آلودگی هوا در کلانشهر‌ها به مرز‌های خطرناکی رسیده و وضعیت بارش کشور هم کمتر از ۳۳ درصد میانگین درازمدت اعلام شده است. با این وجود تقریباً هر روز اخباری از هرس سنگین یا قطع درختان در حاشیهٔ خیابان‌ها یا خشکیدگی و آفت‌زدگی درختان پارک‌های چیتگر و سرخه حصار و… منتشر می‌شود که متولیان، یکی در میان در واکنش به آنها از مجوزهایی که قطع درختان را مشروع کرده است می‌گویند. مثلاً «مهدی بابایی»، عضو کمیسیون محیط‌زیست و شورای شهر تهران، دربارهٔ قطع درختان پارک جنگلی چیتگر به خبرآنلاین، گفته بود: «موضوع قطع درختان پارک جنگلی چیتگر مربوط به یک ماه پیش است که طی این جریان، مجوز قطع ۸۰۰ اصله درخت با تأییدیهٔ سازمان منابع‌طبیعی صادر شد.» او با تکیه بر توضیحات دبیر کمیسیون ماده ۷ شهرداری و استعلام از مسئولان منطقه ۲۲ تهران، علت این رویداد را حملهٔ نوعی آفت به نام «سوسک پوستخوار» به پارک جنگلی چیتگر بیان کرد: «مجوز قطع درخت تنها در صورتی صادر می‌شود که درخت خشکیده یا آفت‌زده باشد و قطع درختان زنده و سالم خلاف قوانین است. طبق گفتهٔ کارشناسان و بررسی‌های انجام‌شده، درختان قطع‌شده در پارک چیتگر نیز به‌طور کامل آسیب دیده بودند.» 

 

اما این گفته‌ها در حالی مطرح شد که سه روز پیش، «مسعود نصرتی»، شهردار منطقه ۲۲ تهران از طرح احداث تله‌کابین در منطقه ۲۲ و با سرمایه‌گذاری ایران و عمان خبر داده و گفته است: «این تله‌کابین با گذر از آسمان دریاچه شهدای خلیج فارس، آبشار تهران را به بوستان جنگلی چیتگر متصل کند.» او این پرو‌ژه را یک طرح گردشگری نامید که هدفش تبدیل شهر تهران به قطب گردشگری است. این در حالی است که منابع آگاه در شهرداری تهران به «پیام ما» گفته‌اند که بین احداث تله‌کابین پارک چیتگر و قطع درختان آن ارتباط مستقیم وجود دارد. آنها می‌گویند که رایزنی‌ها برای قطع درختان نزدیک به دو سال سابقه دارد. «امیر گلی‌پور»، مسئول روابط عمومی شهرداری منطقه ۲۲ تهران اما در پاسخ به «پیام ما» این ادعا را تکذیب کرده و می‌گوید: «این پروژه هیچ ارتباطی به خبر قطع درختان پارک جنگلی چیتگر ندارد. از آنجایی که این اراضی ملی است، مجوز قطع درختان آن به‌دلیل آفت سوسک پوست‌خوار از سوی سازمان منابع طبیعی صادر شده بود و ارتباطی به شهرداری نداشت. به‌علاوه طرح تله‌کابین چیتگر از سال گذشته در مرحله مطالعاتی است و پیوست‌های اجتماعی آن در حال بررسی است.» 

با این‌وجود، مشابه همین اتفاق در پارک جنگلی «ناهارخوران» نیز رخ داده و احداث تله‌کابین گرگان در این منطقه هم نگرانی‌های جدی فعالان محیط زیست از قطع درختان منطقه را به‌همراه داشته است.

 

این روزها هم صحبت‌هایی دربارهٔ احداث شهربازی در پارک جنگلی لویزان می‌شود. موضوعی که «نوید خاصه‌باف»، مدیرعامل سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری تهران دربارهٔ آن به رسانه‌ها گفته بود که مطالعاتش در حال انجام و شهرداری به‌دنبال دریافت مجوز از سازمان منابع طبیعی است. هرچند معاون امور جنگل سازمان منابع‌طبیعی و آبخیزداری کشور دربارهٔ احداث این شهربازی گفته که «به‌هیچ‌وجه اجازهٔ قطع درختان جنگل‌های لویزان را نمی‌دهیم» اما «میترا شکرلبان»، رئیس ادارهٔ سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های شهرداری منطقه ۴ در گفت‌وگو با رسانه‌ها مدعی شده بود که «قرار است این پروژه در ۳۵ هکتار از پارک لویزان که بدون درخت است، احداث شود و حتی مقرر شده تا قنات‌های این منطقه احیا و نگهداری شوند و فضای سبز جنگل لویزان نه‌تنها احیا، بلکه تقویت خواهد شد.» که البته چگونگی تحقق این وعده‌‌‌ها در هاله‌ای از ابهام باقی مانده است. همچنین از آنجا که طرح‌های این‌چنینی نیازمند انجام مطالعات اثرات محیط زیستی هستند، هنوز سازمان حفاظت محیط زیست نیز واکنشی به طرح این موضوعات نداده است.

 

اما این دست طرح‌ها فقط فضای سبز شهری پایتخت را تهدید نمی‌کنند. به گفتهٔ «امید سجادیان»، دبیر شبکهٔ تشکل‌های محیط زیست و منابع‌طبیعی استان کهگیلویه‌وبویراحمد احداث تله‌کابین در پارک جنگلی یاسوج یکی دیگر از این موارد است که فضای سبز این شهر را با وجود اعتراض فعالان محیط زیست، تهدید می‌کند. طرحی که از سال ۹۲ نیمه‌تمام باقی مانده بود و بارها فعالان محیط زیستی به آن اعتراض کرده بودند، «سعید طالبی پور»، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کهگیلویه و بویراحمد هفتهٔ گذشته پس از ۱۰ سال از موافقت کامل برای اجرای طرح تله‌کابین یاسوج توسط وزارت کشور و نهاد ریاست جمهوری و اجرای رسمی عملیات در دههٔ فجر امسال خبر داد. سجادیان در این رابطه به «پیام ما» می‌گوید: «واگذاری پارک جنگلی یاسوج به سرمایه‌گذار برای احداث تله‌کابین از جمله طرح‌های مخرب و بی‌سرانجامی است که فضای سبز استان کهگیلویه و بویر احمد را تهدید می‌کند و سازمان منابع طبیعی نیز با احداث آن مخالفت کرده چراکه سرمایه‌گذار تخصصی در این زمینه ندارد. پیش از این هم زمینی را به‌منظور تولید گیاهان دارویی به این سرمایه‌گذار واگذار کرده بودند که آن را به نهاد دیگری فروخته است و حالا قصد دارد از سرمایهٔ به دست آمده، در پارک جنگلی یاسوج که از اراضی ملی به حساب می‌آید، تله کابین احداث کند.»

 

از مدیران شهری، پاسخ قانع‌کننده می‌خواهیم

«شبکه سازمان‌های مردم نهاد و اجتماع‌محور محیط زیست و منابع طبیعی کشور» در بخشی از نامه‌ای که به نمایندگان مجلس، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، معاونت عمران و توسعهٔ امور شهری و روستایی وزارت کشور و سازمان منابع‌طبیعی و آبخیزداری کشور نوشته، آورده‌ است که شهرداری‌ها باید مستند به مفاد قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، پاسخ صریح و قانع‌کننده‌ای دربارهٔ سیاست‌های تهاجمی علیه فضای سبز شهری ارائه کنند. 

 

این شبکه نامهٔ خود را پیرو درخواست‌های ۲۰۰ فعال مستقل محیط زیست منتشر کرده و از شورای شهر تهران، شهرداری و سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهر تهران درخواست کرده که دربارهٔ اقدامات مخربی که فضای سبز تهران را تهدید می‌کند، شفاف‌سازی کنند. در این نامه آمده است: «‌طبق قوانین و مقررات، شهرداری باید حافظ و امین پارک‌های جنگلی و تفرجی شهر باشد و نباید سیمای سبز و ارزشمند و جایگزین ناشدنی شهر را تخریب کند. در این راستا برای کمک به تقویت سازوکارهای دیده‌بانی و اصلاح رویه‌ها از طریق آگاهی‌رسانی عمومی و درخواست عمل به شفافیت و پاسخگویی در چارچوب حکمروایی اجتماع‌محور، برخی انحراف‌ها در عملکرد سازمان‌های ذی‌ربط مدیریت شهری پایتخت، نشان‌دهندهٔ سیاست‌های تهاجمی نسبت به فضای سبز است که اعتماد عمومی را مخدوش می‌کند و نوعی بیم و هراس در میان مردم و به‌ویژه کنشگران محیط زیست و منابع طبیعی را فراگیر کرده که گویا زمینه‌سازی گسترده‌ای برای تبدیل فضاهای سبز عمومی به بناها و متصرفات خصوصی در جریان است.» 

 

سجادیان دربارهٔ نگرانی فعالان محیط زیست به «پیام ما» توضیح می‌دهد: «تعداد فضاهای سبز عمومی در همهٔ استان‌های کشور کاهش یافته و پیرو سیاست شهرداری‌ها همین اندک فضاهای سبز عمومی هم به نفع نهادها و افراد خاص تصرف شده و به فضاها و متصرفات خصوصی تبدیل شده‌اند. از این زاویه آثار این دخل و تصرفات به جد به ضرر جامعه است. این در حالی است که این اراضی، ملی و متعلق به مردم است و طرح‌هایی که ادعای شهری و سرمایه‌گذاری دارند، هیچ توجیه اقتصادی و فنی برای عامهٔ مردم ندارند. به‌طور کلی سایهٔ انواع مختلفی از این طرح‌ها که عنوان گردشگری را یدک می‌کشند بر سر فضاهای سبز شهری افتاده است که هدف نهایی آنها درواقع زمین‌خواری اراضی ملی به نفع یک گروه خاص است و هیچ مزیت دیگری ندارد.»