بازیافت دارای چرخهای اقتصادی با ذینفعان مشخص است
بازیافت مسئلۀ اقتصادی یا اجتماعی؟
۲۴ بهمن ۱۴۰۲، ۲۲:۵۴
به گزارش «پیام ما» به نقل از گروه پژوهشی «تیله» در انیمیشن WALL_E رباتی آشغالجمعکن، در جهانی که از زباله پر شده است، بهتنهایی زندگی میکند و هیچ موجود زندۀ دیگری در زمین سکونت ندارد. این تصویر، یکی از تصویرهای محتمل برای آیندۀ کرۀ زمین است. بهدلیل همین ترس از آینده، از سالها پیش مسئلۀ «بازیافت زباله» تبدیل به یکی از مسائل اجتماعی مهم در جنبشهای محیط زیستی شده است.
بازیافت صرفاً یک حرکت اجتماعی نیست. بازیافت بهعنوان یک راه برای مقرونبهصرفه کردن مواد اولیه، با صنعتی شدن جامعه، مهم شد. در جنگ جهانی دوم بازیافت با تعویض مفهومی به واژۀ «نجات»، تبدیل به یک وظیفهٔ میهنپرستانه شد؛ زیرا بهدلیل بروز جنگ و محدودیتهای مالی و کمبودهای قابلتوجه مواد، استفادهٔ مجدد از کالاها و بازیافت مواد، ضروری شمرده میشد. برخی مطالعات، اقتصادی بودن بازیافت را زیر سؤال برده و نشان دادهاند بازیافت، مؤسسات و مشاغل زیادی ایجاد کرده است که میتوانستند در جای دیگری بهکار گرفته شوند. بنابراین، بهنظر میرسد بازیافت خود تبدیل به یک صنعت و چرخۀ اقتصادی با ذینفعان مشخصی شده است.
رقابت میان اتحادیهٔ اروپا و چین
نفع اقتصادی در بازیافت باعث شد بعد از جنگ جهانی دوم رقابتی میان کشورهای مختلف بر سر صنایع بازیافت و زباله صورت گیرد. تا سال ۲۰۱۴، اتحادیهٔ اروپا حدود ۵۰ درصد از سهم جهانی صنایع بازیافت و زباله را در اختیار داشت، اما از سال ۲۰۱۸، چین سیاست «شمشیر ملی» خود را اعلام کرد و استانداردهای جدیدی را برای واردات مواد قابلبازیافت تعیین کرد و واردات موادی که بیش از حد «کثیف» یا «خطرناک» تلقی میشوند را ممنوع کرد. این تغییر ناگهانی باعث شد کشورها مواد بیشتری نسبت به آنچه که میتوانستند پردازش کنند، بپذیرند.
چالش بازیافت از مبدأ و شبکههای ذینفع بازیافت در ایران
در ایران حرکتهای اجتماعی پیشرویی برای تفکیک زباله در میان خانوادهها (خصوصاً زنان) و سازمانهای مردمنهاد بهخصوص در شهرهای بزرگ ایجاد شده است که با محدودیتها و چالشهای زیادی روبهرو هستند. در بسیاری از کشورها، بازیافت تبدیل به یک سیستم نظاممند عرضه و توزیع مدیریت زباله شده است و مراکز بازیافت بهصورت برنامهریزیشده در شهر توزیع شده و چگونگی بازیافت انواع مختلف زباله مشخص است. در ایران اما بازیافت زباله عموماً از طریق شبکههای غیررسمی ذینفع در حوزۀ جمعآوری زباله و تفکیک از میان سطلهای زبالۀ سطح شهر انجام میشود که آسیبهای اجتماعیای همچون زبالهگردی را بهدنبال دارد. شهرداری تهران با وجود ایجاد تمهیداتی برای بازیافت زباله در مراکز میوهوترهبار و مراکز بازیافت خشکاله، نتوانسته است این جریان اجتماعی را پشتیبانی کند. در کنار نهادهای رسمی و شبکههای غیررسمی ذینفع، اپلیکیشنهای بازیافت در ایران تلاش کردهاند با تغییر این روند، بازیافت از مبدأ را با مخاطب قرار دادن مردم انجام دهند.
اپلیکیشنهای بازیافت غیرایرانی
با بررسی اپلیکیشنهای بازیافت غیرایرانی یک تفاوت عمده در نوع کاربری اپلیکیشنهای ایرانی با رقبای آنها در خارج از کشور دیده میشود. اپلیکیشنهای غیرایرانی بازیافت عموماً به تسهیل فرایند بازیافت برای مردم کمک میکنند، نه آنکه خود مسئولیت بازیافت را برعهده گیرند. مثلاً به مکانیابی مراکز بازیافت نزدیک در منطقهٔ افراد بههمراه نقشهها و مسیرها کمک میکند، یا به نظارت بر روزهای جمعآوری سطلها و اطلاعات مواد قابلبازیافت از طریق فهرست الفبایی از مواد و توضیحات مربوط به دفع، بازیافت یا کمپوست کردن مناسب آنها و ردیابی و دستهبندی خودکار مواد قابلبازیافت، یاری میرساند. همچنین، این اپلیکیشنها جنبۀ آموزشی نیز دارند و عادات محیط زیستی خوبی برای دستهبندی و بازیافت زبالهها را آموزش میدهند و به افراد کمک میکنند تا هرکس بتواند از دادههای جمعآوری زبالههای جامد خود، تأثیرش را بر محیط زیست پیگیری کند. این اپلیکیشنها تلاش میکنند تا دانش مردم را در مورد بازیافت و مواد زائد مختلف برای ریختن در سطلهای دیگر با توجه به نوع مواد افزایش دهد.
محلی کردن اپلیکیشنهای بازیافت
درحالیکه اپلیکیشنهای بازیافت زباله در ایران عموماً یک شهر را مدنظر قرار داده است، بخشی از اپلیکیشنهای بازیافت زباله در جهان رویکردی محلی به بازیافت دارد. یک اپلیکیشن بازیافت غیرایرانی، مشتریان را به رستورانها و فروشگاههایی که باقیماندهٔ غذای فروختهنشدهٔ اضافی دارند، متصل میکند. ایدۀ دیگر در یک اپلیکیشن خارجی این است که میتوان غذای اضافی را بهجای دور ریختن، با مشاغل محلی و همسایگان به اشتراک گذاشت. مثلاً یک مغازه که به تاریخ فروش خود نزدیک شده است یا همسایهای که چند روزی میرود و مقداری سبزیجات خانگی انبارشده دارد، میتواند این اقلام را با هممحلهایهای خود به اشتراک بگذارد.
کودکان مخاطب نادیدنی اپلیکیشنهای بازیافت
درحالیکه ایجاد عادات محیط زیستی از کودکی باید آموزش داده شود، اپلیکیشنهای بازیافت زباله در ایران سهمی در این موضوع ندارند. چند اپلیکیشن محیط زیستی غیرایرانی وجود دارد که بهصورت بازی برای کودکان است. در یک نمونه از این بازیهای تعاملی، کودکان پنجساله و کمتر در روز بازیافت بههمراه یک کامیون بازیافت دنبال خواهند شد. بازیکنان میتوانند به راننده کمک کنند تا قوطیهای بازیافت را بردارد و سپس همهچیز را به مرکز بازیافت ببرند تا مواد را براساس کاغذ، شیشه، پلاستیک یا فلز دستهبندی کنند. در یک بازی دیگر بچهها به سطلهای بازیافت زبالههایشان میخورند تا بفهمند کدام شخصیتها، کدام مواد قابلبازیافت را دوست دارند. سپس زبالهها به محصولات جدیدی تبدیل میشوند که بازیکنان باید با ماشینهای بازیافت مرتبشان کنند.
چگونه میتوان اپلیکیشنهای بازیافت موفقتری داشت؟
با توجه به آنچه گفته شد، رویکرد اقتصادی به اپلیکیشنهای بازیافت در ایران، یکی از دلایل مهم عدم گستردگی آنها است. جایگزینی رویکرد اجتماعی بهجای رویکرد اقتصادی میتواند با تغییر نقاط تأکید بر فرهنگهای محلی، جریانهای اجتماعی پیشرو و تغییر مخاطب به کودکان و زنان، اپلیکیشنهای بازیافت را در مسیر آیندۀ روشنتری قرار دهد.
برچسب ها:
مطالب مرتبط
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- روغن صنعتی مایعی جادویی برای افزایش عمر مفید ماشین آلات
- ۱۰ ماده غذایی که به شما در سفر به سوی کاهش وزن کمک میکنند
- چاپ ترافارد؛ هر آنچه که باید درباره این نوع چاپ دستی بدانید
- اقدامات لازم برای اسباب کشی و جابجایی منزل
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟
- تعریف درست هوش مصنوعی (AI) چیست؟
- 10 ایده شغل دوم با سرمایه اولیه کم برای کارمندان
- مقایسه تعرفه پنلهای پیامکی و تبلیغاتی بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید