شکل‌گیری کمپینی شده که در پی معرفی متاورس شکل گرفت. کمپینی با نام Icelandverse که طراح آن در توضیح مقصدی که به گردشگران معرفی کرده می‌گوید: «اینجا مکانی از واقعیت حقیقی و بهبود یافته بدون هدست‌های احمقانه است و همه چیز واقعی است. برای میلیون‌ها سال همینطور بوده» این کمپین با انتشار تصاویری از طبیعت ایسلند این پیام را به مخاطب می‌دهد که بعد از قرنطینه طولانی و اجباری و محدودیت‌هایی که کرونا برای سفر ایجاد کرده، این مقصد می‌تواند به شکلی حقیقی و دور از دنیا و تصاویر مجازی پذیرای او باشد.
تلاش‌های فعالان گردشگری دنیا تنها به این کمپین‌ها ختم نمی‌شود. اما با این حال در گزارش‌هایی که با استناد به آمار و ارقام مربوط به سفر منتشر می‌شود، این حقیقت بارها مورد تاکید قرار می‌گیرد که صنعت گردشگری در دنیا قرار است دو سال دیگر هم برای رسیدن به شرایط مطلوب منتظر بماند. در گزارش اخیر سازمان جهانی گردشگری در خصوص وضعیت این صنعت آمده است: «بعید به نظر می‌رسد ورود گردشگران به مقاصد سفر در سراسر جهان تا سال 2024 به شرایط پیش از پاندمی برگردد. سویه جدید کرونا (امیکرون) اگرچه خفیف است، اما روند بهبود سفر را مختل می‌کند» این گزارش همچنین به رشد 4 درصدی این صنعت در سال 2021 نسبت به سال 2020 اشاره کرده و آورده است: «درآمد گردشگری در سال 2020 نسبت به سال قبل 72 درصد کاهش داشت»
سازمان جهانی گردشگری در گزارش خود بر این موضوع هم تاکید کرده که سرعت بهبودی شرایط در نقاط مختلف دنیا متفاوت است و مهم‌ترین عواملی که منجر به این تفاوت‌ می‌شود را: «درجات مختلف محدودیت‌ها برای مسافران، نرخ واکسیناسیون و اعتماد مسافران به شرایط و ایمنی مقصد» عنوان کرده است. بر اساس این گزارش در اروپا و آمریکا، تعداد بازدیدکنندگان خارجی در سال گذشته نسبت به سال 2020 به ترتیب 19 و 17 درصد افزایش یافته است با این حال آمار گردشگری در این دو قاره نسبت به پیش از پاندمی 63 درصد کاهش داشته است. در خاورمیانه، گردشگری ورودی کاهشی 24 درصدی داشته و در آسیا و اقیانوسیه کاهشی 65 درصدی نسبت به سال قبل و افت 94 درصدی نسبت به پیش از همه‌گیری اتفاق افتاده است.
پیش‌بینی‌های این گزارش نشان می‌دهد در سال جاری گردشگری دنیا رشدی 30 تا 78 درصدی داشته باشد، در حالی که همچنان آمارهای مربوط به این صنعت نسبت به آمارهای سال 2019 بسیار پایین‌تر باقی بماند. بر اساس این گزارش بسیاری از کارشناسان معتقدند بازگشت به شرایط پیش از پاندمی حداقل تا سال 2024 امکان‌پذیر نیست.
انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی (IATA) هم همین باور را دارد و در رابطه با وضعیت سفرهای هوایی اعلام کرده است: «فرصت کمی برای بهبود وضعیت در سفرهای هوایی بین‌المللی وجود دارد، لازم است دولت‌ها به سرعت و قاطعانه راهی به عنوان جایگزین‌ بسته شدن مرزها، برای کنترل شیوع ویروس پیدا کنند» این انجمن که 290 شرکت هواپیمایی را نمایندگی می‌کند، عوامل متعددی از جمله کاهش اعتماد مشتریان، کاهش سفرهای تجاری، افزایش دوباره ابتلا به کرونا را علت کندی در بهبود وضعیت پروازهای هوایی می‌داند و معتقد است در بسیاری از نقاط جهان آلودگی به ویروس همچنان در حال افزایش است. همه اینها حاکی از دوره بهبودی طولانی‌تر و درد بیشتر برای صنعت و اقتصاد جهانی است. ایرلاین‌های بزرگ دنیا در دو سال گذشته با خسارات قابل توجهی روبه‌رو شده‌اند و همچنان با نیمی از ظرفیت خود در حال ارائه خدمات هستند و این شرایط آسیب مالی قابل توجهی را به آنها تحمیل کرده و در عین حال منجر به بروز تخلفاتی در ارائه خدمات به مشتریانشان شده است.
در گزارشی که اکونومیست آذرماه امسال منتشر کرد، در خصوص بهبود شرایط در صنعت گردشگری آمده بود: «بهبودی نابرابر خواهد بود. سفرهای داخلی در بعضی کشورهای بزرگ به شرایط قبل برگشته است. حتی در آمریکا آمار سفرهای داخلی در حال نزدیک‌ شدن به شرایط قبل از پاندمی است. از طرفی سفرهای منطقه‌ای هم در حال افزایش است. بر اساس تخمین‌های یاتا، سفرهای هوایی در اروپا ممکن است در سال 2022 به چهار پنجم آمارهای قبل از پاندمی برگردد. اما این بهبود در آسیا کند بوده است و ممکن است کشورهای این منطقه همچنان از دیگر نقاط جهان عقب بمانند. در عین حال سفرهای طولانی مدت تا زمانی که انجام واکسیناسیون گسترده‌تر شده و محدودیت‌ها کاهش پیدا کند، همچنان افزایش پیدا نخواهند کرد» گزارش اکونومیست نکته دیگری را هم به عنوان دلیل کاهش سفرها عنوان کرده که شاید چندان ارتباطی با گردشگری در مفهوم سفر ماجراجویانه یا تفریحی نداشته باشد، اما در میزان آمار و ارقام مربوط به سفر تاثیر‌گذار است. گزارشگر این مجله معتقد است: «کسب و‌کارها پس از برداشته شدن محدودیت‌های سفر هزینه کمتری را برای سفر کارکنان و مدیران خود در نظر خواهند گرفت. بررسی‌ها نشان می‌دهد بودجه این بخش بین 20 تا 40 درصد کاهش پیدا می‌کند. همچنین پیش‌بینی‌ها حکایت از این دارد که نیمی از سفرهای کاری ممکن است برای همیشه از بین برود.
بسیاری از نشست‌ها و کنفرانس‌ها به صورت مجازی باقی می‌مانند، یا حداقل به شکل ترکیبی و با حضور افراد کمتری برگزار می‌شوند.» و نکته قابل توجه دیگر این گزارش افزایش سفرهای هوایی اختصاصی است: «یک نوع از جهانگردان به شکل اختصاصی پرواز می‌کنند و تقاضای فزاینده برای صندلی در جت‌های خصوصی احتمالاً ادامه خواهد یافت. به گفته WingX -که یک شرکت هواپیمایی خصوصی است- در هشت ماه ابتدایی سال 2021 بیش از 2.9 میلیون پرواز توسط جت‌های تجاری صورت گرفته که 70 درصد بیشتر از سال 2020 و میزانی بالاتر از آمارهای سال 2019 بوده است. در حالی که پروازهای تجاری هنوز حدود 40 درصد پایین‌تر از آمارهای پیش از پاندمی هستند» هر چند فعالان گردشگری در تلاشی روز افزون به دنبال یافتن راهی برای بازگشتن آمارها و ارقام روزهای پیش از پاندمی هستند، اما این را هم خوب می‌دانند حتی اگر آمارها به آن روزها بازگردد، شرایط سفر و مسافران دیگر به پیش از پاندمی باز نخواهد گشت.