بایگانی مطالب برچسب: میراث فرهنگی
حراج میراث جهانی
|پیام ما| هنوز چندماهی از شیرینی ثبت جهانی پروندهٔ «کاروانسراهای ایران» شامل ۵۴ کاروانسرای تاریخی را بهعنوان بیستوهفتمین اثر میراث فرهنگی ملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو در چهلوپنجمین اجلاس کمیتهٔ میراث جهانی یونسکو در ریاض عربستان زیر زبان دوستداران میراث فرهنگی نگذشته است که حالا خبر میرسد دو کاروانسرای ثبت جهانی «آهوان» شامل «رباط سنگی انوشیروان» و «رباط آجری شاهسلیمان صفوی» در استان سمنان به فروش میرسد. این خبر نشان میدهد قرار است کاروانسراها با قیمت ۱۱ و ۷ میلیارد تومان به فروش برسد.
«گرنویل» داستان موفق یک احیا
احیای بافت تاریخی در مناطق شهری به رسمی تکراری در بسیاری از شهرهای جهان بدل شده است؛ از ایتالیا و اسپانیا در قارهٔ اروپا گرفته تا کیلومترها دورتر در آمریکای شمالی. بافتهای تاریخی که غبار چندصدسالهٔ فرسودگی اصلیترین ویژگیهایشان بوده است، پس از احیا و تقویت بافت اجتماعی به یک منطقهٔ شهری زنده و پویا بدل شدهاند که توسعهٔ اقتصادی را هم برای ساکنان بومیاش به ارمغان آوردهاند. از جمله موفقترین طرحهای حفاظت و احیا بافت تاریخی در جزیرهٔ «گرنویل» کانادا رخ داده که با قدمت صد ساله و چهرهٔ صنعتیاش، اما حالا یکی از پربازدیدترین مکانهای عمومی این کشور و قلب فرهنگی ونکوور است؛ ظرفیتی که در برخی شهرهای ایران از جمله اصفهان، شیراز، رشت و حتی تبریز هم وجود دارد و میتوان الگوی احیای گرنویل را در این مناطق اجرا و آنها را به قطب فرهنگی در صنعت گردشگری بدل کرد.
پرواز «همای سعادت» از «کُنار صندل» تا «کاخ سفید»
دیده شدن «کرکس ریشدار» که در گنجینهٔ ادب فارسی از آن با نام «همای سعادت» یاد می شود، همزمان شد با بارشهای واپسین روزهای زمستان و پس از ماهها خشکی و بیبارشی و پاییز و زمستانی نهچندان نرمال، بارش برف و سرما بیش از یکسوم پهنهٔ ایران را در برگرفت و جنوب سیستانوبلوچستان را بار دیگر درگیر سیلاب کرد. برآوردهای انجامشده بیانگر آن است که تنها آب برابر برف این بارشها تا امروز بیش از ۱۷ میلیارد مترمکعب است، یعنی ۸۵ برابر گنجایش سدی به بزرگی سد امیرکبیر کرج این برآورد را چه بتوان پیشکش «سعادت» از سوی «هما» دانست یا نه، ولی هرگز نشانی از پایان خشکسالی یا بازسازی دوبارهٔ سفرههای آب زیرزمینی ازبینرفته و فرونشستهٔ این سرزمین نیست. به هر روی، همزمانی دیده شدن «هما» و این ویژهبارشها، پیشکشی «سعادت» و نیکبختی از سوی این کرکس ریشدار را برای ایرانیان پشتیبانی کرد، اگرچه نتوانیم بین این دو رخداد، همبستگی یا پیوندی علمی برقرار سازیم.
مُهر تعطیلی بر پیشانی ۵۰۰ بومگردی
|پیام ما| تا تعطیلات نوروز ۱۴۰۳ چیزی باقی نمانده است؛ دو هفته. در شرایطی که در سالهای پررونق ضریب اشغال هتلها و مراکز اقامتی نزدیک به صد درصد شده بود، مدتی پیش رئیس جامعهٔ هتلداران از ضرر این صنعت در نوروز ۱۴۰۳ گفت و اعلام کرد ۵۰ درصد اتاق هتلهای کشور در نوروز ۱۴۰۳ خالی میمانند. آنطورکه «جمشید حمزهزاده» گفته است هتلهای کشور امسال نیز همچون سالهای گذشته متضرر خواهند شد و فقط سه روز اول نوروز ممکن است برخی استانهای گردشگرپذیر با ضریب اشغال کامل هتلها مواجه شوند. این آمار دربارهٔ یکهزار و ۲۶۰ هتل شامل ۶۵ هتل پنج ستاره، ۱۶۰ هتل چهار ستاره و هتلهای یک تا سه ستاره نشان میدهد فقط شاید برخی هتلها در استانهای شمالی، کیش و قشم با استقبال مسافران نوروزی مواجه شوند. حالا رئیس جامعهٔ انجمنهای اقامتگاههای بومگردی هم نکتهٔ مشابهی را دربارهٔ بومگردیها مطرح میکند.
بازدید از موزهها در سبد تفریح ایرانیها جایی ندارد
وجود حدود شش میلیون شیء تاریخی در کشور، موزههای ایرانی را به یکی از قدرتمندترین مراکز فرهنگی در دنیا بدل کرده است؛ اشیایی که در سطح ملی و بینالمللی از اهمیت بالایی برخوردارند و آنقدر ارزشمند هستند که برپایی نمایشگاهی برای نمایششان در «شهر ممنوعه» چین با هزینهٔ سه میلیون دلاری هم محقق میشود و بودجهای فراتر از کل اعتبار وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی در کشور دارد. این نکته را «جبرئیل نوکنده»، رئیس موزهٔ ملی ایران و عضو شورای تحقیقات مرکز تحقیقات باستانشناسی ایران (ICAR) مطرح میکند و میگوید موزههای ایران نقش مهمی در حفظ و نمایش این آثار ارزشمند برای نسلهای آینده دارند تا از آنها بیاموزند و مورد تحسین و قدردانی قرار دهند. او البته معتقد است آمار بازدیدکنندگان از موزهها متناسب با این ارزش تاریخی نیست و باید مسیرهایی برای افزایش این آمار طی شود.
فرونشست زیر پای آثار تاریخی
تصویر تلخ از بحران فرونشستها بر کسی پوشیده نیست، اما کارشناسان میگویند هیچ اقدامی برای کاهش این آسیبها به ویژه در مناطق دارای ظرفیتهای تاریخی و باستانی انجام نمیشود. در نبود برنامهریزیها، فرونشستهای محوطه تاریخی مرودشت در شیراز به 20 سانتیمتر رسیده و حتی در استان مازندران به عنوان یکی از مناطق سبز و پربارش کشور سالانه 10 سانتیمتر فرونشست رخ میدهد. واقعیت تلخ هم این است که حتی در برنامه توسعه هفتم یک کلمه درباره فرونشستها بیان نشده و اگر همین حالا اقدام خاصی در این باره صورت نگیرد، طی 5 تا 10 سال آینده زوال تدریجی نمادهای فرهنگی کشور رقم خواهد خورد.
بررسی ابعاد تدوین سند ملی موزهداری
اولین نشست سند ملی موزهداری ایران درحالی برگزار شد که به تأکید متخصصان، با وجود ظرفیتهای ویژه در همهٔ حوزههای فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و ...، موزهها تاکنون در جایگاه واقعی خود قرار نداشتهاند. کلید تدوین این سند از سوی ادارهکل موزههای وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی زده شد که راهبری و مدیریت ۸۲۹ موزه در کشور را برعهده دارد. هدفگذاری این سند هماهنگسازی و نظاممند کردن رویهٔ موزهها در کشور بود. بر این اساس، از دو سال پیش این موضوع مطرح و جلسههایی برگزار شد و درنهایت نسخهٔ اولیه تهیه و برای کارشناسان و پیشکسوتان موزهداری در کشور ارسال شد.
جادهکشی علیه میراث فرهنگی
|پیام ما| محوطهٔ باستانی «ویگل» در شرق شهر «بیدگُل» شاهد جادهسازی در حریم خود است؛ محوطهای که به اذعان باستانشناسان یکی از شاخصترین سایتهای باستانشناسی ایران است و طی فقط دو فصل کاوش باستانشناسی، بقایای یکی از استثناییترین آتشکدههای دوران ساسانی در آن کشف شده. باوجوداین، هیئتامنای «شهرک سلیمان صباحی بیدگلی» برای توسعهٔ مجموعهای از شرکتهای فرش ماشینی با موافقت رئیس «پایگاه ملی ویگل» و مصوبهٔ «شورای فنی میراثفرهنگی استان اصفهان»، یک ماه است که عملیات احداث جادهٔ ترانزیتی را آغاز کردهاند. این اقدام فعالان میراث فرهنگی را نگران حریم منظر این سایت باستانی کرده است. آنها با انتقاد به این عملیات میپرسند چرا خلاف مقررات حفاظتی حریم، ماشینآلات سنگین در فاصلهٔ ۱۰متری در حال شخم زدن حریم منظر برای عبور جادهای هستند که در آینده میتواند منظر این اثر باستانی را با چالش مواجه کند؟ این درحالیاست که سایتهای باستانی و آثار تاریخی ثبت ملی، عرصه و حریمهای مصوب و ضابطهمند از سوی میراثفرهنگی کشور دارند که هر اقدامی در جوار آنها باید از این ضوابط پیروی کند.