آیین آغاز به کار «انجمن خیرین میراث فرهنگی» عصر شنبه (۴ آذر) با حضور «عزت‌الله ضرغامی»، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، «علی دارابی» قائم‌مقام وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و معاون میراث‌فرهنگی و جمعی از نیکوکاران، چهره‌های فرهنگی، هنری، ورزشی، سرمایه‌گذاران و اعضای اتاق بازرگانی در هتل اسپیناس تهران برگزار شد؛ آیینی که وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آن را آغاز یک حرکت بزرگ در تاریخ ایران دانست.

 

با سیستم اداری به جایی نمی‌رسیم

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و معاون میراث‌فرهنگی در آیین آغاز به کار «انجمن خیرین میراث فرهنگی» با بیان اینکه میراث فرهنگی بزرگترین و جدی‌ترین عامل برای انسجام ملی است، گفت: «بی‌توجهی و نبود اعتبار و کمبود برای حفظ میراث فرهنگی زیاد است. بودجه‌هایی که به ما می‌دهند، روزی ۳۰۰ تومان می‌شود که پول یک کارگر ساده هم نیست. امسال هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بودجهٔ عمرانی وزارت میراث فرهنگی است که از این مقدار چیزی دست وزارتخانه را نگرفته است. سال تمام شد. باید برای این مسئله راه‌حل پیدا کرد.»

«عزت‌الله ضرغامی» با بیان اینکه میراث تمدنی جلوی چشم ما در حال از بین رفتن است، افزود: «در دو سال اخیر به ۱۹۰ شهر و تعداد زیادی روستا رفته‌ام. در برخی از شهرها ۲۰ اثر تاریخی وجود دارد. وقتی به آنجا می‌رویم می‌بینیم بخشی از مشکلات حل می‌شود، چون بانی دارد. این افراد معمولاً گرفتار دستگاه‌ها هستند، درحالی‌که می‌شود با حمایت آنها میراث را نجات داد.»

او ادامه داد: «مردم باید پای کار بیایند تا میراث فرهنگی حفظ شود. می‌توانیم در این برنامه اولین کسی باشیم که برای حفظ میراث فرهنگی اولین قدم را برداریم. آنقدر نظام اداری ما فشل و عقب‌مانده است که مثل بختک می‌ماند. این را آقای رئیسی هم می‌داند. یک سال طول کشیده تا انجمن میراث فرهنگی تشکیل شود.»

 

بودجهٔ محدود و نیاز به یک نهضت مردمی

قائم‌مقام وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و معاون میراث‌فرهنگی با بیان اینکه حفاظت و صیانت از میراث فرهنگی، توسعهٔ گردشگری و حمایت از صنایع دستی از رویکردهای مهم دولت سیزدهم و مجلس شورای اسلامی است، گفت: «به‌رغم همهٔ تلاش‌ها و اقدامات صورت‌گرفته که ما کمال تشکر را داریم، بودجه و اعتبار میراث‌فرهنگی محدود است که با آن اقدام قابل‌ملاحظه‌ای را نمی‌توان انجام داد و ازاین‌رو است که می‌گوئیم حال بناها و آثار تاریخی ایران خوب نیست و نیاز به یک نهضت مردمی دارد.»

به گفتهٔ «علی دارابی»، از زمان اعلام این نشست از جمع شما افرادی اعلام کرده‌اند که بخشی از هزینهٔ آموزش امر موزه‌داری کشور شامل بورسیه کردن، اعزام به خارج برای دوره‌های آموزشی و آوردن اساتید به ایران و… را تقبل خواهند کرد.

 

او ادامه داد: «دو نفر از فعالان اقتصادی که در جمع ما حضور دارند، تمام هزینه‌های ساخت و احداث موزهٔ بزرگ شهر خودشان را تقبل کرده‌اند. یکی دیگر از عزیزان برای قلعهٔ الموت که در فهرست نامزدهای ثبت جهانی است، اعتبار لازم را تأمین کرده‌اند. دو نفر از بزرگواران بخشی از هزینهٔ خرید و تجهیزات صوتی و حفاظتی بناهای تاریخی بزرگ را تقبل کرده‌اند. بله، همین کمک‌ها و همکاری‌هاست که ما امید به ایجاد یک نهضت بزرگ مردمی برای حفاظت از میراث فرهنگی داریم. این کمک‌ها برابر با قانون از معافیت‌های مالیاتی برخوردار می‌شوند و بسیاری می‌توانند در راستای مسئولیت‌های اجتماعی، این خدمات بزرگ را به‌سمت میراث فرهنگی هدایت کند.»

دارابی همچنین گفت که چرا نباید در همهٔ شهرهای کشور موزه داشته باشیم؟ اگر همت عالی به خرج دهیم، با شعار «هر شهر یک موزه» در مدت زمان کوتاهی می‌توانیم در این حوزه از کشورهای سرآمد جهان باشیم و این دست‌یافتنی است.

او  ادامه داد: «معلوم نیست با اعتبار قطره‌چکانی‌ای که داریم برای راه‌اندازی ۹ موزهٔ منطقه‌ای چند دههٔ دیگر باید منتظر باشیم؟! برای مرمت ایوان مدائن یا طاق کسری، برجسته‌ترین یادگار دوران ساسانی در عراق که معرف معماری باشکوه ایرانیان است، مؤسسه‌ای از کشور سوئیس می‌آید، چرا؟ چون چندسال قبل میراث فرهنگیِ وقت پول بلیت هواپیما برای اعزام مرمت‌کاران را نداشته است؟ اینها فرصت‌های طلایی است که دارد از دست ما می‌رود؟»

 

دارابی تصریح کرد: «امکانات ایمنی، حفاظتی، الکترونیکی، تجهیزات صوتی (راهنمای صوتی) در چنین کشوری با چنین عظمت فرهنگی نایاب است؟ اینها نیازهای اولیهٔ موزه‌‌ها است و من ایمان دارم نه چند نفر بلکه یکی از شما به‌تنهایی می‌تواند برای تأمین این نیازها و به دور از تشریفات اداری، آنها را خریداری کند و در اختیار قرار دهد. یک میلیون اشیا و کالای فرهنگی داریم، جا نداریم در معرض دید مردم قرار دهیم؛ همه در مخازن هستند. الواح هخامنشی را آوردیم، کجا هستند؟ در همین مخازن! چرا؟ جا نداریم. این، درحالی‌است که به‌طور جدی‌تر استرداد اشیا و اموال فرهنگی را در دستورکار داریم.»

او با بیان اینکه انجمن خیرین میراث فرهنگی یک نهاد غیردولتی، مردمی و نیکوکاری است، گفت: «مشابه خیران مدرسه‌ساز و سلامت که خوش درخشیدند و یادگارهای بزرگی از خود برجای گذاشتند. ما می‌خواهیم با کمک شما این انجمن نیز بتواند منشأ خدمات جاویدان و ماندگار در عرصهٔ میراث فرهنگی باشد. دولت سیزدهم، قوه قضائیه و مجلس شورای اسلامی و نیز مجمع تشخیص مصلحت نظام که نهادهای اصلی هستند، بیشترین حمایت‌ها در طول تاریخ را در حال حاضر از میراث فرهنگی داشته و دارند. اما عظمت و گستردگی کار میراث فرهنگی به‌دست ایران بزرگ است و فراتر از هر دولتی است.»

 

خیران و کارآفرینان چه گفتند؟

مدیرعامل شرکت گل‌گهر در این آیین گفت این مجمع می‌تواند جزو اتفاقات خوب سال ۱۴۰۲ برای کشور و میراث‌ فرهنگی ایران باشد. به گفتهٔ «ایمان عتیقی»، شرکت زیرمجموعهٔ او در سال جاری حدود صد میلیارد برای مرمت بناهای تاریخی هزینه کرده است.

او افزود: «بارها و بارها در تاریکی ایستاده‌ام و مردمی را دیدم که راجع به یک بنای تاریخی صحبت می‌کنند و یا با لبی خندان درحال استفاده از محیط‌های گردشگری هستند. در حال حاضر بزرگترین پارک گردشگری جمهوری اسلامی ایران توسط شرکت گل‌گهر به اتمام رسیده است که از همین‌جا از همهٔ دوستان دعوت می‌کنم که از این پارک دیدن کنند.»

«فضل‌الله جواهری»، از خیرین حاضر در این انجمن نیز در ادامهٔ این آیین گفت انجمن خیرین میراث‌ فرهنگی تازه‌أاسیس است و باید به آن کمک کنیم.

«احد عظیم‌زاده»، کارآفرین و خیر نیز در ادامه اظهار کرد که در راه میراث‌ فرهنگی پول خرج کردن افتخار است. این انجمن ماندگار است.

«سیروس مقدم»، کارگردان مجموعه‌های تلویزیونی نیز در ادامه درخواست کرد خیران و مسئولان میراث‌ فرهنگی توجه و نسل جوان را به هنرهای تاریخی کشور علاقه‌مند کنند.‌

 

«علیرضا یونچی»، کارآفرین و فعال حوزهٔ کسب‌وکار نیز خطاب به وزیر گفت: «احیای بقاع متبرکه از دست من برمی‌آید. اجازه دهید با توجه به اینکه یک میلیون اثر تاریخی در سطح کشور داریم در هر استانی برای آثار تاریخی ۸۷ نگهبان بگذاریم، از همین جا اعلام می‌کنم به‌عنوان متولی بقاع متبرکه و نگهبان وقت می‌گذارم برای میراث فرهنگی کشور، ما امانت‌دار خوبی هستیم و نگهبان آثار خواهیم بود.»

«مجتبی ملااحمدی» کارآفرین هم گفت که انجمن خیرین میراث‌فرهنگی سرآمد خیریه‌ها و جوامع خیریه‌های کشور خواهد شد: «در جامعهٔ خیرین مدرسه‌ساز مأموریت جدیدی به مأموریت‌‌هایمان اضافه شد و باید مدارس تاریخی را احیا کنیم، در مجمع خیرین سلامت نیز باید به ساختمان‌های میراثی وزارت بهداشت توجه کنیم.»

«صمد حسن‌زاده»، کارآفرین و عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تبریز هم گفت که راه‌اندازی این انجمن یک کار خداپسندانه است و ما به‌عنوان ملت ایران تعهدی به کشور داریم که باید از داشته‌های خود صیانت کنیم.

 

**

در توضیح انجمن خیران میراث فرهنگی آمده است: «انجمن خیران میراث فرهنگی یک سازمان مردم‌نهاد است و به‌منظور جلب و جذب سرمایه‌های مادی و معنوی دوستداران میراث فرهنگی در داخل و خارج از کشور و با هدف حفظ و صیانت از بناها، محوطه‌ها، بافت‌های تاریخی و فرهنگی و میراث طبیعی ثبت‌شدهٔ کشور فعالیت می‌کند. مشارکت در راه‌اندازی موزه‌ها، پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس و اموال منقول فرهنگی تاریخی کشور از دیگر اهدافی است که انجمن خیران میراث فرهنگی دنبال می‌کند. این انجمن که دارای مجوز از وزارت کشور و ادارهٔ ثبت شرکت‌ها، فعالیت قانونی خود را در ایران و سایر کشورها پس از مراسم افتتاحیه آغاز کرد و با معرفی آثار تاریخی کشور، وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی را در انجام وظایف خود همراهی خواهد کرد. تشکیل انجمن خیران میراث فرهنگی موجب افزایش حمایت‌های مادی و معنوی افراد از حوزهٔ میراث‌ فرهنگی می‌شود، این امر مشکلات وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در تأمین اعتبار مورد نیاز برای مرمت و نگهداری از آثار و بناهای تاریخی را تا حدود زیادی رفع خواهد کرد. مشارکت خیران در طرح‌‌های عام‌المنفعه همواره در گذشته مورد توجه بوده است، احیای این سنت دیرین با توجه به تأکید یونسکو دربارهٔ مشارکت مردم در حفظ و صیانت از آثار فرهنگی تاریخی، نتایج مطلوبی به‌همراه خواهد داشت. اعتبار محدود و کم دولتی، حفاظت از ۳۵ هزار اثر ثبت‌شده در فهرست ملی و دیگر آثاری که هنوز به مرحلهٔ ثبت نرسیده است را با مشکلاتی روبه‌رو می‌کند؛ حضور خیران میراث فرهنگی به کم‌رنگ شدن این مشکلات کمک خواهد کرد.»