«فیروز قاسم‌زاده»، سخنگوی صنعت آب کشور روز گذشته در جمع خبرنگاران گفت: «در سامانهٔ بارشی اخیر از سمت افغانستان دوبار رهاسازی آب به‌سمت ایران صورت گرفت که در مجموع ۴۰ میلیون مترمکعب از حقابهٔ هیرمند را دریافت کردیم. این باعث بهبود اندک وضعیت چاه‌نیمه‌ها شده است.» البته او توضیح بیشتری در این باره نداد اما به‌نظر می‌رسد که آنچه به‌عنوان حقابه به طرف ایران آمده، سیلاب‌هایی است که برا اثر بارندگی در رودخانهٔ هیرمند جاری و به‌سمت ایران سرازیر شده است. 

قرارداد سهم آب بین ایران و افغانستان در زمانی منعقد شده که سد کجکی آخرین سد در بالادست این رودخانه بوده است اما در سال‌های اخیر افغانستان بند کمال‌خان را بر  سر راه هیرمند و در نزدیکی مرز ایران احداث کرد. با ساخت این سد، سیلاب‌هایی که قبلا به‌طرف ایران می‌آمد در مخزن این سد ذخیره می‌شود و سرریز مخزن سد نیز به‌جای جاری شدن در هیرمند، به سمت شوره‌زار گودزره منحرف می‌شود. افغانستان چندی پیش متعهد به اصلاح این سد و رهاسازی حقابهٔ ایران در هیرمند شده بود اما تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهند که برخلاف ادعاهای آنها این سد اصلاح نشده است و بخش اعظم سیلاب‌های ناشی از بارندگی‌های اخیر نیز به‌جای جاری‌شدن به‌سمت ایران به‌سوی گودزره سرازیر شده است. 

به‌غیر از اظهارنظر دیروز قاسم‌زاده، مقامات وزارت نیرو تاکنون واکنشی به انحراف آب به سوی گودزره توسط طالبان نشان نداده‌اند. 

 

افزایش تراز ۱۰ سانتی‌متری دریاچهٔ ارومیه

از دیگر اخبار قاسم‌زاده در روز گذشته، افزایش ۱۰ سانتیمتری تراز آب دریاچهٔ ارومیه در مقایسه با زمان مشابه سال گذشته بود. او گفت: «خوشبختانه بارش‌های خوبی را در شمال‌غرب کشور شاهد بودیم که این بارش‌ها از ابتدای سال جاری باعث افزایش ۶۵ سانتی‌متری تراز آب در دریاچهٔ ارومیه شد. اما نسبت به سال گذشته در همین زمان، تراز دریاچه ۱۰ سانتی‌متر افزایش داشته است.» 

او برخلاف سایر مقامات دولتی همچون «علی بهادری جهرمی»، سخنگوی دولت و «علی سلاجقه»، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست از واژهٔ «احیا» برای دریاچهٔ ارومیه استفاده نکرد و گفت که وضعیت دریاچه با شرایط پایدار اکولوژیک فاصله دارد. او همچنین گفت: «هم‌اکنون وسعت دریاچهٔ ارومیه یک‌هزار و ۷۰۰ کیلومتر مربع است و درون آن نیز ۲.۲ میلیارد مترمکعب آب وجود دارد.» 

قاسم‌زاده در پاسخ به سوال خبرنگار «پیام ما» دربارهٔ مبنای محاسبهٔ حجم آب درون دریاچهٔ ارومیه گفت: «مبنای محاسبه، میزان  آب رها شده از سدها نیست بلکه ستاد احیای دریاچهٔ ارومیه بر اساس روابطی و بر پایهٔ عمق، وضعیت توپوگرافی و تراز آب این حجم آب را محاسبه و اعلام می‌کند.» 

 

ورودی سدها ۹ درصد کمتر از پارسال

سخنگوی صنعت آب کشور در بخش دیگری از این نشست خبری گفت که فعالیت سامانه‌های بارشی اخیر در مجموع آوردی ۱۲ میلیارد مترمکعبی در سراسر کشور داشته است اما «همچنان نسبت به سال گذشته ۹ درصد کاهش ورودی به سدها را داریم.»

او گفت: «این میزان ورودی در حالی بود که از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهر ۱۴۰۲) ۲۵.۲ میلیارد مترمکعب آب وارد سدهای کشور شده است. با این وجود هنوز نسبت به سال گذشته ۹ درصد کاهش ورودی داریم؛ همچنین نسبت به ۵ سال اخیر ۲۴ درصد کاهش ورودی داریم.» 

به گفتهٔ او، سدهای حوضهٔ زاینده‌رود با بیشترین کاهش روبه‌رو شده‌اند. همچنین میزان خروجی آب از سدها تاکنون مشابه سال آبی پارسال بوده است. 

قاسم‌زاده اضافه کرد: «هم‌اکنون ۶۳ درصد حجم مخازن سدهای کشور پر است که معادل ۳۱ میلیارد مترمکعب آب دارند.» 

 

وضعیت نامطلوب بارش در چهار استان

سخنگوی صنعت آب وضع بارشی چهار استان بوشهر، فارس، خراسان جنوبی و خراسان رضوی را نامطلوب ارزیابی کرد: «سد دوستی خراسان رضوی تنها ۶ درصد پرشدگی دارد که نسبت به سال گذشته، ۵۲ درصد افت را نشان می‌دهد و در مجموع وضعیت ناامیدکننده‌ای را رقم زده است.» 

او اضافه کرد: «انتظار می‌رود شهروندان در استان خراسان رضوی مدیریت بیشتری در مصرف آب داشته باشند تا بتوانیم تابستان را بدون مشکل پشت سر بگذاریم.»

آنطور که قاسم‌زاده اعلام کرد، وضعیت بارش در ۱۷ استان نرمال بوده است و در ۱۴ استان با کاهش روبه‌رو شده‌اند: «حوضه‌های آبریز ارس، دریاچه ارومیه، کرخه و اترک از نظر بارشی مثبت شده‌اند و سایر حوضه‌ها منفی هستند. حوضه آبریز سد زاینده رود امسال با بیشترین کاهش بارش روبه‌رو است.» 

او دربارهٔ وضعیت بارش استان تهران هم گفت: «این استان نیز با ۲۸ درصد کاهش بارش همراه است.» 

 

ذخیرهٔ برفی کشور؛ تنها پنج میلیارد مترمکعب

سخنگوی صنعت آب دربارهٔ وضعیت ذخیرهٔ برفی کشور هم گفت: «سطح پوشش برفی کشور در فصل جاری با کاهش روبه‌رو شده و بر اساس آخرین بررسی‌ها اکنون تنها یک درصد کشور در ارتفاعات پوشش برفی دارد.»

او به سامانهٔ بارشی که از ۲۸ فروردین در کشور فعال شده، اشاره کرد و گفت: «بر این اساس از همان ابتدا ستاد سیلاب وزارت نیرو تشکیل جلسه داد و دربارهٔ وقوع سیل هشدارهای متعددی صادر کرد.»

قاسم‌زاده گفت که بارش‌های اخیر در ایران نسبت به کشورهای منطقه از شدت بیشتری برخوردار بوده است: «با این حال میزان آسیب در کشور ما کمتر از سایر کشورهای منطقه بود.» 

او اضافه کرد:«سیستان‌وبلوچستان به‌طور متوسط ۵۶ میلیمتر بارندگی دریافت کرد این رقم معادل ۵۰ درصد بارندگی سالانهٔ استان است در حالی که این میزان تنها در ۴۸ ساعت بارید.» 

به گفتهٔ او، در سیل اخیر آب شرب ۶۱۸ روستا قطع شد اما هم‌اکنون در ۵۲۰ روستا آب وصل شده است و بقیهٔ روستاها به‌دلیل نبود راه دسترسی در پی جاری‌شدن سیل باقی مانده‌اند.