پیام ما؛ رسانه توسعه پایدار ایران | سرنوشت مبهم گر دشگری در دولت آینده

فعالان بخش گردشگری از نادیده گرفتن این بخش در برنامه‌های نامزدهای ریاست جمهوری انتقاد کردند

سرنوشت مبهم گر دشگری در دولت آینده





سرنوشت مبهم گر دشگری در دولت آینده

۱۹ خرداد ۱۴۰۰، ۲۲:۵۴

دیگر در میان شعارها و وعده‌ها هم خبری از گردشگری نیست. پس از برگزاری مناظره‌های انتخاباتی، که تمرکز آن بر رویکرد اقتصادی کاندیداها بود، اما سخنی از گردشگری به میان نیامد، بعضی فعالان گردشگری با اعتراض به این رویکرد، سعی کردند صدای خود را به گوش کاندیداها برسانند. آنها معتقدند گردشگری به عنوان موضوعی که سال‌هاست سیاست‌گذاران کشور از آن به عنوان جایگزین درآمد نفتی یاد می‌کنند، جایگاهی در برنامه‌های ارائه شده از سوی کاندیداها نداشت. گویی گردشگری که پس از ورود رسمی به دستگاه اجرایی کشور، از میدان عمل مدیران و متولیان رخت بسته بود، حالا حتی از فهرست وعده‌ها و شعارها هم حذف شده است. هر چند بسیاری از کارشناسان این حوزه قائل به پررنگ شدن نقش بخش خصوصی در گردشگری هستند و معتقدند بهتر است به سیاق بسیاری از کشورهایی که گردشگری در آنها نقش اثرگذاری دارد، در ایران هم بازیگران اصلی این حوزه، فعالان بخش خصوصی باشند و دولت بیشتر نقش تسهیل‌گر را ایفا کند، اما واقعیت این است که دولت متولی اصلی گردشگری کشور محسوب می‌شود. هر چند در روزگاری که گردشگری با بحران مواجه بود این متولی اصلی، نقشی در کاهش اثرات بحران نداشت، اما همچنان سایه سنگین او در سیاست‌گذاری‌ها و تصمیمات این بخش دیده می‌شود.

مرداد ماه 98 پس از کش‌و‌قوس‌ها و موافقت و مخالفت‌های فراوان کارشناسان و صاحب‌نظران و نمایندگان مجلس، بالاخره شورای نگهبان با تشکیل وزارتخانه جدیدی در دولت دوازدهم موافقت کرد. سازمانی که از سال 64 فعالیت خود را آغاز کرده و راه پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته بود، بالاخره تبدیل به وزارتخانه شد. وزارتخانه‌ای که قرار بود در سه حوزه میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به نمایندگان مجلس و اذهان عمومی پاسخگو باشد و همین پاسخگو بودن بهانه نمایندگان مجلس برای موافقت با تشکیل این وزارتخانه و بزرگ شدن ساختار اجرایی کشور بود. اما در دو سالی که از تشکیل آن می‌گذرد نه وزارتخانه و نه وزیر آن نه تنها در مقام پاسخگویی نسبت به عملکرد خود قرار نگرفتند، بلکه نتوانستند کارنامه قابل دفاعی در بحرانی‌ترین روزهای گردشگری کشور داشته باشند.
حالا در آستانه پایان کار دولت دوازدهم، می‌توان رخت‌بستن میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی را حتی از وعده‌های انتخاباتی هم مشاهده کرد. در بحث‌های اقتصادی کاندیداهای دولت سیزدهم، تقریبا سخنی از نقش گردشگری در اقتصاد نیست. موضوعی که موجب گلایه برخی فعالان گردشگری شده است. اکبر رجبی یکی از این فعالان است که به خبرگزاری مهر گفته: «نزدیک به دو سال است که صنعت گردشگری در ایران تعطیل شده است. کشورهای دیگر در حال تحول هستند. واکسن می‌زنند تا گردشگری‌شان رشد کند. چون صنعت گردشگری صنعت اول کشورشان محسوب می‌شود. در ایران با جاذبه‌های زیادی که وجود دارد، گردشگری در رتبه دهم هم نیست. اما حالا ببینید. این افراد تا چند روز دیگر دوباره شعار می‌دهند ایران در رتبه چندم از نظر جاذبه‌های تاریخی و گردشگری هستند. رتبه‌های من درآوردی که هیچ تاثیری نه روی ما و نه روی گردشگری کشورمان ندارد.»
محمدابراهیم لاریجانی مدیرکل سابق دفتر بازاریابی و تبلیغات گردشگری، هم در حساب اینستاگرام خود نوشت: «وقتی در مناظره اقتصادی، آن‌ هم در شرایطی که کشور، چشم امید به درآمدهای غیر نفتی دارد از گردشگری حرفی زده نمی‌شود. وقتی در هیچیک از نمودارهای اقتصادی نامزدهای محترم، پارامتری به نام سفر و گردشگری وجود ندارد. وقتی در هیچ یک از سوالات مناظره رسانه ملی، اسمی از گردشگری نیست. وقتی از اشتغال مولد، آمایش سرزمین، خلق ثروت و توزیع عادلانه درآمد حرف زده می‌شود بی آنکه حتی یکی از راه‌های رسیدن به این موارد، گردشگری باشد. باید گفت آیا صنعت مظلوم و مغفول گردشگری در دولت بعد هم جایی ندارد؟ امیدوارم حداقل در مناظره فرهنگی این جفا به گردشگری جبران و به بعد فرهنگی آن پرداخته شود، هرچند جای صحبت از گردشگری در حوزه اقتصاد است.»
جمشید حمزه‌زاده، رئیس جامعه هتلداران ایران، هم از جمله کسانی است که نسبت به بی‌توجهی کاندیداها به موضوع گردشگری واکنش نشان داده و گفته است: «نشانی از برنامه‌ای جدی و متمرکز روی گردشگری، نزد هیچ کاندیدایی دیده نشد. در حالی که کمترین انتظار از کسی که می‌خواهد برای رسیدن به جایگاه ریاست قوه مجریه وارد رقابت شود، توجه ویژه به سند چشم‌انداز توسعه کشور به عنوان سندی بالادستی است. در برنامه توسعه، گردشگری از جایگاهی متفاوت از آن‌چه قبلا بوده، برخوردار است. با توجه به این جایگاه بدیهی است که بخش ویژه‌ای از برنامه‌های هر داوطلب باید به این صنعت و توسعه آن اختصاص پیدا کند.»
دولت دوازدهم از میانه راه و با تشکیل وزارتخانه‌ای جدید، وزیری برای وزارتخانه میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری انتخاب کرد که پیش از آن در راس سازمانی با همین عنوان قرار داشت. با توجه به پیشینه‌ای که این حوزه در طول دوران فعالیت خود داشته و حضور چهره‌های غالبا سیاسی در راس سازمان میراث‌فرهنگی -که همواره به عنوان حیاط خلوت دولت‌ها از آن یاد می‌شود- نگرانی و گلایه فعالان این حوزه نسبت به بی‌توجهی کاندیداها به موضوع گردشگری که در دورانی بحرانی به سر می‌برد، دغدغه‌ای به‌جاست.
هرچند برخی فعالان بخش خصوصی نسبت به نگاه غیر‌تخصصی به بخش گردشگری از سوی دولت نقدهایی را وارد می‌دانند و معتقدند دولت در فعالیت‌های بخش گردشگری در غالب موارد نه تنها تسهیل‌گر فعالیت‌ها نیست، که نقش سدی را در راه تلاش‌های بخش خصوصی ایفا می‌کند. در بسیاری از کشورهایی که گردشگری نقش تاثیرگذاری در اقتصاد آنها دارد، بخش خصوصی بازیگر اصلی میدان است و دولت تنها نقش تسهیل‌گری و قانون‌گذاری – با مشورت و نظرخواهی از بخش خصوصی- را به عهده دارد. در ایران به رغم تمام شعارها و اظهارنظرهایی که بر اهمیت گردشگری در آینده اقتصاد کشور تاکید دارند، دولت متولی اصلی بخش گردشگری است و با سیاست‌گذاری‌های خود در برخی موارد حتی می‌تواند مشکلاتی را برای بخش خصوصی ایجاد کند. در دو سال گذشته با بروز بحران‌هایی که از آبان ماه 98 آغاز شد و با شیوع کرونا شدت گرفت، دولت با عملکرد ضعیف خود ثابت کرد که توان مدیریت این بخش را ندارد. ایران از ظرفیت‌های بسیاری در بخش گردشگری برخوردار است، اما این ظرفیت‌ها اگر همنشین مدیریت صحیح و تخصصی نشوند، نمی‌توانند در حد و اندازه خود در دنیای گردشگری موثر و نقش آفرین باشند. این همان اتفاقی است که تا به امروز افتاده است.
در سند راهبردی توسعه گردشگری کشور که سال گذشته به تصویب هیات وزیران رسید، گردشگری با ماهیتی فرابخشی تعریف شده که برای رسیدن به اهداف و مقاصد خود نیازمند همکاری 19 دستگاه است که شرح زمینه‌های کاری آنها با بخش گردشگری در این سند قید شده است. این جمله پرتکرارترین جمله در میان سخنان مسئولان است که «گردشگری یکی از ارکان اساسی توسعه اقتصادی کشور است» اما نه در استراتژی‌های توسعه نشانی از گردشگری دیده می‌شود و نه در میان برنامه‌هایی که در این راستا طراحی یا اجرا می‌شوند. گردشگری در عمل همواره مورد غفلت مدیران و سیاست‌گذاران در تمامی دولت‌ها بوده و دولت سیزدهم به عنوان نخستین دولتی که از ابتدا وزارتخانه‌ای به نام گردشگری را در ساختار خود خواهد داشت، تا به امروز حتی نیم نگاهی در برنامه‌ها و وعده‌های خود به گردشگری نداشته است.

به اشتراک بگذارید:





پیشنهاد سردبیر

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *