گفتوگو با مهدیس ابراهیمیان، نوازنده نوجوان دوتار که این روزها اجرای او در شبکههای اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است
تلویزیون مرا پس زد
نگذاشتند در برنامه عصر جدید اجرا کنم پدر مهدیس: دخترم انتظار دارد مانند همه مردان نوازنده دیده شود
۱ مرداد ۱۴۰۱، ۹:۳۶
بابا که با سر دردهایش از بیمارستان مرخص شد و به خانه آمد مهدیس دو تار دست گرفت و مقام الله را نواخت. میدانست هر قدر حال بابا بد باشد شنیدن صدای دو تار حالش را بهتر خواهد کرد. محمد حسن ابراهیمیان اما همان وقت و در همان حال و احوال اشکالهای مهدیس را میگرفت و تا چند ساعت بعد، یعنی حدود یک و نیم بامداد فردا پدر و دختر سر از منزل استاد در آوردند: «گفتم بابا جان یک ضرب را اشتباه میزنی. قبول نمیکرد تا اینکه با استادش تماس گرفتم، به خانهاش رفتیم و ایراد کار را به او گفت. خاطره آن شب همیشه در ذهن ما ماند و حالا دیگر مقام الله را خوب مینوازند و همه میگویند دستهای مهدیس هنگام مقامنوازی مانند دریل کار میکند.»
هشت سال پیش پدر و دختر در حال گذر از خیابان جامی معروفترین خیابان تربت جام به صورت اتفاقی تابلوی آموزشگاه موسیقی پیمان غمخوار احمدی را دیدند. محمد حسن ابراهیمیان که علاقه زیادی به دو تار داشت و دو سال هم به صورت خودآموز نوازندگی این ساز را تمرین کرده بود، دلش میخواست برود و درباره کلاسهای آموزشی با استاد صحبت کند. پله ها را بالا رفتند ولی غمخوار احمدی به خاطر سن درخواست او را رد کرده و گفته بود بهتر است مهدیس دوتار یاد بگیرد. مهدیس هم در جواب پدر گفته بود: «بله بابا من دوست دارم دوتار یاد بگیرم.» دختر کوچک 8 ساله، خوشحال از این پیشنهاد همان موقع درس پنجه زدن دوتار را یاد گرفت. مشقی هم داشت و قرار بود تا هفته بعد آن را آماده کند میخواستند ببینید آیا میتواند یا نه؟ مهدیس همان شب تمرین را انجام داد و تمام. فردا پدر و دختر سراغ استاد رفتند و در روزهای بعد مهدیس یکی پس از دیگری مقامها را یاد گرفت؛ نوروزنامه، دل شیدا و غیره. «استاد از استعداد او تعجب کرده بود. من هم از آن به بعد برای یادگیری هر درسی تشویقهایم را برای مهدیس زیاد کردم. از طرف من تشویق -بیشتر هم مالی- بود و از طرف او علاقه.»
رنجها را به خاطر علاقه به ساز تحمل کردم
مهدیس 16 ساله است؛ نوازندهای که در روزهای گذشته فیلم اجرایش در شبکههای مجازی بسیار دیده شد و کیهان کلهر اجرای او را در استوری اینستاگرام به اشتراک گذاشت. او پس از سه سال آموزش و یادگیری 36 مقام نزد پیمان غمخوار احمدی با هماهنگی اولین استاد خود برای یادگیری چهاربیتیها سراغ اسفندیار تخمکار رفت و آنطور که پدرش میگوید بیش از 70 مقام را هم از اسفندیار تخمکار فرا گرفته است. مهدیس برخی از مقامها را هم تنها با شنیدن آنها آموخته و اکنون بیش از صد مقام را در حافظه دستانش دارد. ماههای نخست یادگیری همین دستها که حالا پر از نغمه و آهنگ شدهاند، بارها بر اثر تمرینها زخمی شده بود. گاهی شب تا نزدیک سحر در تاریکی و بیخبر از زخمی و خون آلود بودن دستهایش مینواخت و حتی پیش میآمد که با چسب زخم روی انگشتانش سر کلاس برود. دو تار برای مهدیسِ ریز نقش، بزرگ بود و همیشه فشاری را روی شانه چپ او تحمیل میکرد. آن روزها نوازندگیاش با درد همراه میشد ولی مهدیس میگوید؛ آنقدر به ساز علاقه داشته است که رنجها را تحمل کند: «کم کم زخمهای دستم برایم عادی شد و شانهام هم عادت کرد.» اولین مقامی که یاد گرفت را خوب به یاد دارد؛ مقام دل شیدا و حالا از میان تمام مقامهایی که یاد گرفته، مقام الله و ورد اعظم را بیشتر دوست دارد. ورود اعظم در واقع پیش درآمد مقام الله است و مقام الله از مهمترین مقامهای موسیقی خراسان است که ذکر و یاد خداوند است و در موسیقی مقامی شرق خراسان نشان از نوعی خلسه عرفانی است. مقام کبک زری یکی دیگر از شاخههای مقام الله است و مرحوم عبدالله سَروَر احمدی از دوتار نوازان معروف تربت جام در مجموعهای که از سوی انتشارات ماهور به یاد نظرمحمد سلیمانى انتشار یافته آن را در کنار دیگر مقامهایی چون هزارگی، کوچه باغی، مشق پلتان، معراجنامه، جمشیدی و غیره نواخته است. یادگیری مقامها البته، برای هنرجویان جوان همواره دشوار بوده است از این نظر که هر استادی تعدادی از مقامها را میداند بنابراین برای یادگیری تمام مقامها باید نزد بسیاری از استادان رفت و گاهی رسیدن به یک مقام همانطور که برای مهدیس ابراهیمیان هم پیش آمده، نیاز به ماهها پیگیری دارد.
تلویزیون مهدیس را پس زد
وقتی بچهها در مدرسه فهمیدند که مهدیس دوتار یاد گرفته، دوست داشتند برایشان ساز بنوازد و گاهی پیش میآمد که در مناسبتهای مختلف با هماهنگی معلم و مدیر سازش را بر میداشت و به مدرسه میبرد. او حالا کارنامه پر باری دارد؛ شش سال در مسابقات دوتار دانشآموزی شهرستان تربت جام مقام اول را کسب کرده و در مسابقات دانش آموزی خراسان رضوی و جشنواره موسیقی حافظان اصالت در جایگاه برتر ایستاده است. داوران در چهاردهمین جشنواره موسیقی تربت جام او را پدیده جشنواره معرفی کردند؛ سالهای 96، 97 و 98 مقام اول و برتر جشنواره ملی موسیقی جوان را به دست آورد و در سالهای 97 و 98 نیز در جشنواره بینالمللی موسیقی فجر برگزیده شد.
مهدیس برای پنجه کشیدن روی دو تار، در آرزو و حسرت اجرا روی صحنه و قاب تلویزیون است. برای حضور روی صحنه عصر جدید بارها تلاش کرده و نتیجه تلاشهایش ناکامی بوده است. او معتقد است که صحنه عصر جدید به دو دلیل او را قبول نمیکند؛ دختر است و نوازنده و این برای مهدیس، پدرش و بسیاری از نوازندگان پیر و جوان همیشه سوال است که چرا موسیقی و تمام مقامها، دستگاهها و گوشههای نواحی و ایرانی در تلویزیون جا دارند و شنیده میشوند اما نوازنده حق دیده شدن ندارد؟ چرا در این برنامه دختران زیادی انواع ورزشهای رزمی و حرکات ژیمناستیک را انجام میدهند اما دختر نوازنده حق حضور روی صحنه را ندارد؟ مهدیس ابراهیمیان از برنامه عصر جدید و مسئولانی که نوازندگان جوان را رها کردهاند گلایه دارد: «ناراحتم که نمیگذارند آنجا اجرا داشته باشم.» از نظر او جشنوارهها برای نوازندگان جوان یک نقطه امید است تا هنر خود را در آنجا نمایش دهند و همزمان این افسوس را هم دارد: «ای کاش بعد از جشنواره ما را رها نکنند و برایمان برنامه بگذارند. در این مدت هیچ کس من را حمایت نکرده و تمام حامی من پدرم بوده است.» حمایتها در دوران جشنواره هم از شرکتکنندگان بسیار پایین است و در این مواقع جز هزینه ایاب و ذهاب که بر عهده شرکتکنندگان است حتی محل اسکانی برای آنها در نظر نمیشود و در یکی از همین رویدادها پدر و دختر شب قبل از اجرا را در پارک روبروی تالار وحدت به صبح رساندهاند.
کارگاه ساز پدر به خاطر دختر
پدر مهدیس ابراهیمیان کارمند جهاد کشاورزی است و از حدود 5- 6 سال پیش به خاطر مهدیس ساختن ساز را یاد گرفته و حالا حتی یک کارگاه ساخت دوتار راهاندازی کرده است. تمام مقامهایی که این مدت مهدیس در مسابقات کسب کرده با سازی بوده که پدر ساخته و همیشه هم با افتخار آن را عنوان کرده است. حالا دختر دیگر محمد حسن ابراهیمیان که 9 سال دارد، نیز آموزش دوتار را شروع کرده است. او درباره کارگاه ساخت ساز میگوید: «یک بار برای تعمیر ساز مهدیس در کارگاه یکی از اساتید زمان زیادی معطل شدم، کاری که فقط 5 دقیقه زمان میبرد. بعد فکر کردم اگر در تهران یا شهر دیگری قبل از اجرا برای ساز دخترم مشکلی پیش بیاید باید چه کار کنم؟ همان روز تصمیمم را گرفتم و تمام وسایل ساختِ ساز را خریدم. 45 کیلومتر میرفتم کنده درخت میآوردم، روزها در اداره بودم و شبها روی ساز کار میکردم. هر روز بخشی از کار را از یکی از استادان سازنده ساز یاد گرفتم و البته حدود یک سال و نیم هم نزد استاد تخمکار ریزه کاریهای ساخت دو تار را آموختم و حالا شغل دوم من ساختن ساز است.»
پدر مهدیس هیچ گاه فکر نمیکرد که دخترش تا این حد در نواختن ساز موفق باشد و پیشرفت کند. تصور میکرد آموختن ساز در کنار درس و مشق مهدیس، یک کار دلی است و باعث آرامش او در اوقات فراغت میشود ولی بعد که موفقیتها و مهر تایید برخی استادان را بر کارنامه مهدیس دید، سعی کرد او را برای رقابتهای مهم آماده کند: «دوتار در تربت جام ساز معروفی است و به آن ساز دل میگویند چون واقعا به دل مینشیند. من هم به خاطر دل مهدیس او را تشویق کردم ولی بعد دوتار هم سازِ دلِ او شد و هم عاملی برای پیشرفتهای بعدیاش.»
هیچ عاملی نباید مانع پیشرفت دختران شود
محمد حسن ابراهیمیان در خلال گفتوگو بارها تکرار میکند که شرایط و محدودیتهای مملکت درباره موسیقی و زنان را میداند اما نظرش این است که نباید هیچ عاملی مانع پیشرفت امثال مهدیس شود: «دخترم انتظار دارد مانند همه مردان و پسران نوازنده دیده شود، نوازندگی او در سطح یک استاد است و به همان نسبت انتظار دارد که دیده شود. خودش میگوید جرم من دختر بودن است اما من میگویم نباید این حرف را بگوید. متاسفانه میبینیم به دلیل دختر بودنش از خیلی از اجراها در شهر و کشور خود و حتی کشورهای دیگر باز میماند. اگر برنامه استانی یا حتی اجرای خارج از کشور داشته باشند که در کسب تجربه نوازندگی مفید است فقط نوازندگان مرد را انتخاب میکنند در صورتی که لباسی محلی مهدیس نشانه اصالت است و نوازندگی فوقالعادهای دارد.» نگرانی از لغو اجرا پیش از موعد همواره برای نوازندگان زن وجود داشته و دارد؛ اتفاقی که به گفته او، برای مهدیس هم پیش آمده است یعنی با او قرارداد بستهاند اما درست در روز اجرا تماس گرفته و آن را کنسل کردهاند. «محدودیت در هنر نتیجه عکس میدهد و فرار مغزها همینطور اتفاق میافتد. وقتی به استعداد یک دختر در کشور توجه نمیشود مجبور است جای دیگری برود استعدادش را نشان دهد تا به او توجه شود و این دغدغه تمام پدر و مادرها است. شک نکنید اگر توان مالی خوبی داشتم او را در چارچوب همین ضوابط میفرستادم هر جای دیگری که بتواند در هنر موسیقی پیشرفت کند. واقعا این سوال وجود دارد که چرا در برنامه عصر جدید که برنامه استعدادیابی کشور خودمان است به نوازندگان به ویژه نوازندگان زن بها داده نمیشود؟ اگر موسیقی ممنوع است چرا در دانشگاه تدریس میشود و صدایش از صدا و سیما پخش میشود؟ اگر اشکال ندارد، پس چرا برای دختر من اشکال دارد؟» حدود دو سال پیش مبین درپور، نوجوان تربت جامی که مقام اول آواز در جشنواره موسیقی فجر و جوان را دارد و در واقع زوج هنری مهدیس ابراهیمیان در دوازدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان بوده در برنامه تلویزیونی عصر جدید با حضور چند نوازنده مرد اجرا کرد. در این برنامه نوازنده فقط برای اجرا همراه آواز در گوشهای حضور دارد اما در بخش مسابقه، جایی ندارد.
مهدیس ابراهیمیان دوست دارد به هنرستان موسیقی برود اما در تربت جام و شهرهای اطراف هنرستان موسیقی وجود ندارد و تا مشهد هم که راه زیاد است. او همچنان منتظر است تا دیپلم علوم انسانی را بگیرد و با تغییر رشته به دانشکده موسیقی برود. یلدا عباسی از نوازندگان دوتار خراسان الگوی محبوب مهدیس است و مهدیس میگوید دوست دارد همراه و مانند او اجرا داشته باشد. عباسی خواننده و نوازنده کُرد ایران است که در زمینۀ موسیقی خراسانی کردهای شمال خراسان فعالیت میکند و تحصیلات خود را در رشته آواز کلاسیک باروک از کنسرواتوار جوزپه وردی میلان ایتالیا به پایان رسانده است.
پیشنهاد سردبیر
مطالب مرتبط
شعار امسال روز زمین «متحد شدن برای آیندهای بدون پلاستیک» است
پلاستیک، آفتی برای حیات
معماری سنتی ایران چگونه به اقلیم توجه میکرد؟
نسخه پایداری در «کندوان»
در منطقهای که فعالان محیط زیست خوزستان پیشنهاد تأسیس ژئوپارک دادهاند، مجوز برداشت معدن صادر شد
معدنکاوی در کمین«درهبرفی»
گرمای تابستان در میناب، طعمهٔ گوشتخواران وحشی این منطقه را کاهش میدهد
فصل تعارض پلنگ در هرمزگان
پلاستیک، فاجعهای برای سلامتی و محیطزیست
یوزپلنگآسیایی؛ شکستی تمام عیار؟
ناقوس مرگ تالابهایی که میزبان نخستین تمدنها بودند، بهصدا درآمده است
گرد مرگ بر «باغ عدن»
محیطزیست در تلاش برای کاهش پسماندسوزی اطراف تهران
دانشمندان هشدار میدهند
سکوت مرگبار طبیعت
بعد از گذشت چند هفته از تخلیهٔ ضایعات نفتی در محدودهٔ دیلم و گناوه، هنوز عاملان آن معرفی نشدهاند
تانکرهای عراقی متهم تخلیهٔ ضایعات نفتی
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- چاپ ترافارد؛ هر آنچه که باید درباره این نوع چاپ دستی بدانید
- اقدامات لازم برای اسباب کشی و جابجایی منزل
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟
- تعریف درست هوش مصنوعی (AI) چیست؟
- 10 ایده شغل دوم با سرمایه اولیه کم برای کارمندان
- مقایسه تعرفه پنلهای پیامکی و تبلیغاتی
- مقاصد جذاب و معروف برای کمپ زدن در طبیعت
- 8 نمایندگی تعمیر پکیج ایران رادیاتور در تهران + اطلاعات تماس بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید