سایت خبری پیام ما آنلاین | اعتراض ایران به نپر داختن حقابه هیرمند

در جلسه مشترک کمیساران آب هیرمند میان ایران و افغانستان اتفاق افتاد:

اعتراض ایران به نپر داختن حقابه هیرمند

اعتراض ایران به نپر داختن حقابه هیرمند معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا: وجود بند کمال‌خان پیامدهای اجتماعی ناشی از مهاجرت، تعطیلی کشاورزی و توسعه کانون‌های گرد‌و‌غبار در پی دارد





۱۸ خرداد ۱۴۰۰، ۲۲:۲۳

معاون آب و آبفای وزیر نیرو دیروز در جلسه مشترک کمیساران آب هیرمند به دریافت نکردن حقابه ایران در سال‌جاری اعتراض کرد. موضوع حقابه هیرمند پس از آبگیری سد کمال‌خان بیش از گذشته موجب بروز نگرانی در خصوص وضعیت سیستان و به ویژه تالاب هامون شده است. هر چند ساخت سد به تنهایی منشا نگرانی نیست، بلکه به گفته احمدرضا لاهیجان‌زاده معاون دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست اینکه افغانستان مسیر هیرمند را با حفر کانال منحرف کرده است می‌تواند نگران‌کننده باشد. دیروز هم قاسم تقی‌زاده‌خامسی در بیست و سومین جلسه مشترک کمیساران آب هیرمند که با حضور مقامات جمهوری اسلامی ایران و افغانستان برگزار شد، گفت: «بر اساس ماده پنجم معاهده ۱۳۵۱ هیرمند، افغانستان باید موافقت ایران را برای ساخت این بند جلب می‌کرد و ما معتقدیم این بند پیامدهای اجتماعی ناشی از مهاجرت، تعطیلی کشاورزی و توسعه کانون‌های گرد‌و‌غبار را دارد»

حقابه هیرمند یکی از مسائل مهم سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی بین دو کشور ایران و افغانستان است. موضوعی که سال‌هاست مناسبات این دو کشور را تحت تاثیر قرار داده است. هر چند سخنگوی وزارت امور خارجه معتقد است: «‌رودخانه هیرمند دارای رژیم حقوقی تعریف شده‌ای است و بر اساس قراردادی که در سال ۱۳۵۱ بین دو کشور به امضا رسیده و در مجالس قانون‌گذاری هر دو کشور به تصویب رسیده حقابه ایران کاملا مشخص بوده و دولت افغانستان هم به این حقابه متعهد است.» و چندی پیش رضا اردکانیان در خصوص ساخت و آبگیری سد کمال خان در مسیر رودخانه هیرمند گفته بود: «به طور طبیعی هر نوع سازه آبی که در مسیر این رودخانه احداث شود، نباید بر قرارداد ایران و افغانستان در زمینه هیرمند تأثیر بگذارد و ما امیدوار هستیم این مسئله مورد توجه همکارانمان در افغانستان هم باشد. قرارداد بین ایران و افغانستان درباره بهره‌برداری از رودخانه هیرمند یک قرارداد رسمی و تایید شده دو کشور بوده که برای هر دو طرف قابل احترام است» اما در عمل سال‌هاست که سهم ایران از هیرمند سرریز سیلاب‌هاست نه حقابه‌ای که دو کشور بر سر آن توافق کرده‌اند. آبگیری سد کمال‌خان و در حقیقت انحراف مسیر هیرمند در چند ماه گذشته به تمام نگرانی‌ها در خصوص وضعیت سیستان دامن زده است. احمدرضا لاهیجان‌زاده معاون دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص احداث این سد و عدم تخصیص حقابه هیرمند با تاکید بر اینکه ساخت این سد مربوط به سال ۵۱ است که به دلیل منازعات داخلی باقی مانده بود گفت: «گنجایش این سد در مقابل آورد چند میلیارد مکعبی هیرمند ناچیز است اما اینکه افغانستان در حال انحراف مسیر رودخانه با حفر کانال کرده که می‌تواند نگران کننده باشد.» در همین راستا اسفند ماه سال گذشته نمایندگان مجلس، دولت و وزارت امور خارجه را مکلف به پیگیری اقدامات سیاسی و عمرانی لازم جهت حفظ و افزایش حقابه ایران از رود هیرمند کردند. بر این اساس دولت مکلف شد تا در سال ۱۴۰۰ جهت تصویب، استمرار و افزایش حقابه ایران از رودخانه هیرمند، اقدام سیاسی، اقتصادی و عمرانی لازم را در چارچوب اعتبارات مصوب به عمل آورد و وزارت امور خارجه موظف به ارائه گزارش عملکرد در خصوص این موضوع به مجلس و کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی شد.
دیروز قاسم تقی‌زاده خامسی، معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا چند ماه پس از آبگیری سد کمال خان با ابراز نگرانی نسبت به وضعیت سیستان در بیست و سومین جلسه مشترک کمیساران آب هیرمند که با حضور مقامات جمهوری اسلامی ایران و افغانستان برگزار شد، خواستار تامین حقابه ایران بر اساس معاهده ۱۳۵۱ شد و با اشاره به دغدغه‌های ایران نسبت به احداث و آب‌گیری بند کمال‌خان روی هیرمند، گفت: «بر اساس ماده پنجم معاهده ۱۳۵۱ هیرمند، افغانستان باید موافقت ایران را برای ساخت این بند جلب می‌کرد و ما معتقدیم این بند پیامدهای اجتماعی ناشی از مهاجرت، تعطیلی کشاورزی و توسعه کانون‌های گرد‌و‌غبار را دارد. مردم در منطقه سیستان تشنه هستند و آن‌چه که ما نگران آن هستیم دریافت نکردن حقابه در سال جاری و کمبود آب در سیستان است. ما پیگیر دریافت حقابه خود به صورت درست و کامل بر اساس معاهده هستیم.» کمرنگ شدن کشاورزی و مهاجرت مردم بومی منطقه سیستان به حاشیه شهرهای دیگر از جمله مواردی است که سیستان در سالهای اخیر با آن درگیر است و سیاست هایی که دولت افغانستان در پیش گرفته می‌تواند به این موضوع دامن بزند. در جلسه دیروز احمد ویس بصیری، کمیسار افغانستان گفت: «امیدواریم با توجه به خشکسالی سال‌جاری بتوانیم در این جلسه برای برنامه‌ریزی تامین حقابه به نتایج مثبتی برسیم و معاهده را اجرا کنیم. این مستلزم همکاری دو جانبه است»
نگرانی ایران در خصوص مشکلاتی که در منطقه سیستان با عدم تخصیص حقابه هیرمند و موارد دیگر که منجر به آسیب‌پذیر بودن این منطقه از کشور شده است، در چهاردهمین و پانزدهمین جلسه کمیسیون دائمی رودخانه‌های مرزی و منابع آب مشترک هیأت وزیران، منجر به تصویب طرح «روئین‌تن‌سازی سیستان» شد. تقی‌زاده خامسی به عنوان رئیس شورای سیاست‌گذاری کنفرانس ملی روئین‌تن‌سازی سیستان در اردیبهشت‌ماه امسال گفته بود: «با توجه به واقعیت‌های اقلیمی منطقه سیستان ضروری است تا با انجام برنامه‌ریزی صحیح و با استفاده از ظرفیت‌ها و قابلیت‌های موجود از آسیب‌پذیری سیستان و وابستگی این ناحیه از کشور به رودخانه هیرمند بکاهیم. با توجه به اتفاقات اخیر انجام شده در حوضه هیرمند، انتظار بر این است که آینده‌ای روشن و پررونق با رویکرد توسعه پایدار و طرح‌ریزی درون‌نگر برای سیستان ترسیم شود، همچنین به دلیل ظرفیت‌های مناسب استان سیستان‌و‌بلوچستان از جمله وجود قطب پویای علمی در سیستان، تصمیم بر این گرفته شد نخستین کنفرانس ملی روئین‌تن‌سازی سیستان که نشان از اراده و عزم ملی تمامی دستگاه‌های اجرایی و علمی کشور برای پرداختن به مشکلات سیستان دارند، با مشارکت فعال و محوری جامعه سیستانی در دانشگاه زابل برگزار شود.» محورهای این کنفرانس بر اساس اخبار منتشر شده شامل هامون‌ها، گردوغبار و محیط‌زیست منطقه سیستان، بهبود کشاورزی در منطقه سیستان، اصلاح الگوی توسعه منطقه سیستان، پایداری اجتماعی منطقه سیستان و توان‌افزایی اقتصادی منطقه سیستان خواهد بود.
کاهش بارش‌ها در سال آبی جاری منجر به بروز مشکلاتی در سراسر کشور شده است. اما مشکلات ناشی از کمبود آب در منطقه سیستان سال‌هاست که ساکنان و محیط زیست این منطقه را تهدید می‌کند و می‌توان گفت عدم تخصیص حقابه هامون مشکلات این منطقه را سال‌هاست باعث مهاجرت انسانها و تخریب محیط زیست شده است، تشدید خواهد کرد. بی‌توجهی دولت افغانستان به وضعیت امنیت آبی در منطقه سیستان و همچنین وضعیت تالاب‌های بین‌المللی هامون می‌تواند در آینده نزدیک موجب بروز مشکلاتی در این منطقه شود. هر چند ایران همواره بر این موضوع تاکید دارد که قصد دارد مسئله را با دیپلماسی حل کند و کار را از این مسیر پیش ببرد، اما حیات در منطقه سیستان با عدم تخصیص حقابه هیرمند به خطر خواهد افتاد و این امر می‌تواند کنترل موضوع را از محدوده اختیارات دولتها خارج کند

به اشتراک بگذارید:





نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *