پیام ما؛ رسانه توسعه پایدار ایران | آثار مخرب دست کم گرفتن سوانح

آثار مخرب دست کم گرفتن سوانح





۸ شهریور ۱۴۰۰، ۲۱:۰۲

گزارش‌های منتشره از سوانح بزرگ و شدید، معمولاً به خوبی رسانه‌ای می‌شود و توجه مردم و افکار عمومی را جذب می‌کند. این سوانح دیر به دیر رخ می‌دهند. بعضی روزنامه‌نگاران علم تلاش می‌کنند تا با یادآوری رویدادهای مخرب گذشته در سالروز وقوع آنها، مخاطبان را با احتمال تکرار چنین وقایعی آشنا کنند. برنامه‌هایی که در سالروز این سوانح رخ می‌دهد از چنین کوشش‌هایی خبر می‌دهد؛ مانند زلزله منجیل 1369 و بم 1382 و سرپل‌ذهاب 1396 و سیلاب‌هایی چون سیلاب 1366 تجریش در تهران، 1380 در گلستان و بهار 1398 در شانزده استان ایران. سوانح بر انسان‌ها اثر منفی گذاشته‌اند. هرگاه مدیران بحران از فواید جانبی مخاطرات و سوانح یاد می‌کنند، نمک بر زخم آسیب‌های انسان‌ها و جوامع آسیب دیده می‌پاشند.

لابد خوانندگان به یاد می‌آوردند که یک مدیر ارشد بحران در سیلاب‌های سال‌های گذشته از فواید سیلاب در کشاورزی سخن رانده بود! به هر حال افراد و جوامع تلاش‌های زیادی برای کاهش پیامدهای سوانح انجام داده و می‌دهند. همه این تلاش‌ها یک هدف دارند: مدیریت سوانح. مفاهیم انگیزشی برای مدیریت سوانح، یعنی کاهش آسیب به جان، اموال و محیط زیست، مواردی است که در سراسر جهان تا حد زیادی یکسان است. به دلایل سیاسی، فرهنگی و اقتصادی واقعیت تأسف‌بار این است که برخی کشورها و مناطق در حل این مشکل از دیگران تواناتر هستند. علاوه بر این، ظهور یک اقتصاد جهانی، مهار پیامدهای هرگونه فاجعه در مرزهای یک کشور را به طور فزاینده‌ای دشوار می‌کند.
سوانح بزرگ بیشترین آسیب را به قشر فقیر و آسیب‌پذیر می‌رساند. از 1377 تا 1397، 91 درصد از مرگ‌ومیرهای ناشی از طوفان در کشورهای کم‌درآمد و متوسط بوده است، اگرچه این کشورها تنها 32 درصد از طوفان‌ها را تجربه کرده‌اند. زنان، کودکان و افراد مسن به طور خاص بیشتر با موانع دسترسی به اطلاعات و منابع مورد نیاز برای آماده‌سازی مناسب، پاسخگویی و مقابله با سانحه روبه‌رو هستند.
از سال 1360 بیش از دو میلیون نفر در اثر سوانح ناشی از مخاطرات طبیعی کشته شده‌اند و مجموع خسارت‌ها از 23 میلیارد دلار در سال در دهه 1980 به 150 میلیارد دلار در سال در دهه 1390-1400، یعنی بیش از 600 درصد افزایش یافته است. تقریبا 75 درصد تلفات در جهان مربوط به حوادث شدید آب و هوایی است. تغییرات اقلیمی تا سال 2030 بیش از 100 میلیون نفر دیگر را به فقر شدید سوق خواهد داد. افزایش جمعیت و شهرنشینی سریع باعث افزایش ریسک سوانح می‌شود. سازمان ملل تخمین می‌زند که بیش از دو سوم جمعیت جهان در سال 2050 شهرنشین خواهند بود. این روند می‌تواند 1.3 میلیارد نفر را در معرض ریسک قرار دهد و دارایی‌ها 158 تریلیون دلار بیشتر در معرض ریسک مخاطرات رودخانه و سیل، و مخاطرات ساحلی قرار گیرد.
بر اساس گزارش برنامه سوانح سازمان ملل متحد تا سال 2030، بدون سرمایه‌گذاری قابل توجه در مقاوم‌سازی شهرها، سوانح طبیعی ممکن است سالانه 314 میلیارد دلار برای شهرهای جهان هزینه به بار آورد. از سوی دیگر سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های مقاوم‌تر می‌تواند 4.2 تریلیون دلار در کشورهای با درآمد کم و متوسط به ازای هر 1 دلار سرمایه‌گذاری 4 دلار سود داشته باشد. چنین سرمایه‌گذاری‌هایی می‌تواند کیفیت و انعطاف‌پذیری خدمات اساسی – مانند حمل و نقل، یا تامین آب و برق – را بهبود بخشد و در نتیجه به جوامع مقاوم و مرفه کمک کند. وارد کردن مدیریت ریسک سوانح در برنامه‌ریزی توسعه می‌تواند روند فعلی افزایش اثر سوانح را معکوس کند. علاوه بر این، هنگامی که کشورها پس از وقوع سوانح طبیعی شدیدتر، به صورت سریع‌تر و فراگیرتر بازسازی شوند، می‌توانند اثر منفی سوانح بر سطح معیشت و رفاه مردم را تا 31 درصد کاهش دهند و به طور بالقوه متوسط خسارات جهانی را کاهش دهند.
اگر کشورها قاطعانه عمل کنند، می‌توانند جان و دارایی‌های خود را نجات دهند. با این حال، بسیاری از کشورهای در حال توسعه و توسعه‌نیافته مانند نپال و افغانستان، تخصص و ابزار لازم برای تعیین اثرهای احتمالی سوانح در تصمیم‌گیری‌های خود را ندارند. مدیریت سوانح و مدیریت بحران در سطح ملی، شامل اقداماتی است که به دنبال کاهش اثرهای مخاطرات است، تا از آمادگی مردم در صورت وقوع سوانح اطمینان حاصل شود، پاسخگویی به سوانح رخ داده آسان شده و به بازسازی و بهبود شرایط زندگی مردم در ماه و حتی سال‌ها پس از حوادث فاجعه‌بار کمک شود.
اطلاعاتی که در مورد سوانح به دست مردم می‌رسد معمولا بر سوانح بزرگ متمرکز است که شامل تلفات عظیم جانی و خسارت به اموال و زیرساخت‌هاست. این امر به ایجاد تصور عمومی مبنی بر نادر بودن سوانح کمک کرده است. این تفکیک سوانح شدید از ضعیف، عواقب جدی داشته، به‌دنبال این طرز فکر تصمیمات توسعه عادی در شهرک‌سازی، ساخت و ساز، تولید و تجارت بدون در نظر گرفتن مخاطرات احتمالی آنها گرفته شود. به این ترتیب توسعه ناپایدار با همین کوچک‌انگاری موجب افزایش آسیب‌پذیری جوامعی مانند جامعه ما شده است.

به اشتراک بگذارید:





مطالب مرتبط

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *