عکاسخانه خانه و عکاسخانه «ژرژ یونانی» بالاخره شماره ثبت گرفت. با این اتفاق یک بار دیگر خطر از بیخ گوش این بنای خیابان «زند» آبادان که از اولین‌های معماری تلفیقی ایرانی-اروپایی در این شهر است، گذشت. در حالی که در سال‌های گذشته فرسودگی و موریانه زدن بنای عکاسخانه، رنگ‌آمیزی دیوارهای بیرونی و ماجرای فروش این بنا از سوی مالکان، عکاسخانه را پی‌درپی به تخریب، تهدید می‌کرد و اداره میراث فرهنگی هم توان خریدنش را نداشت، حالا ثبت ملی امید تازه‌ای برای نگهداری از این بنای تاریخی آبادان شده است. هرچند ثبت در فهرست آثار ملی همیشه بناها را از ویرانی دور نمی‌کند و نمونه آن در خود آبادان هم بسیار است.

دیروز خبر رسید که وزیر میراث فرهنگی و معاونش پای نامه ثبت خانه ژرژ یونانی را امضا کرده‌اند. در این نامه آمده است: «در اجرای ماده واحد قانون ثبت آثار ملی مصوب آذر ۱۳۵۲، بند (ج) ماده واحده قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب ۱۳۶۴، بند ششم ماده سوم قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب ۱۳۶۷؛ اثر فرهنگی-تاریخی؛ خانه و عکاسخانه ژرژ (جرج) یونانی به دلیل شأن ملی و تاریخی به نشانی استان خوزستان، شهرستان آبادان، بخش مرکزی، شهر آبادان به شماره ۳۳۱۵۷ مورخ ۲۶/‏۰۹/‏۱۳۹۹ در فهرست آثار ملی ثبت شد.»
خانه‌ای که پلاک گرفته قصه‌های بسیاری در دل دارد و تاریخچه‌ای عجیب از جنگ و کوچ. روزگاری خانواده «میسالیدیس» به دلیل جنگ جهانی دوم از یونان کوچ کردند و به شهری فرسنگ‌ها دورتر آمدند؛ آبادان، شهری که در تاریخش میزبان ملیت‌ها، فرهنگ‌ها و ادیان مختلف بوده است. این خانواده در خیابان زند، ساختمانی را بنا کردند که به نام عکاسخانه ژرژ معروف است و خاطرات بسیاری از شهروندان آبادان در آن ثبت شده. خاطرات آبادانی‌های نسل گذشته در این عکاسخانه، ماندگار شد تا اینکه آبادان بار دیگر درگیر جنگ شد و خانواده میسالیدیس بار دیگر آواره شدند و عکاسخانه‌ای که از آنها به یادگار باقی مانده بود، از جنگ هشت جان سالم به در برد. ژرژ یونانی با کشیده‌شدن جنگ به شهر، به اصفهان مهاجرت کرد و در سال‌های بعد همان جا جان سپرد و ورثه او هم خانه را فروختند و هیچ وقت به آبادان برنگشتند. بنا از همان وقت خالی از سکنه شد؛ مثل دیگر ساختمان‌ها و خانه‌های این شهر که یا تغییر کاربری دادند، یا رها شدند. حالا عکاسخانه، مرد عکاس و آلبوم‌های به جا مانده، خاطره مشترک آبادانی‌ها از این خانواده است.
سرنوشت یک خانه صد ساله
عکاسخانه ژرژ یونانی، رو به ویرانی بود. این را دیگر همه می‌دانستند. بنا آنقدر از یاد رفته بود که دو سال پیش شهرداری آبادان صورتش را بزک کرد، رنگ دیگری به آن زد و روی در و دیوارش پنجره و گل ‏کشیدند؛ بی‌ اینکه مهم باشد این ساختمان تنها بازمانده حضور یونانیان در آبادان است. ساختمان بزک شده با آن ترک‌های عمیق روی دیوار، هیچ شباهتی به خانه عکاسباشی ‏سرشناس شهر نداشت. همان روزها بین فعالان میراث ‏فرهنگی چو افتاد که قرار است این ساختمان تخریب ‏شود. عکاسخانه ژرژ که از هشت سال جنگ جان به در برد، گاه و بی‌گاه، تهدید می‌شد به ویرانی.‏ شهرداری هر بار تصمیمات متفاوتی برای عکاسخانه می‌گرفت. مثلا 9 سال پیش پلاکاردهایی جلوی ساختمان ژرژ یونانی نصب کردند و با توپ و تشر به مالک ‏تذکر دادند که یا با شهرداری برای فروش مذاکره کند یا بنا را تخریب خواهند کرد. مالک پیشین می‌گفت به خاطر سه نخلی که در حیاط این خانه است، دلش به تخریب راضی نیست و به همین دلیل در تمام این ‏سال‌ها آن را نفروخته.
عکاسخانه در سال‌هایی با حکم تخریب شهردارهای مختلف تهدید به ویرانی می‌شد، شماره ثبت اضطراری داشت. وعده‌های بسیاری برای نجاتش می‌دادند. می‌گفتند قرار است این خانه موزه عکاسی آبادان می‌شود اما نشد. می‌گفتند مرمتش می‌کنیم اما نمی‌کردند. اینطور بود که ساختمان صد سال، هر روز فرسوده‌تر شد و با تغییر چهره شهر رفته‌رفته شهرداری منطقه یک آبادان هم همسایه‌اش شد. در سال‌های بعد اداره میراث فرهنگی آبادان بعد از هر تهدید اعلام می‌کرد که پولی برای خرید بنا ندارد و در عوض با منطقه آزاد اروند در حال مذاکره است تا به خرید بنا راضی‌شان کند اما این اتفاق هم نیفتاد. حالا دوستان و آشنایان مالک می‌گویند او به تخریب راضی نیست.
برنامه مرمت و راه‌اندازی موزه عکس
آذر پارسال بود که خبر خوب دیگر رسید: عکاس‌خانه ژرژ یونانی ثبت ملی و مرمت می‌شود. قدرت‌اله طمیمیان، معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد اروند گفت که با مالک عکاسخانه ژرژ یونانی توافق شده و این بنا زیر نظر مدیریت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سازمان منطقه آزاد اروند، مرمت و احیا خواهد شد. او حتی از همه وعده‌های پیشین هم گفت اما این بار وعده‌ها رنگ امید داشت. «با توجه به پیشینه ساختمان معروف به ژرژ یونانی، قرار بر این شد که پس از پایان مرمت، عکاس‌خانه ژرژ یونانی تبدیل به موزه عکس و رستوران یونانی شود.» اینطور که منطقه آزاد و مالک توافق کرده‌اند قرار بر این است که مشاوری دارای صلاحیت و سابقه کار در مرمت آثار تاریخی، طرح مرمت و احیا را تهیه کند و بعد از تایید طرح از سوی مدیریت میراث فرهنگی منطقه آزاد اروند، پیمانکار منتخب طرح را اجرا کند. او گفت که همزمان با این کارها، ثبت هم انجام می‌شود و حالا یکی از وعده‌ها عملی شده است.
نام مالک پرویز شوکت است و اینطور که به نظر می‌رسد، به عکس بسیاری از مالکان بناهای ارزشمند و تاریخی، به ثبت ملی رضایت داشته است. او پیش از این هم به دنبال این بود که سرمایه‌گذاری پیدا ‏شود تا عکاسخانه را مرمت کند و بعد تغییر کاربری‌اش دهد. سفره‌خانه، ‏اقامتگاه سنتی و گالری و موزه عکاسی برای کاربری عکاسخانه پیدا شده بود اما تا پیش از این هیچ سرمایه‌گذاری پیدا نشد.
مطالبه‌گری برای میراث فرهنگی
اینطور که جمال عامری نسب، رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آبادان به میراث آریا گفته، در این سال‌ها دوستداران میراث فرهنگی آبادان که همیشه به عنوان یک گروه مطالبه‌گر در حوزه آثار تاریخی حضور داشته‌اند، برای نجات عکاسخانه ژرژ یونانی سنگ تمام گذاشته‌اند. پیگیری‌های اداره کل میراث فرهنگی خوزستان و اداره آبادان از سال 97-98 آغاز شده است.
عامری می‌گوید: «علیرغم مشکلاتی که وجود داشت ولی با علاقمندی مالک به اثر ارزشمند ژرژ یونانی وی در حفظ و مرمت اثر همکاری کرد و در نهایت اداره میراث آبادان موفق شد طی دو سال اخیر این اثر که در حال ویرانی بوده را به عنوان یکی از آثار ملی ثبت کند.» به گفته رئیس اداره میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی آبادان حمایت دوست‌داران میراث فرهنگی در نجات این بنا تاثیرگذار بوده است. «دوستداران میراث آبادان از آثار ارزشمندی که هویت ملی این شهر را نشان می‌دهد به خوبی حفاظت کردند و به عنوان بازوی توانمند اداره میراث آبادان تواستند اثر ارزشمند خانه و عکاسخانه ژرژ یونانی را به ثبت ملی برسانند.»