هشتاد سال مدیریت جنگل
۳ آذر ۱۴۰۲، ۲۱:۵۰
روی سخن من با جوانان و دانشجویان است تا بهطور مختصر با تاریخ جنگلبانی ایران آشنا شوند؛ چراکه گفتهاند اگر افق دورتری را میبینیم روی شانهٔ گذشتگان نشستهایم. اگر چه سازمان منابعطبیعی سال ۱۲۸۴ را سال آغاز فعالیت خود اعلام کرده و با همان استدلال دربارهٔ این نامگذاری سال ۱۲۸۵ صحیح است، ولی صاحبنظرانی چون دکتر جزیرهای سال ۱۳۱۸ را سرآغاز جنگلبانی ایران میدانند؛ سالی که «کریم ساعی» دایرهٔ کوچک جنگل را در دستگاه دولتی ایجاد کرد. ساعی، بنیانگذار جنگلبانی نوین ایران، مرد علم و عمل بود. هم در دانشگاه تدریس میکرد و هم در اطراف تهران، نهال میکاشت. او بود که برای اطلاع نمایندگان مجلس، نشریهٔ «شمهای دربارهٔ جنگلهای ایران» را منتشر کرد تا نخستین قانون جنگل مصوب مجلس در سال ۱۳۲۱ خورشیدی به تصویب برسد.
ساعی در این نشریه خطرات و تهدیدهایی که موجودیت جنگل را تهدید میکند، برشمرده است. هم او بود که در فکر چارهجویی برای رهایی از آن شرایط بود. با تلاش او در سال ۱۳۲۷ تأسیس بنگاه جنگلها بهعنوان سازمان مستقل جنگلبانی تصویب و در سال ۱۳۲۸ اجرایی شد. سپس نیروهای جنگلبان استخدام شدند و آموزش دیدند، از جمله جنگلبانانی که در سال ۱۳۲۹ استخدام شدند و از نظر دانش حقوقی و آشنایی با مقررات اداری زبانزد بودند.
ساعی نخستین کتاب علوم جنگل ایران را تألیف و منتشر کرد و در آرزوی تأسیس دورهٔ آموزش عالی جنگل و مرتع بود که داس اجل امان نداد و درحالیکه با ۱۴ سال کار اداری منشأ خدمات بزرگی شده بود، در سال ۱۳۳۱ در یک سانحهٔ هوایی درگذشت، اما چندسال بعد آرزوی او جامهٔ عمل پوشید و آموزشگاه عالی جنگل و مرتع در گرگان احداث شد. خطراتی که موجودیت جنگل را تهدید میکرد، یکی دو تا نبود و جنگلبانی جوان کشور در جستجوی چارهای برای آن بود. یکی از این خطرات زغالگیری بود که آمار آن بسیار غیرقابلباور است؛ زیرا سوخت شهرها، ادارات، منازل، نانواییها و حمامها همه از زغال بود و این زغال باید از جنگلهای کشور تأمین میشد. توقف زغالگیری در آن زمان امکانپذیر نبود، ولی بهبود تولید آن شدنی بود. ازاینرو، نسبت به جایگزینی کورههای جدید بهجای کورههای قدیمی اقدام شد و راندمان تبدیل چوب به زغال از ۱۰ درصد به ۳۰ درصد افزایش یافت.
خطر دیگر چرای بیرویهٔ دام در جنگل بود که با اقدام دامداران در پاکتراشی جنگل برای تولید علوفه و تعلیف نهالها توسط دامها خسارت زیادی به جنگل وارد میکرد. سازمان جنگلبانی ابتدا با توجه به ظرفیت علوفهٔ کف جنگل برای دامداران پروانهٔ چرا صادر کرد و در آن تعداد دام و زمان تعلیف را مشخص کرد و از سال ۱۳۴۱ بهبعد سیاست اصلاح و کنترل چرای دام را در پیش گرفت، بدین معنی که چرای دام در دانگهای زادآوری ممنوع و در ناحیهٔ اصلاحی با شرایطی آزاد بود. ساماندهی دام در جنگل بعدها ادامه یافت و هنوز به نقطهٔ تعادل نرسیده است. خطر دیگر، بهرهبرداری بیرویه بود که سبب بهگزینی و قطع بهترین درختان میشد.
سازمان جنگلبانی ابتدا ضوابطی برای برداشت درختان وضع کرد که در قانون سال ۱۳۲۱ هم آمده است. بعدها و در سال ۱۳۳۸، بهرهبرداران از جنگل را موظف کرد که نسبت به تهیهٔ طرح براساس اصول علمی اقدام کنند و چنین شد که در سال ۱۳۴۱ مدیریت علمی بر جنگلهای شمال کشور آغاز و با فرازوفرودهایی چنددهه ادامه یافت. با بروز مشکلات محیط زیستی در کشورهای صنعتی و ایجاد موج طرفداران محیط زیست و سپس انتقال این موج به کشور ما، درحالیکه مشکلات آنان با مشکلات کشور ما اساساً قابلمقایسه نبوده است و همراهی سازمان حفاظت محیط زیست سرانجام با قانون برنامهٔ ششم توسعهٔ فعالیتهای طرحهای جنگلداری پس از ۵۰ سال سابقهٔ اجرایی، متوقف شد و با آنکه براساس این قانون مقرر شده بود پس از سه سال طرحهای بهتری تهیه و اجرا شود، اما پس از گذشت سه سال دیگر هنوز هیچ طرح جایگزینی تهیه و اجرا نشده، بهعلاوه مشکلات متعددی دامنگیر جنگلهای ناحیهٔ طرح شده است. در یک تحلیل از ۸۰ سال سپریشده، فرآیند مدیریت جنگل را میتوان روبهجلو دانست و ضمن قدردانی از تلاش تمامی دلسوزان لازم است کاستیهای موجود در مدیریت آن با مساعی سیاستگذاران و جامعهٔ جنگل کشور برطرف شود تا این منابع بهتر از آنچه به این نسل به ارث رسیده، به نسل بعدی تحویل داده شود.
برچسب ها:
مطالب مرتبط
بارش برف و باران امروز ادامه دارد
۲۲ استان کشور تا پایان هفته بارش برف و باران سنگین را تجربه میکنند
انسداد راه دسترسی ۱۶۰ روستای لرستان
گزارش «پیام ما» از نشست بررسی کاربرد فناوریهای نوین در صنایع خلاق
اکوسیستم استارتاپی عامل آشتی کسبوکاری مردم و نوآوران
گروهی از زنان مکزیک جان خود را برای رساندن غذا به مهاجران به خطر میاندازند
مسافران قطار مرگ
دود نیشکرهای سوخته هوای خوزستان را آلوده کرد
چتر سیاه بر آسمان اهواز
کشمکش بین ارگانهای دولتی و تولیدکنندگان کمبود شیرخشک را تشدید کرد
مداخلهٔ بینتیجهٔ دولت در بازار شیرخشک
وزیر نیرو و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با معاون رئیسالوزرای طالبان دیدار کردند
موضعگیری دوگانه دربارهٔ حقابهٔ هیرمند
فعالان جهانی هشدار میدهند
میراث «غزه» زیر بمباران
پیگیری برای ثبت یک میراث ناملموس ادامه دارد
فصل انارچینی
بیماران «آتروفی عضلانی نخاعی» معطل پاسکاری وزارت بهداشت برای تدوین پروتکلهای توزیع دارو هستند
توزیع قطرهچکانی داروهای بیماران SMA
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- روغن صنعتی مایعی جادویی برای افزایش عمر مفید ماشین آلات
- ۱۰ ماده غذایی که به شما در سفر به سوی کاهش وزن کمک میکنند
- چاپ ترافارد؛ هر آنچه که باید درباره این نوع چاپ دستی بدانید
- اقدامات لازم برای اسباب کشی و جابجایی منزل
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟
- تعریف درست هوش مصنوعی (AI) چیست؟
- 10 ایده شغل دوم با سرمایه اولیه کم برای کارمندان
- مقایسه تعرفه پنلهای پیامکی و تبلیغاتی بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید