مدیرکل منابع طبیعی اصفهان، با ارسال نامهای به سازمان صنعت، معدن و تجارت این استان، خواستار شدتقاضای ابطال مجوز معدن مرمریت اسفرجانرئیس هیات مدیره سازمان مردم نهاد سپهرگان: از نظر قانونی، وقتی معدنی معارض محلی دارد و از سویی در منطقه‌ای بکر با حیات وحش و محیط طبیعی خاص واقع شده، نباید مجوز فعالیت بگیرد
فروغ فکری 
از چند هفته قبل که تجهیزات کار معدن سنگ مرمریت پایش به روستای اسفرجان باز شد و چند درخت گردوی کهنسال منطقه را نابود کرد، محلی‌ها بیش از همیشه نگران به راه افتادن این معدن و اثرات مخربش بر زندگیشان شدند. آنها کارزار راه انداختند و می‌گویند نمی‌خواهند اتفاقی که برای روستای جوشقان قالی کاشان و روستای میدوک کرمان و بسیاری نقاط دیگر افتاده، در این منطقه هم تکرار شود و معدن‌کاوی غیرمسئولانه و در فاصله نزدیک با روستا و در محیطی بکر، طبیعت منطقه را با خطر روبه‌رو کند. در روزهای اخیر اما مدیرکل منابع طبیعی در نامهای رسمی به سازمان صنعت، معدن و تجارت، خواستار ابطال مجوز صادره برای معدن شده است و حالا این نامه، نور امیدی برای محلی‌هاست تا سازمان صمت هم مجوز معدن را باطل کند.
نامه را محمدعلی کاظمی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان و خطاب به مدیر کل صنعت، معدن و تجارت استان نوشته است. در این نامه که چند روز پیش نوشته شده، آمده: «با توجه به عدم توانایی عامل بهره‌بردار در جلب رضایت عمومی و برطرف نمودن مشکلات اجتماعی پیش آمده در خصوص فعالیت معدنی در منطقه، عبور و مرور از جاده دسترسی عمومی داخل بافت مسکونی روستای اسفرجان و اراضی کشاورزی و باغات اشخاص و همچنین عدم امکان تبصره 1 ماده 47 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت در مرحله صدور گواهی کشف توسط نامبرده به واسطه نارضایتی بهره‌برداران ذی‌حق مراتع موصوف، خواهشمند است نسبت به ابطال مجوز صادره اقدامات لازم مبذول فرمایید.» این نامه محلی‌ها را خوشحال کرده و البته در حالی نوشته شده که پیش از این اداره منابع طبیعی منکر مراتع این منطقه، قنات‌ها و چشمه‌های فعالش شده بود. با این حال پژمان شیبانی، رئیس هیات مدیره سازمان مردم نهاد سپهرگان که از جمله فعالان پیگیر این ماجرا بوده به «پیام ما» می‌گوید: «از نظر قانونی، وقتی معدنی معارض محلی دارد و از سویی در منطقه‌ای بکر با حیات وحش و محیط طبیعی خاص واقع شده، نباید مجوز فعالیت بگیرد. چرا که فاصله این معدن تا روستای اسفرجان بسیار کم است و آلودگی‌های ناشی از فعالیت معدنی چیزی از خاک و آب و هوا باقی نخواهد گذاشت.»
به گفته او، این معدن پشت کوه بزقوچ است و خود روستا در کریدور شمال- جنوب کشور، جاده اصفهان- شیراز از یک سو و جاده قدیم و در دست احیا اصفهان- یاسوج جنوبی‌ترین نقطه استان اصفهان و نقطه تلاقی استان‌های فارس و اصفهان قرار دارد. همچنین در همسایگی‌اش شهرستان‌های دهاقان، جرقویه، سمیرم و آباده با آب و هوایی کوهستانی و معتدل قرار گرفته و وجود کوه‌های مختلف و چشمه‌های روان اهمیت منطقه را بالا برده است.
اما از جمله دیگر نکاتی که شیبانی بر آن تاکید دارد، آسیب دیدن 230 هکتار درخت‌های کاشته شده بادام تلخ است که حدود 25 سال قبل برای گسترش نیافتن کویر کاشته شده و حالا راه‌اندازی این معدن می‌تواند با استفاده از آب و آلودگی هوا آن را به نابودی بکشاند. نکته‌ای که تاکنون کمتر به آن توجه شده است.
کسی از مردم محلی رضایت نگرفت
اسفرجان 833 خانوار و بیش از دو هزار نفر جمعیت دارد. روستایی به نسبت بزرگ در سال‌های گذشته یک دهکده گردشگری هم در آن ساخته شده. هرچند این دهکده گردشگری نتوانست گردشگری و توسعه پایدار برای اهالی به همراه بیاورد و تنها عده‌ای را به درآمد رساند، اما وجود همین منطقه گواه طبیعت بکر آنجاست. نکته‌ای که پرویز رئیسی، از اهالی منطقه هم بر آن تاکید می‌کند و به «پیام ما» می‌گوید: «ما هنوز نمی‌دانیم پساب تولید شده توسط این معدن چه وضعیتی پیدا خواهد کرد و یا آب مورد استفاده برای آن را از قنات‌ها می‌خواهند تامین کنند یا چشمه و یا چاه بزنند؟ همه اینها در کنار عبور ماشین‌آلات سنگین از دل روستا، برای مردم اینجا سخت و سنگین است.»
او می‌گوید علاوه بر منابع طبیعی، استانداری هم مخالفت خودش را اعلام کرده اما بحث اشتغالزایی هم مطرح است و آنها می‌گویند می‌خواهیم اشتغالزایی کنیم. «در بسیاری از معادن در سراسر دنیا، مسئولیت اجتماعی جدی است. چرا با مردم گفت‌وگو نمی‌کنند و شرح دقیق کارهایی که می‌خواهند انجام دهند را نمی‌گویند؟ باید جلسات متعددی برگزار کنند و رضایت بومی‌ها را بگیرند.»
غارهای ده هزار ساله اسفرجان
معدن پروانه اکتشاف را در سال 98 گرفت و در ماه گذشته هم زمان تمدید آن بود که با تجهیزات سنگین از دل روستا گذشت و درخت گردوی قدیمی منطقه را از بین برد. اما از جمله دیگر مواردی که محلی‌ها را واداشته تا مقابل معدن‌کاوی در این منطقه بایستند، تاریخ این منطقه و وجود غارهایی قدیمی در آن است.
غلامحسین حاج‌هاشمی، در یکی از روزنامه های محلی سالها پیش، به سابقه تاریخی این منطقه اشاره کرد و درباره غارهای آن نوشته: «اسفرجان مرجان معرب مهرگان بوده است و آنچه باعث اهمیت این منطقه شده است آب فراوان وهوای معتدل تابستانی بوده است. در افسانه‌ها آمده است که اولین بار این شهر را یکی از پسران گرگین بنا نهاد اما آنچه از آثار مستند به دست می‌آید در حدود ده هزار سال پیش غارنشینانی در اینجا زندگی می‌کرده‌اند که غارهای ساخته شده آنها هنوز پابرجاست. دیگر آثار به‌جامانده در این محل اسامی و نامهای مکان‌هاست که با وجود اینکه چندین هزار سال است شهر در زیر خاک مدفون شده است اما مکان‌ها و محل‌ها همچنان پابرجاست و این از عجایب تاریخ است که جایی بعد از اینکه کلا به وسیله سیل و زلزله به کلی از میان می‌رود خالی از سکنه می‌شود، باز همان اسامی و محل‌های سابق به همان صورت اولیه ۵۰۰۰سال پیش نامیده می‌شود که این نشان‌دهنده وجود سرزمینی معروف و مشهور و به احتمال قوی یکی از پایتخت‌های دوره ساسانیان بوده است. یکی از اسامی به جا مانده مربوط به دوران ایلامی‌ها، معبدی است در محلی که امروز بنام چغارک معروف است. این معبد کوچکتر از معبد چغازنبیل شوش بوده است و تا زمان بعد از اسلام نیز وجود داشته است.»
از این غارها چند روایت دیگر هم موجود است اما پویا محمدی، از فعالان محیط زیست منطقه به «پیام ما» می‌گوید از دوستان غارنوردش استعلام گرفته و آنها هم گفته‌اند یکی از این غارها را تا حدودی اکتشاف کرده‌اند. «وجود غار در این منطقه، خود عاملی است که هر نوع معدن‌کاوی را ممنوع اعلام کند. بر اساس ضوابط قانونی در فاصله نزدیک به غارها، آن هم غار تاریخی نباید فعالیت‌هایی از این دست اتفاق بیفتد.» او به کوه پلنگی هم اشاره می‌کند؛ کوهی در منطقه که در سال‌های گذشته زیستگاه پلنگ بوده و می‌گوید حالا اگر معدنی در این منطقه به راه بیفتد، راه برای برای سایرین هم باز می‌شود. «شنیده‌های ما می‌گوید سازمان صنعت، معدن و تجارت می‌خواهد پروانه چند معدن دیگر در این منطقه را به مناقصه بگذارد که امیدواریم اشتباه باشد.»
زهرا روستا 
ستاره حجتی 
علی ارواحی
ارسال پاسخ