روزگاری که گذشت
عبدالحسین صنعتی زاده
بخش سی و دو
میر غضب که از تند گویی های مرحوم شیخ احمد به اربابش دل پردردی داشته نخست سر شیخ احمد را می برد و بعد میرزا آقاخان و خیبر الملک را بعداً بر حسب دستور محمدعلی میرزا و امین السلطان سرهای آن بزرگواران را پوست می کنند و در آنها آرد کرده به تهران می فرستند و سیعلم الذین ظلمو ای منقلب ینقلبون!
چون این فصل کتاب به نام پیشروان آزادی کرمان نوشته شده لازم گردید از واعظ و سخنران بزرگ کرمانی که اگر در یکی از ممالک دیگر عالم بود در شمار نوابغ محسوب می گردید، شمه ای بنویسم و با تأثر از او یاد کنم.
در یکی از روزهای سال هزار و دویست و نود و پنج قمری فراشان حکومتی عمامه طلبه جوانی را به گردنش انداخته و به واسطه سیلی هایی که به او زده بودند، گونه ها و زیر چشمانش کبود شده بود. با پای برهنه بدون آنکه شال به کمرش باشد، از وسط بازار شهر کرمان با خواری او را به طرف دارالحکومه می بردند. سیمای نورانی و پیشانی بلند و ریش سیاه و چشمان حقیقت بین این جوان را هر کس می دید از همان وهله اول به بی گناهی و معصوم بودنش گواهی می داد اشخاصی که او را بدان حالت می دیدند هر کدام به قسمی درباره اش سخن می گفتند.
استاد حسین آهنگر که به خوبی این طلبه را می شناخت کربلایی عباس بقال را که هم چراغ او بود مخاطب ساخته پرسید: «این شخص را که این طور می بردند شناختی؟»
کربلایی عباس – او را در کوچه و بازار بسیار دیده ام این همان واعظی نیست که هر کجا منبر می رود- مردم هجوم می آورند و در جا و منبرش جمعیت زیاد می شود.
استاد حسین آهنگر گفت: «بلی این همان پسر میرزا عبدالله سر رشته دار فوج است. اسمش حاج میرزا احمد می باشد.»
این پدر و پسر همسایه ما بودند سر رشته دار در تعلیم و تربیت احمد زیاد کوشش داشت. حتی برایش در خانه معلم می آورد و کتابخانه ای ترتیب داد. تمام سعی او این بود که این پسر جانشین او بشود و نوکر باب گردد.
اما بر خلاف میل او همین که احمد به سن رشد رسید، سر رشته داری در فوج و شغل دیوانی را حرام دانست و حاضر نشد زلف بگذارد و لباس پدرش را بپوشد.
به این لباس درآمد و پیاده به حج رفت و عاقبت آن قدر وسوسه و حساب هایی پیش خودش کرد تا چشم از ارثیه پدری پوشید.زیرا پدرش آن اموال را از ممر نوکری دیوان به دست آورده بود و او دخل و تصرفش را حرام دانست. املاک و خانه پدری را فروخت و پولش را بین مستمندان و فقرا تقسیم کرد حتی کتاب هایی را هم که پدرش به زحمت هر یک را به دست آورده بود. هر کس از او می خواست بدون دریافت دیناری می بخشید و خلاصه برای خودش چیزی باقی نگذارد و کارش به اینجا کشید که در مدرسه خاندان قلی بیک اتاقی محقر گرفت و در روی بوریا زندگی کردن را به خانه و زندگی مجلل ترجیح داد. ولی در عوض واعظ خوبی از کار درآمد. محال است کسی پای منبرش بنشیند و شیفته حرف هایش نشود.
هر کجا منبر می رود مردم به نوعی به آنجا هجوم می نمایند که پس از لحظه ای دیگر جا برای نشستن کسی باقی نمی ماند و همین که مردم می شنوند در فلان محله منبر می رود همه دست از کار و کسب خود کشیده به هوای او می روند خیال می کنم در روی منبر حرف هایی تند بر ضد حاکم و دولت زده کله نترسی دارد مثل این است ترس در خلقت او وجود ندارد. ما می گوییم این طلبه است بعضی از مردم او را یکی از اولیاءالله می دانند می گویند تمام قرآن را حفظ دارد حاج آقا احمد که در کرمان بالادست ندارد شیفته و عظ و خطا به خواندنش می باشد.
کربلائی عباس – با آن که حاج آقا احمد این واعظ را این همه احترام میگذارد با چه جرئتی فراشان حکومتی این طور او را زده و به این خواری آبرویش را می برند.
استاد حسین آهنگر- نشنیده ای که می گویند حرف حق مزن سرت را می برند. البته کسی که دست از دار و ندار خود بکشد و روی حصیری بخوابد کسی را نمی کشد یا به حق کشی ظلم و تعدی نکرده یقیناً خلافش همان است که پا توی کفش وکیل الملک کرده.