از میان خاطرات هاشمی
مخالفت هاشمی با تغییر یک باره کتب درسی

در ملاقات رهبران حجتیه با هاشمی چه گذشت؟
16 آذر 60
ساعت‌ نه‌ صبح‌ به‌ مجلس‌ رفتم‌. نامه‌های‌ دو روز گذشته‌ را امضا کردم‌ و کارهای‌ اداری‌ را انجام‌ دادم‌ و مقداری‌ از گزارشها را خواندم‌. به‌ کمیسیون‌ آئین‌ نامه‌ رفتم‌. بعدازظهر به‌ دفترم‌آمدم‌. خانم‌ اعظم‌ طالقانی‌ آمد و در رابطه‌ با بازداشت‌ آقای‌ مخلصی‌ شوهر خواهرش‌، وحیده‌ خانم‌ و آزاد شدن‌ و مصاحبه ‌خواهر دیگرش‌ مطالبی‌ داشت‌. بعدازظهر، گزارشهای‌ دو سه‌ روز اخیر را خواندم‌. عراق‌ با زور تبلیغات‌، تاحدودی‌ اثر پیروزی‌ ایران‌ در بستان‌ را کاسته‌ و با اینکه‌ شکست‌ فاحشی‌ خورده‌،در بیانیه‌ خود از پیروزی‌ و پیشرفت‌ دم‌ می‌زند و از شهدای‌ زیاد ما، در این‌ پیروزی‌ استفاده‌ می‌کند. صدام‌ شخصا به‌ پشت‌ جبهه‌ رفته‌ و اظهاراتی‌ کرده‌. بعدازظهر گروهی‌ از مدیران‌ هیأتهای‌ هفت‌ نفری‌ تقسیم‌ زمین‌ آمدند و برای‌تصویب‌ طرحی ‌در مجلس‌ در مورد تقسیم‌ اراضی‌ کمک‌ می‌خواستند و نگران‌ تصویب‌ طرح‌ موجود بودند که‌ به ‌مجلس‌ آمده‌، و امتیاز زیادی‌ به‌ مالکین‌ داده ‌است‌. دونفر از رهبران‌ انجمن‌ حجتیه‌، آقایان‌ سجادی‌ و رفیعی‌ آمدند و اسنادی‌ ازهمکاریشان‌ با انقلاب‌ و آماری‌ از خدماتشان‌ در مبارزه‌ با بهائیها دادند. گفتند سه‌ هزار نفر از بهائیها را هدایت ‌کرده‌اند و جلوی‌ انحراف‌ پنجاه‌ هزار نفر را گرفته‌اند و توطئه‌ این‌ باند را در ایران‌ خنثی‌ کرده‌ و طرفدار ولایت‌ فقیه‌ هستند و ازفشاری‌ که‌ روی‌ آنها می‌آید و در بعضی‌ از جاها، آنها را پاکسازی‌ می‌کنند، گله‌ داشتند و از اظهارات‌ من‌ راضی‌ بودند. من‌ تأیید کردم‌ که‌ به‌ آنها باید اجازه‌ خدمت‌ داد. یکی‌ از مبارزان‌ روحانی‌ عراق‌ آمد و پیشنهاد می‌کرد که‌ من‌ دخالت‌ کنم‌ و اتحاد گروههای‌ مبارزه‌ عراق‌ را برای‌ رفع‌ اشکالات‌، بعد از شکست‌ صدام‌،فراهم‌ کنم‌. شب‌ در مجلس‌ خوابیدم‌ و فرصتی‌ شد که‌ کارهای‌ عقب‌ افتاده‌ دو سه‌روز قبل‌ را انجام‌ دادم‌. امام‌ امروز اعلامیه‌ داده‌اند و دعوت‌ به‌ مراعات‌ قانون‌ و تنبیه‌ متخلفها نموده‌اند.
مخالفت هاشمی با تغییر یکباره کتب درسی
16 آذر 61
امروز هم‌ در خانه‌ ماندم‌. برف‌ سنگینی‌ باریده‌ و باز هم‌ می‌بارد. آموزش‌ و پرورش‌ مدرسه‌های‌شمیران‌ را به‌ خاطر بارش‌ برف‌ تعطیل‌ کرده‌ است‌. چند ساعتی‌ برق‌ جماران‌ قطع‌ شد. با توجه‌ به‌اینکه‌ بسیاری‌ از وسائل‌، برقی‌ است‌، مشکلات‌ ببار می‌آورد. موتور مولد برق‌ اضطراری‌ برای‌ بیت‌امام‌ وجود دارد ولی‌ اخیرا از منزل‌ ما قطع‌ شده‌؛ تذکر دادم‌ که‌ وصل‌ کنند. احمد آقا آمد از مذاکراتش‌ با آقای‌ محمدی‌ گیلانی‌ در خصوص‌ مسائل‌ دادگاه‌ منکرات‌ ومخالفت‌ دادستان‌ گفت‌. گفتم‌ که‌ وقت‌ ملاقاتی‌ به‌ ستاد انقلاب‌ فرهنگی‌ بدهند که‌ خدمت‌ امام‌برسند و در خصوص‌ بازگشائی‌ دانشکده‌های‌ علوم‌ انسانی‌ صحبت‌ کنند. جامعه‌ مدرسین‌ [حوزه‌علمیه‌] قم‌ به‌ منظور تهیه‌ مواد درسی‌ جدید دقت‌ بیشتری‌ می‌خواهد. به‌ این‌ زودی‌ هم‌ نمی‌شود کتب‌مورد نظر را تهیه‌ کرد. باید تدریجا و ضمن‌ کار انجام‌ شود.
فرود هواپیمای ربوده شده کویتی درمهرآباد
16 آذر 63
در منزل‌ بودم‌. با آقایان‌ {آیت الله} خامنه‌ای‌ و نخست وزیر درباره‌ سرنوشت‌ هواپیمای‌ ربوده‌ شده‌کویتی‌، صحبت‌ کردم‌. پیشرفتی‌ [در حل‌ مسأله‌ هواپیماربایی‌] نیست‌، ولی‌ امید به‌ پذیرش‌ بعضی‌ خواسته‌های‌ آنها، از طرف‌ [دولت‌] کویت‌، بیشتر شده‌ است‌. در اخبار گفته‌ شد، نامه‌ای‌ هم‌ از [طرف‌ رونالد] ریگان‌ [رئیس‌ جمهور آمریکا] به‌ خاطر اهمیت‌ آمریکائیان‌ موجود در هواپیما، به‌امیر کویت‌ آمده‌ است‌. قرار شده‌ بیانیه‌ هواپیماربایان‌ در مقابل‌ آزادی‌ گروهی‌ از گروگانها، ازرسانه‌ها پخش‌ شود. ظهر، بستگان‌ عفت‌ و من‌، مهمانمان‌ بودند. طیبه‌ همشیره‌ و نصرت‌ خانم‌ و محمود آقا از سفرسوریه‌ خیلی‌ راضی‌اند. به‌ خبرگزاری‌ جمهوری‌ اسلامی‌ گفتم‌، اعلامیه‌ هواپیماربایان‌ را [از رسانه‌ها] پخش‌ کنند ومنتظر موافقت‌ دولت‌ کویت‌ نباشند تا از این‌ طریق‌، عده‌ای‌ [گروگانهای‌ ربایندگان‌ هواپیما] آزادشوند و خطر کم‌ شود. از رئیس‌ جمهور خواستم‌ که‌ دستور آماده‌باش‌ به‌ پدافند [هوایی‌] بدهند.احتمال‌ ماجراجوئی‌ آمریکائیها [درباره‌ هواپیمای‌ ربوده‌ شده‌] می‌رود. مقامات‌ آمریکائی‌ به‌منطقه‌ آمده‌اند و دولت‌ کویت‌ را به‌ مقاومت‌ [در مقابل‌ خواسته‌های‌ ربایندگان‌ هواپیما] تشویق‌می‌کنند. اخوی‌ محمد [رئیس‌ سازمان‌ صداوسیما] گفت‌، آمریکا فیلم‌ یک‌ دقیقه‌ای‌ حالت‌ چندآمریکائی‌ [گروگان‌ گرفته‌ شده‌] کنار پله‌های‌ هواپیما را، می‌خواهد پنجاه‌ هزار دلار بخرد، گفتم‌:[فیلم‌ را] ندهد؛ چون‌ می‌خواهند از این‌ فیلم‌ بهره‌گیری‌ سیاسی‌ [علیه‌ ایران‌] کنند. شب‌، آقایان‌ [کمال‌]خرازی‌، [خسرو]تهرانی‌ و [محسن‌]رضائی‌ آمدند. درباره‌ هواپیمای‌ کویت‌بحث‌ کردیم‌. قرار شد، تلاش‌ شود که‌ کویت‌ قولی‌ به‌ آنها بدهد که‌ وسیله‌ ختم‌ غائله‌ شود.
انفجار بمب در مقابل بیمارستان تجریش
16 آذر 64
بیشتر وقتم به مطالعه گذشت. اول شب آقای [سیدحمید روحانی] زیارتی برای مصاحبه درباره زندگی خودم و تاریخ انقلاب آمد. یک ساعت و نیم مصاحبه شد. ناتمام ماند. کارها را انجام دادم. عفت رفت دکتر و بعد از ظهر برگشت. ناراحت است. دکتر جزایری گفته هموگلوبین خون کم است و مخاطهای بینی ضعیف است و علاج روشنی ارائه نداده؛ ولی به نظر می‏رسد در قضاوت عجله کرده؛ باید منتظر نظر شورای پزشکی باشیم. صدای انفجاری ساعت دوازده و 55 دقیقه بعداز ظهر به گوش رسید. بعداً معلوم شد مقابل در بیمارستان شهدای تجریش، بمبی در یک ماشین ژیان منفجر شده که دو نفر شهید و 18 مجروح داشته است.
بازدید هاشمی از سایت موشکی سپاه در سیریک
16 آذر 66
بعد از صبحانه با هلی‌کوپتر به سوی بندر جاسک پرواز کردیم. در مسیر، در جزیره هرمز پیاده شدیم. مردم اجتماع کرده بودند. در میان جزایر آن منطقه، هرمز ساکنانش شیعه و حزب‌اللهی هستند. به گلزار شهدا رفتیم. حدود سی شهید دارند. مردم احساسات گرمی ارائه دادند. برای آنها صحبت کردم. لباس نظامی پوشیده بودم. معمولا با این لباس در جمع مردم نمی‌روم. آنجا غافلگیر شدم. از آنجا به منطقه سیریک رفتیم. پایگاه موشکی سیلک ورم [کرم ابریشم] سپاه را دیدیم. سپس به جاسک رفتیم. در باند فرودگاه نیروی هوایی نشستیم. سپس به محل اسکله‌ای که سپاه احداث می‌کند، رفتیم. آن را یوگسلاوی‌ها اجرا می‌کنند. توضیحات مسئول آنجا را شنیدیم. به محل بندر و اسکله جدید الاحداث اداره بنادر رفتیم که ترکیه اجرا کرده است. خیلی خلوت بود؛ استفاده کمی می‌شود. برای نماز و ناهار به مهمانخانه نیروی هوایی رفتیم. هنگام ناهار امام جمعه جاسک و بخشدار آمدند. اوضاع شهر و منطقه را گفتند.
شهر فقیری است. مردم بیشتر از راه صیادی امرار معاش می‌کند. در آمد صیادها خوب است. کشاورزی ندارند و صنعتی در کار نیست. آب شیرین از راه دور می‌آورند. منطقه مهمی است. باید به آنجا بیشتر رسید. از آنجا می‌شود مدخل تنگه هرمز و دریای عمان را کنترل کرد. پس از استراحت از سایت رادار بازدید کردیم. با هواپیما به بندر عباس رفتیم و غروب رسیدیم. بعد از نماز با حضور فرماندهان ارتش و سپاه و استاندار و مسئول جهاد، مذاکراتی درباره نتایج بازدید از جزایر و نیازهای دفاعی و پشتیبانی نیروها انجام شد. قرار شد دفتری به ریاست آقای صیاد برای پیگیری خواست‌ها و تصمیمات تشکیل شود.
در مورد وصل بندر عباس و جزیره قشم، قرار شد از بودجه جنگ، برای ساخت پل کمک کنیم. به فرودگاه رفتیم و با لباس رسمی خودم، مصاحبه‌ای با صدا و سیمای بندر عباس انجام دادم. ساعت ده شب به تهران رسیدیم. شام را در هواپیما خوردیم. امروز موشکی به طرف کویت پرتاب شده و درست معلوم نیست به کجا خورده است. کمی کسالت داشتم. عفت هم سرماخوردگی و تب داشت.
بودجه سال ۶۷ کشور چگونه اصلاح شد؟
16 آذر 67
ساعت هفت و ربع به مجلس رسیدم. از هشت و ربع تا یک بعد از ظهر، یکسره در جلسه علنی بودم. اصلاحیه بودجه در دستور بود. برای بازسازی حدود پنج میلیارد تومان و حدود سیصد و چهل میلیون دلار تصویب شد. نماز و ناهار و استراحت . جلسه ای بنا بود با کمیسیون دفاع داشته باشیم که لغو کردیم. عصر هیأت رئیسه مجلس جلسه داشت . اول شب کارهای دفترم را انجام دادم. اعضای دفتر سیاسی خانه کارگر آمدند. درباره جنگ و صلح و سیاست خارجی و سیاست اقتصادی سئوالاتی داشتند که توضیح دادم. درباره کیفیت واگذاری کارخانه های دولتی به بخش خصوصی و مخصوصاً کارگران نگرانی دارند. می ترسند پولدارها برنده شوند. به خانه آمدم. بستگان مهمانمان بودند. دیر وقت خوابیدم. بخش فارسی رادیو آمریکا گفت: «در ایران اکبر هاشمی رفسنجانی از کارنامه حقوق بشر ایران دفاع کرده و قدرت‌های بزرگ جهان را متهم کرد که برای منافع سیاسی خویش حقایق را تحریف می کنند. به گفته هاشمی رفسنجانی، ایران دفاع از حقوق بشر را وظیفه ای مقدس می داند، آنچه کشورهای غربی به عنوان حقوق بشر تعبیر می کنند، صرفاً برای پیشبرد مقاصد شخصی خود این کشورهاست. او ایالات متحده را متهم کرد که به تبلیغات خود علیه کشورهایی مانند ایران و نیکاراگوئه ادامه می‌دهد و در آن حال گروه های ضدانقلابی را که عامل فعالیت های تروریستی در این کشورها هستند، مورد حمایت خود قرار می‌دهد.»
استقبال مردم از خرید سهام بورس تهران
16 آذر 68
نزدیک طلوع فجر بیدار شدم و دیگر نخوابیدم. کارها را انجام دادم و گزارش‌ها را خواندم. آقای محلوجی و مدیران صنعت فولاد آمدند. گزارشی از وضع فولاد اهواز برای آمادگی سفر فردا دادند. آقای [محمدرضا] باقری سفیر جدیدمان که عازم ترکیه است، برای خداحافظی و مشورت آمد. سفیر پاکستان برای خداحافظی آمد. از وضع انقلاب اظهار رضایت کرد. آقای [حسن] غفوری فرد [معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان تربیت بدنی] برای مشورت در مورد سفر به کوبا و گرفتن پیام برای [فیدل] کاسترو [رهبر این کشور] آمد. عصر دکتر ولایتی برای مشورت جهت موضع گیری در مذاکرات سفر به نیویورک با دبیرکل و عراقی‌ها درباره سیاست کلی با غرب و لبنان آمد. در ساختمان نهاد [ریاست جمهوری] یک حمام کوچک سونا و بهداشتی برای معالجه دردکمر و رفع خستگی درست کرده‌اند. بخشی از آن برای استفاده آماده شده است. بی اثر نیست. شب به خانه رفتم. دکتر نوربخش تلفنی اطلاع داد که استقبال مردم از خرید سهام بورس تهران خیلی زیاد و سهام قابل عرضه کم است. خواست که از رهبری بخواهم سهام کارخانجات بنیاد مستضعفان را که در بورس پذیرفته شده است، به بورس عرضه کنند. از ایشان خواستم ؛ با اصل مطلب موافقت دارند، در عین حال ملاحظاتی هم دارند.
خوشحالی یک وزیر خارجه برای
نجات از مارکسیسم
16 آذر 69
ساعت هفت و نیم به دفترم رسیدم. تا ساعت نُه صبح، کارهاى مانده انجام شد.آقاى [علی]رازینى، رییس دادگاه ویژه روحانیت آمد. گفت، دیروز به آقاى [سید علی‌اکبر] محتشمى، [مدیرمسئول ماهنامه بیان] در ارتباط با نوشته‌هاى اخیر مجله بیان تذکر داده است. درباره محاکمه تعدادی از نمایندگان مجلس که از یکدیگر شکایت کرده‌اند، مشورت کرد و براى تجهیزات دادگاه کمک گرفت. آقاى [محمدحسن]اخترى، سفیرمان در سوریه آمد و گزارش وضع لبنان را داد. آقاى هاشمى نیک، سفیر جدید ایران در فیلیپین براى خداحافظى آمد. آقاى دکتر [محمدعلی]نجفى، وزیر آموزش و پرورش براى امور جارى آمد و براى کمبودها و تسریع در تصویب تغییر نظام آموزشى استمداد کرد. جمعى از خانواده‌هاى شهدا و معلمان زن به مناسبت روز زن آمدند. برایشان مفصل صحبت کردم. آقاى [بیژن نامدار]زنگنه، [وزیر نیرو]آمد و گزارش علت خاموشى‌ها را داد. عصر در جلسه هیأت دولت شرکت کردم؛ مصوبات زیادى داشتیم. [آقای گزایسنسکی]، وزیر امورخارجه مجارستان آمد. درباره توسعه روابط صحبت شد و نامه دعوت رییس‌جمهورشان را آورده بود. رییس جامعه اسلامى مجارستان هم همراه‌شان بود؛ دویست خانوار مسلمان دارند. او به خاطر نجات از مارکسیسم، اظهار خوشحالى می‌کرد.