در تاریخ یکشنبه 24-5-1400 در روزنامه «پیام ما» جوابیه سازمان مدیریت بحران بر یادداشت اینجانب منتشر شد. یادداشتی که با عنوان «سازمان مدیریت بحران چه مسئولیتی دارد؟» در تاریخ 16-6- در صفحه اول این روزنامه منتشر شده و در مورد سیلابهای 13 مرداد 1400 در شهرهای بلده در البرز مرکزی، مازندران، و آوج، در جبال، در استان قزوین بود.
در این یادداشت اشاره‌ای هم به عملکرد سازمان مدیریت بحران شده بود. در جوابیه این سازمان آمده است: «روز دوشنبه مورخ ۱۱ مرداد ۱۴۰۰ بارندگی به میزان ۴۰ میلی متر… موجب بالا آمدن سطح رودخانه فصلی شهرستان آوج… (و).. موجب مرگ 5 نفر از سرنشینان یک خودرو شد. به اعتقاد «کارشناسان» علت حادثه تغییر اقلیم است که در همین تابستان باعث سیل‌های مخرب در نقاط مختلف دنیا از جمله کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا و اروپا شده است»

در این ادعا مشخص نشده که کدام «کارشناسان» فوت پنج نفر در آوج را مستقیما و تنها به دلیل «تغییر اقلیم» دانسته‌اند که در شرق و جنوب شرق آسیا و اروپا نیز موجب سیل‌های مخرب شده است؟ آیا همین پاسخ نشان از آن ندارد که آن سازمان اساسا دلیل سوانح را به دلایلی کلی و جهانی مربوط می‌کند که قابل پیگیری نیست؟ موضوعی که در آسیا و اروپا موجب سیلاب‌های مخرب شده و می‌شود، اساسا موضوعی کلی و جهانی است که در هر نقطه‌ای از جهان می‌تواند رخ دهد، و کسی هم مسئول آن نیست.
در ادامه جوابیه، در مورد سیل رخ داده «…سطح این حادثه شهرستانی برآورد شده … اما به‌دلیل درخواست مدیریت بحران استانداری قزوین، رئیس سازمان مدیریت بحران شخصاً به محل اعزام و از نزدیک بر مدیریت و امدادرسانی به حادثه‌دیدگان نظارت کرد» این کار رئیس سازمان مدیریت بحران به‌رغم آنکه سطح حادثه را در حد شهرستان تشخیص داده‌اند، در عمل به چه کار می‌آید؟ ایشان شخصا به مدیر بحران قزوین کمک کرده‌اند؟ یا کاری بر زمین مانده در محل وقوع سیلاب بوده که با حضور ایشان به انجام رسیده است؟
در جوابیه با اشاره به یادداشت اصلی نگارنده که «سازمان مدیریت بحران کمتر واکنشی در پیشگیری، هشدار و پاسخ نشان نداد» آمده است: « کسانی که کمتر آشنایی با مفاهیم مدیریت بحران دارند، می‌دانند که پیشگیری فرایندی کوتاه مدت و آنی… نیست و.. اخطاریه سازمان هواشناسی… از طریق رسانه‌های جمعی و خبرگزاری‌ها و شبکه‌های اجتماعی اطلاع‌رسانی شد»‌‌ تنظیم کننده جوابیه با ذکر اینکه «کسانی که کمترین آشنایی با مفاهیم مدیریت بحران دارند می‌دانند پیشگیری کاری کوتاه‌مدت نیست» از فعالیت در زمینه «پیشگیری» در می‌گذرد، و مشخص نمی‌کند که این کار (پیشگیری) که درازمدت است مشخصا در خود سازمان مدیریت بحران کشور به چه ترتیب پیگیری می‌شود؟ با بودن معاونتی در این زمینه در سازمان مدیریت بحران به نام «پیش‌بینی و پیشگیری» آیا این سازمان فعالیت مشخصی در زمینه پیشگیری سیلاب -که موضوع یادداشت اصلی است- انجام داده یا می‌دهد؟
در ادامه آمده است: «…مگر می‌شود با وجود دستگاه‌های خدمات‌رسان شبانه‌روزی مانند هلال‌احمر، اورژانس، … عملیات پاسخی انجام نشده باشد» بسیار واضح است اینکه سازمان‌های یادشده در زمینه پاسخ به وظیفه خود عمل می‌کنند، در جای خود قابل نقد و بررسی است. سوال آن است که سازمان مدیریت بحران آیا کاری در مورد پیشگیری و هشدار قبل از رخداد و پاسخ در سوانح -مشخصا در سیلاب- بعد از رخداد انجام می‌دهد؟ اگر نقشی مانند هماهنگ‌کننده برای خود قائل است، چگونه و چه زمانی این کار را انجام داده است؟
در ادامه ضمن یادآوری اینکه مطالب نگارنده فاقد هر نوع تازگی و برآمده از ذهنی غیرکاربردی و با کمترین آشنایی با ساختار مدیریت بحران کشور است، آمده است: «توصیه‌های ارائه شده کمترین نمونه‌ای در هیچ کجای دنیا در خصوص وظیفه حاکمیتی مدیریت بحران ندارد» لازم به ذکر است نگارنده سازمان هدف برای الگو برداری را «آژانس فدرال مدیریت اضطراری FEMA » در آمریکا و سازمان «مدیریت سانحه و شرایط اضطرار AFAD» در ترکیه در نظر گرفته است.
بر اساس ساختار سازمان مدیریت بحران کشور که در وبگاه این سازمان آمده است، سازماندهی تشکیلاتی این سازمان در ایران -به درستی- با سازمان‌های مشابه خود در آمریکا و ترکیه شباهت دارد. آنچه در سازمان مربوطه در آمریکا، به شیوه‌ای، و در ترکیه به روالی دیگر، انجام می‌شود، نمونه‌هایی از سازمانی است که انتظار برای وجود عینی آن در ایران منطقی به نظر می‌رسد. هر نوع بحث نگارنده در چهارچوب همان «نمونه‌ها» در دنیا ارایه شده است.
در ادامه جوابیه آورده‌اند: «تولید داده کار مراکز علمی، تخصصی و کار سازمان مدیریت بحران سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، هماهنگی، نظارت و پشتیبانی است.» به نظر می‌رسد ذهنیت تهیه‌کننده جوابیه در مورد مراکز علمی و تخصصی صرفا به عنوان «تولید‌کننده داده» اساسا مانع پذیرش هر تحلیل و نقد از بیرون سازمان است. مراکز علمی و تخصصی که در زمینه سوانح در ایران کار می‌کنند اگر قادر به مطالعه، پایش و نقد عملکرد سازمانی حاکمیتی به نام سازمان مدیریت بحران نباشند، عملا بخشی از وظیفه خود را به فراموشی سپرده‌اند. اگر منظور از تولید داده data production است، باید تردید کرد که اساسا تهیه کننده جوابیه، با وظایف مراکز علمی و نحوه کار دانشمندان آشنا باشد.
در ادامه آمده است: «انواع حوادث مانند زلزله، سیل و … به نوعی کلیه دستگاه‌های کشور را شامل می‌شود، امکان تجمیع همه آنها در یک سازمان ممکن نیست جز اینکه از ظرفیت آنها بر اساس اشتراکات مخاطرات طبیعی استفاده کرده. مشکل اساسی… محدود نمودن مدیریت بحران کشور به سازمان مدیریت بحران در وزارت کشور است در حالی‌که… شامل انواع دستگاه‌ها… و سازمان‌های غیر دولتی، مراکز علمی و دانشگاهی است» مشخص نیست که این سازمان چگونه از «ظرفیت دستگاه‌ها» بر اساس اشتراکات مخاطرات طبیعی استفاده می‌کند؟ اگر مدیریت بحران کاری است که همه دستگاه‌ها در حال انجام آن هستند چه نیازی به سازمان مدیریت بحرانی است که وظیفه خود را بهره‌گیری از ظرفیت‌های سازمان‌های مختلف می‌داند؟ آیا این نقش در حد هدایت و هماهنگی است؟ اگر اینطور است این کار تا کنون در چه سطحی انجام شده است؟
در پایان در جوابیه ضمن ارائه رهنمون به نگارنده، راهنمایی کرده‌اند: «به نظر می‌رسد ورود نویسنده به مباحث در رشته‌های مختلف .. ایشان را از تخصص اصلی خود که زمین‌شناسی و زلزله شناسی است دور کرده است که توصیه اکید، اظهار نظر در حیطه تخصص و تجربه، با در اختیار داشتن اطلاعات لازم از نحوه اقدام عملی دستگاه‌ها است» ضمن تشکر از راهنمایی مذکور، نگارنده نمی‌تواند پنهان کند که اساسا این نگاه که «ما در دستگاه اجرایی و درگیر مشکلات روزمره هستیم و شما دانشگاهیان به همان حوزه تخصصی خود در زمینه نظری بپردازید چون اجرا را نمی‌فهمید» دلیل و مسبب همین وضعی است که اکنون در سازمان مدیریت بحران داریم. نگارنده ضمن قدردانی از همه کسانی که در دستگاه‌های علمی و اجرایی به وظایف خود می‌پردازند، و از مردم و مخاطبان و شهروندان نیز طلبکار نیستند، و از نقد و بررسی دلخور نمی‌شوند، یادآور می‌شود که نکات مطرح شده در یادداشت «سازمان مدیریت بحران چه مسئولیتی دارد؟» نکاتی بنیادی و سوالاتی همچنان باقی است. نگارنده همچنان ورود به بحث در آن زمینه‌ها را شروع گفت و گویی لازم برای اصلاح در شیوه عملکرد سازمان مدیریت بحران، و اساسا گردش‌کار مدیریت بحران در کشور می‌داند.