پس از زمینلرزههای دوگانۀ ۱۷ بهمن ۱۴۰۱ در جنوب ترکیه، این پرسش فراوان مطرح میشود که چطور میتوان با وجود گسلی مانند «پهنه گسله فعال آناتولی شرقی» از توسعۀ شهری جلوگیری کرد؟
بناهای ممنوعه روی گسلهای فعال
شوکهای اصلی ۱۷ بهمن، چندین شهر و روستا در 11 استان از جمله شهرهای بزرگ و مهم اقتصادی مانند «قهرمانمرش»، «هاتای»، «آدیامان»، «مالاتیا»، «آدانا» و «غازیانتپ» را ویران کردند
۹ اردیبهشت ۱۴۰۲، ۰:۰۰
پس از زمینلرزههای دوگانۀ ۱۷ بهمن ۱۴۰۱ در جنوب ترکیه، این پرسش فراوان مطرح میشود که چطور میتوان با وجود گسلی مانند «پهنه گسله فعال آناتولی شرقی» از توسعۀ شهری جلوگیری کرد؟ شوکهای اصلی ۱۷ بهمن، چندین شهر و روستا در 11 استان از جمله شهرهای بزرگ و مهم اقتصادی مانند «قهرمانمرش»، «هاتای»، «آدیامان»، «مالاتیا»، «آدانا» و «غازیانتپ» را ویران کردند. بیش از 270 هزار واحد مسکونی و 60 هزار ساختمان تجاری به طور کلی ویران شدند یا آسیب زیادی دیدند و بیش از 60 هزار کشته برجای گذاشتند.
براساس اسناد تاریخی، این منطقه از زلزلههای مخرب رنج میبرد. زمینلرزههای 1114 میلادی در «مرش»، 1822 «آنتاکیا» (هتای) و 1872 «آمیک والی» (آنتاکیا) نمونههای شناختهشده هستند. دو شوک اصلی در ۱۷ بهمن، بخشهای مختلف روی دو روند گسله را گسیخته کرد. نقطۀ شروع گسست اولین رویداد با بزرگای 7.8 در شمالیترین بخش در نزدیکی «نورداغی» و شهر «پازارجیک» و شوک اصلی دوم با بزرگای 7.5 در 95 کیلومتری شمال اولی، «گسل چارداک» را گسیخته کرد. پسلرزهها نیز در طول گسیختگی 350 کیلومتر توزیع شدهاند. آیا توسعۀ شهرها در چنین پهنهای اشتباه بوده است؟ آیا بازسازی در همان محدوده که ویرانشده بلااشکال خواهد بود و یا باید حتماً ملاحظات ویژهای اعمال شود؟ اساساً با «محیط ساختهشده» (Built environment) در حریم گسلهای فعال چه باید کرد؟
۲۷ آبانماه سال ۱۳۹۹ سازمان مدیریت بحران ایران اعلام کرد که تعداد ساختمانهای احداثشده بر روی گسل در تهران ۱۲ هزار و ۴۷۱ باب، در کرج ۵۴ هزار و ۱۱۳ باب، در تبریز ۱۹ هزار و ۹۰۷ باب، در زنجان یک هزار و ۷۶ باب و در کرمان ۸۰۴ باب است. پس از زلزله سال ۱۳۸۲ در شهرستان بم در جریان بازسازیها، بررسی پایهٔ مشاهدهٔ میدانی و بررسی بیش از یکهزار تصویر از آسمان این شهر طی سالهای 1382، 1383 و 1392 حاکی از ساختوساز جدید در بخشهای شرقی شهر در نزدیکی افتگاه گسل بم است. درحالیکه توسعۀ شهر بم به سمت شرق و ساختوساز در محدودۀ حریم گسل بم – در نزدیکی افتگاه گسل بم- اشتباه است و به بالا بردن ریسک زلزله در شهر بم منجر خواهد شد. چنانکه هر جنبشی در گسل بم برای ساکنان پهنههای پرخطر در محل گسله بم فاجعهآفرین خواهد بود.
در مصوبه 26 آبان 1399 شورایعالی معماری و شهرسازی، ضمن تصویب نقشههای گسلهای تهیه برای شهرهایی مانند تهران و کرج و تصویب نقشههای مربوط به آن، مقرر شد تا احداث ساختمان در سه گروه زیر بر روی پهنههای گسلی و حریم آنها ممنوع است. براساس ضوابط مندرج در آییننامه ۲۸۰۰، احداث ساختمانهای با درجه اهمیت بسیار بالا روی پهنهها و حریم گسلها ممنوع است. طبق تعریف ساختمانهای با درجه اهمیت بسیار بالا در «آئیننامه ۲۸۰۰» موارد ممنوعه برای ساخت روی گسل عبارتند از بیمارستانها، ایستگاههای آتشنشانی، مراکز و تأسیسات آبرسانی، ساختمانهای نیروگاهها و تأسیسات برقرسانی، برجهای مراقبت فرودگاهها، مراکز مخابرات، رادیو و تلویزیون و بهطور کلی تمامی مراکزی که در امداد و نجات مؤثر هستند. همچنین ساختمانهای خطرزا مانند انبار مواد سمی، گازهای خطرناک، کارخانههای تولید مواد شیمیایی مضر، احداث مدارس، پمپهای بنزین و پمپهای گاز (CNG) و ایستگاههای اصلی مترو بر روی حریم گسلها، احداث ساختمانهای بلندمرتبه با حداکثر تعداد طبقات تعریفشده برای هر شهر و بیشتر از آن برروی حریم و پهنههای گسلی از دیگر موارد این ممنوعیتهاست.
سازمان مدیریت بحران (حسب مورد سازمان پدافند غیرعامل) موظف است انجام تکالیفی دراینباره را از دستگاههای مرتبط پیگیری کند. این تکالیف عبارتند از «مقاومسازی و یا نوسازی بیمارستانهای واقع در حریم گسلها»، «مقاومسازی و یا نوسازی مدارس واقع در حریم گسلها» و «اتخاذ تمهیدات مهندسی مناسب در نقاط تقاطع خطوط اصلی انتقال حاملهای انرژی با حریم گسلها.»
همچنین با توجه به اینکه ضوابط ساختوساز، وابستگی مستقیمی به نقشههای تدقیقشدۀ پهنههای گسلی و حریم آنها دارد، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی موظف است تا «ضوابط ساختوساز بر روی حریم و پهنههای گسلی» را حداکثر ظرف یکماه با طی فرآیند قانونی لازم به کلیه مراجع ذیربط ملی ابلاغ کند.
کارگروههای تخصصی، کمیسیونهای ماده ۵ شهرها و شوراهای برنامهریزی و توسعهٔ استانها که مراحل تدقیق حریم و پهنۀ گسلی در آنها انجام شده است، نیز موظفند کلیهٔ مصوبات خود را مورد بازنگری قرار دهند. همچنین درصورت تأمین منابع مالی، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی موظف است در فاز دوم، تدقیق پهنههای گسلی و حریم آنها را در شهرهای شیراز، ارومیه، اردبیل، لاهیجان، ساری، قائمشهر، گرگان و بم در دستورکار قراردهد.
برچسب ها:
مطالب مرتبط
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- تعمیر رطوبت گیر پمپ باد
- دکوراسیون سبک مدرن: توصیه و ایده ها برای خانه شما
- بررسی سه محصول سرمایشی محبوب در فصل گرما
- بهترین تریدهای فارکس: 6 خفنترین تریدر تاریخ فارکس جهان!
- بازی ماکان آریا پارسا در قطب شمال در شعبه زعفرانیه پارس پندار نهاد + ویدیو
- چطور خودمان را برای پروازهای لحظه آخری آماده کنیم؟
- طریقه نصب دستگیره مخفی کابینت هوایی
- چالشهای رزرو هتل در جزایر جنوب کشور
- بهترین برند چرم ایران کدام برند است؟
- روغن صنعتی مایعی جادویی برای افزایش عمر مفید ماشین آلات بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید