زمانی برای توزیع سفر

توزیع زمانی و مکانی سفر نتیجۀ تعطیلی دو روزۀ پایان هفته است، اما کارشناسان معتقدند به موازات آن برای کاهش سفر انبوه باید به فرهنگسازی هم توجه کرد

۲۸ تیر ۱۴۰۲، ۲۲:۳۰

لایحۀ «اصلاح ماده ۸۷ قانون مدیریت خدمات کشوری» پنجم آذر ۱۴۰۱ برای افزایش تعطیلات آخر هفته به دو روز به مجلس شورای اسلامی ارسال شد؛ لایحه‌ای که کلیات آن در کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی تصویب شده و جزئیات آن در انتظار تصویب است. کارشناسان معتقدند تعطیلات دو روزۀ آخر هفته می‌تواند به‌صورت معناداری بر افزایش سفرها به‌ویژه سفرهای داخلی اثر بگذارد و امیدوارند تصویب این طرح به رونق گردشگری داخلی کمک کند.

«اصلاح ماده ۸۷ قانون مدیریت خدمات کشوری» در جلسۀ هیئت وزیران دربارۀ «ساعات کار کارکنان دولت» تصویب شد. براساس این لایحه، ساعات کار کارمندان دولت ۴۲.۵ ساعت در هفته است و ترتیب و تنظیم ساعات کار اداره‌ها با پیشنهاد سازمان اداری و استخدامی کشور و تصویب هیئت وزیران تعیین می‌شود و همۀ دستگاه‌ها موظفند ساعات کار خود را در پنج روز هفته تنظیم کنند تا تعطیلی دو روزۀ آخر هفته محقق شود. این لایحه آن‌طور که معاون گردشگری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی می‌گوید، نتیجۀ پیگیری دربارۀ چالش‌هایی چون توزیع نامناسب سفر و انتفاع نداشتن مستمر جامعۀ محلی از اقتصاد گردشگری بوده است و به این دلیل، با تعطیلی دو روزه رشد سفر را شاهد خواهیم بود. «علی‌اصغر شالبافیان» تأکید کرده است: هم‌زمان با آماده‌سازی بستر مساعد توزیع سفر با افزایش تعطیلات نیاز است تا هر یک از استان‌های کشور اهتمام جدی در معرفی جاذبه‌های گردشگری خود داشته باشند و تولید محتوا و تعریف مسیرهای جدید اولویت دهند.

یک کارشناس گردشگری: اغلب سفرهای داخلی در ایران با خودروی شخصی، بدون بیمه، راهنما، برنامۀ سفر و رزرو اقامتگاه اتفاق می‌افتد که هم منجر به آسیب‌های محیط زیستی و فرهنگی می‌شود و هم خطرات و حوادث را به‌دنبال دارد

رونق سفر
براساس اطلاعاتی که مرکز ملی آمار ایران در ۲۱ آبان ۱۴۰۱ منتشر کرد، آمار گردشگری داخلی ایران در سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد از مجموع ۲۶ میلیون و ۳۰۱ هزار و ۶۷۰ خانوار ایرانی، ۷ میلیون و ۸۰۰ هزار خانوار معادل ۳۰ درصد خانوارها حداقل یک سفر داشته‌اند؛ یعنی حدود ۵۵ میلیون ایرانی معادل ۱۸ میلیون و ۵۱۳ هزار و ۴۴۹ خانوار در سال ۱۴۰۰ به سفر نرفته‌اند. طبق این گزارش از مجموع ۲۴ میلیون و ۶۳۸ هزار و ۶۴۹ سفر داخلی در سال ۱۴۰۰ بیش از ۵۸ درصد بدون اقامت شبانه و ۴۲ درصد با اقامت شبانه بوده است.
کارشناسان گردشگری با اشاره به این آمار معتقدند تعطیلی دو روزۀ پایان هفته می‌تواند به این سفرها رونق ببخشد و آمار اقامت‌ها را نیز افزایش دهد. مدیرکل دفتر داخلی توسعۀ گردشگری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی پیش از این در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفته بود: «تعطیلی دو روز آخر هفته به گردشگری داخلی به‌‌ویژه رشد گردشگری اطراف شهرها کمک می‌کند. بنابراین، این تعطیلی دو روزه در سفرهای نزدیک شهرها و موارد این‌گونه مثل استقبال از بومگردی‌ها و مراکز تفریحی و اقامتی اطراف شهرها می‌تواند بسیار مؤثر باشد.» به گفتۀ «مصطفی فاطمی» دو روز تعطیلی در هفته منجر به توزیع زمانی و مکانی سفرها با افزایش زمان‌های سفر می‌شود و در این شرایط، مردم گزینه‌های بیشتری برای سفرهای نزدیک خواهند داشت.
دبیرکل مجمع ملی جوانان هم معتقد است تعطیلی دو روزه منجر به رونق گردشگری در اطراف شهرهای بزرگ خواهد شد و گردشگران حداقل می‌توانند یک شب اقامت را تجربه کنند. به گفتۀ «امیر کرمیان»، کمابیش ۶۰ درصد هزینۀ هر مسافر به بحث شب‌خوابی و اسکان او مربوط می‌شود و دو روز تعطیلی ایام هفته موجب یک شب اقامت می‌شود و به توسعۀ گردشگری کمک می‌کند.

افزایش پایدار اوقات فراغت، نکته‌ای است که به اعتقاد فعالان حوزۀ گردشگری موجب تقاضای منظم سفر می‌شود و کارشناسان این موضوع را با تعطیلات دو روزۀ پایان هفته ممکن می‌دانند

برنامه‌ریزی برای تعطیلات
نکته‌ای که با طرح تعطیلی دو روزۀ پایان هفته از سوی برخی منتقدان یا افرادی که هنوز دربارۀ اجرای این طرح تردید دارند، مطرح می‌شود، تجربۀ سال‌ها هجوم گردشگری به استان‌های شمالی است. آمار نشان می‌دهد مازندران، تهران، خراسان‌رضوی، فارس، اصفهان، گیلان، کرمان، آذربایجان‌شرقی، آذربایجان‌غربی و خوزستان به‌ ترتیب بیشترین تعداد مسافر داخلی را در سال ۱۴۰۰ داشته‌اند. نوروز امسال هم بیشترین میزان سفرها به مقصد مازندران، گیلان، هرمزگان، خراسان‌رضوی، فارس، خوزستان، بوشهر، اصفهان، آذربایجان‌شرقی بود. علاوه‌براین، نوار شمالی کشور علاوه‌بر تعطیلات چند روزه در طول سال و با تعطیلی‌های گاه و بی‌گاه دو روزه با انبوهی از مسافران در راه مواجه می‌شوند که افزایش سوانح رانندگی، چالش برای محلی‌ها، کمبود مراکز اقامتی و … را به‌دنبال دارد. محلی‌ها حتی در ترافیک‌های چند کیلومتری جاده‌های شمال به فوت بیمار قلبی ساکن یکی از روستاها یا زایمان در منزل یک ساکن محلی هم اشاره می‌کنند.
یک فعال حوزۀ گردشگری هم این موارد را تأیید می‌کند،‌ اما معتقد است باید سطح تقاضای جامعه را با مدیریت سفر تنظیم و در عین حال قوانین و مقرراتی برای کنترل آن وضع کرد.
«رضا اباذری» با بیان اینکه ایران از نظر زیرساخت و امکانات گردشگری عقب‌ماندگی دارد و از سوی دیگر، فرهنگ مسافرت استاندارد در تعداد زیادی از مردم نهادینه نشده است به «پیام ما» می‌گوید: «اغلب سفرهای داخلی در ایران با خودروی شخصی، بدون بیمه، راهنما، برنامۀ سفر و رزرو اقامتگاه اتفاق می‌افتد که هم منجر به آسیب‌های محیط زیستی و فرهنگی می‌شود و هم خطرات و حوادث را به‌دنبال دارد.»
این کارشناس اما معتقد است دستگاه‌های دولتی و نهادهای عمومی و مدنی باید در این زمینه کار فرهنگی کنند تا مردم بدانند همان‌قدر که سفر برای سلامت روح و جسم‌شان ضروری است، سفر استاندارد و استفاده از گشت‌های دارای برنامه و مجوز و دارای بیمه نیز اهمیت دارد: «ضرورت فرهنگسازی سفر اما هیچ مانعی برای تعطیلی دو روزه نیست، زیرا ما چه این تعطیلی را داشته باشیم و چه نداشته‌ باشیم، بدون فرهنگسازی شاهد هجوم بدون برنامۀ مسافران خواهیم بود.»
به گفتۀ او، ساماندهی تعطیلات دو روزه و فرهنگسازی سفر لازم و ملزوم هستند و باید موازی پیش روند: «تعطیلی دو روزه با کاهش قیمت تمام‌شدۀ کالا و خدمات برای همۀ اصناف مفید خواهد بود و حوزۀ گردشگری نیز مانند سایر اصناف از آن‌ بهره‌مند خواهد شد.»
اباذری اما یک پیشنهاد دارد و آن، برنامه‌ریزی برای کاهش سفرهای غافلگیرکننده است که می‌تواند بر مدیریت سفر به‌ویژه سفر به استان‌های شمالی اثر بگذارد: «باید آمار بین‌التعطیلین و تعطیلات بر مبنای تاریخ قمری کاهش یابد. غیر از مسئلۀ فرهنگی دربارۀ سفرهای هجومی، تعطیلات بر مبنای تاریخ قمری و در حال چرخش غافلگیری ما را افزایش می‌دهد. ما باید به‌جای این غافلگیری‌ها تعطیلی‌های با برنامه‌ریزی داشته باشیم.»
توزیع زمانی و مکانی سفر
افزایش پایدار اوقات فراغت، نکته‌ای است که به اعتقاد فعالان حوزۀ گردشگری موجب تقاضای منظم سفر می‌شود و این، با همان نکته‌ای که «رضا اباذری» بر آن صحه گذاشت، همخوانی دارد؛ کاهش غافلگیری در سفرها.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه هنر اصفهان پیش از این به «دنیای اقتصاد»‌ گفته بود پیک سفر در ایران متقارن با تعطیلات مدارس و دانشگاه‌هاست؛ بیشتر مردم که به‌دنبال فرصتی هستند تا همه افراد خانواده بتوانند در سفر حضور داشته باشند و از این رو، نوروز و تابستان را برای سفر انتخاب می‌کنند.
«محسن مصلحی» اما تأکید می‌کند بسیاری از مناطق گردشگری اقلیم چهارفصل دارد و می‌تواند در فصول مختلف پذیرای گردشگران باشند و به همین دلیل اگر به‌شکل هدفمندی روی تعطیلی دو روزۀ آخر هفته کار شود، در حوزۀ گردشگری شاهد اتفاقات خوبی خواهیم بود.
«صادق برزگر» مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مازندران به‌عنوان یکی از گردشگرپذیرترین استان‌‌‌های کشور که همواره رتبۀ اول تا سوم را در این زمینه داشته است، در این باره به رسانه‌ها گفته بود: «توریسم این استان در دستۀ گردشگری انبوه قرار می‌گیرد و همین موضوع سبب شکل‌گیری چالش‌‌‌هایی نظیر حجم بالای زباله در عرصه‌های طبیعی مازندران شده است. مازندران در تعطیلات، پذیرای خیل انبوه مسافران می‌شود که چالش‌‌‌‌‌‌هایی هم در موضوع مصرف منابع آبی‌‌‌، انرژی‌‌‌، ترافیک راه‌‌‌ها و جاده‌‌‌ها به‌همراه دارد. طبیعی است اگر تعداد تعطیلات در هفته بیشتر شود، شاهد اثرگذاری آن بر پراکنش سفر خواهیم بود. از نتایج چنین وضعیتی هم می‌توان به بالا رفتن ضریب اشغال هتل‌‌‌ها‌‌‌، خانه‌‌‌های بومگردی و سایر اماکن اقامتی در سطح این استان اشاره کرد که درنهایت تعادل قیمتی را نیز در طول سال به‌همراه دارد.»
توزیع مکانی علاوه‌بر توزیع زمانی سفر نکته‌ای است که معاون گردشگری ادارۀ میراث‌فرهنگی‌، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان به آن اشاره می‌کند: «گیلان زیرساخت‌های خوبی در حوزۀ حمل‌ونقل و جاده‌های قابل اطمینان دارد و به استان‌های همسایه نزدیک است. با این ظرفیت‌ها می‌تواند پذیرای مسافران زیادی باشد و طبیعتاً تعطیلی دو روزۀ آخر هفته رونق بیشتر گردشگری آن را به‌دنبال دارد. اما مهمتر از این رونق، برنامه‌ریزی برای سفر است که توزیع مکانی و زمانی سفرها را به‌دنبال خواهد داشت.»
«رضا حسن‌پور» به «پیام ما» می‌گوید: «وقتی هر هفته تعطیلات داشته باشیم، مسافران برای سفر برنامه‌ریزی می‌کنند و سفرها به‌جای حجم انبوه و بی‌برنامه به‌سمت سفرهای برنامه‌ریزی‌شده و حرفه‌ای سوق پیدا می‌کند. همچنین، از انباشت مسافر در یک منطقه جلوگیری می‌شود و حتی سفر درون‌استانی هم افزایش می‌یابد.»
به گفتۀ او، گیلان در کنار مطرح شدن موضوع تعطیلات دو روزه، طراحی یک اپلیکیشن چندزبانه برای معرفی جاذبه‌ها برای توزیع مکانی سفر را هم در دستور کار قرار دارد تا جلوی استفادۀ بیشتر از حد ظرفیت یک منطقۀ گردشگری گرفته شود و محیط‌ زیست آسیب کمتری ببینید.
**
صحبت کارشناسان حوزۀ گردشگری و همچنین مسئولان گردشگری استان‌های شمالی که مهمترین میزبان انبوه مسافران در تعطیلی‌های کوتاه‌مدت هستند، نشان می‌دهد تعطیلی دو روزۀ پایان هفته علاوه‌بر اینکه می‌تواند رونق دائمی گردشگری را به‌دنبال داشته باشد، بر توزیع سفر و کاهش بار ترافیکی نوار شمالی هم اثرگذار است. آنچه نباید فراموش کرد، فرهنگسازی به موازات تعطیلی است؛ نکته‌ای که یک فعال گردشگری هم بر آن تأکید کرده بود تا علاوه‌بر رونق سفر، نوع سفر نیز شکل جدی، برنامه‌ریزی‌شده‌ و حرفه‌ای به خود بگیرد و دیگر شاهد هجوم یکبارۀ مسافران به یک منطقۀ گردشگری نباشیم و در کنار آن، کاهش تبعات این سفرها را داشته باشیم.

راه‌وشهرسازی مسئولیت خود را فراموش نکند

چالش سفر انبوه به شمال یکی از نکته‌هایی است که کارشناسان درباره تعطیلی دو روز پایانی هفته مطرح می‌کنند،‌ اما رئیس انجمن صنفی خدمات مسافرت ایرانگردی و جهانگردی ایران معتقد است این مساله چندان ارتباطی به تعطیلات و تعداد روزهای آن ندارد. «حرمت‌الله رفیعی» در گفت‌وگو با «پیام ما» تاکید می‌کند که تعطیلات دو روزه پایان هفته علاوه بر رونق گردشگری و تجدید روحیه مردم گردشگری داخلی را گسترش می‌دهد و از این رو باید به آن به چشم یک اقدام مثبت و موثر نگاه کرد. او اما دغدغه سفر انبوه، ترافیک جاده‌های شمالی و توزیع نامناسب سفر را قابل حل می‌داند و توضیح می‌دهد: «اینکه ما درباره توزیع سفر صحبت می‌کنیم یک بخش ماجراست، اما توسعه زیرساخت‌ها را نباید فراموش کرد. نهادهای مرتبط مانند راه و شهرسازی باید تردد راحت‌تر مردم، کاهش مصرف سوخت و صرفه‌جویی در وقت شهروندان مسئولیت خود را برای بهبود مسیرهای جاده‌ای انجام دهد.»

به اشتراک بگذارید:

برچسب ها:

آبان، آذر، آسیب، اجتماعی، اصفهان، اصناف، اقامتگاه، اقتصاد، اقلیم، انجمن صنفی، اولویت، ایران، بومگردی، بیمه، تابستان، تاریخ، ترافیک، تعطیلی، توسعه، تولید، جامعه، جوانان، حوادث، خوزستان، دانشگاه، دولت، رئیس، راه و شهرسازی، رشد، زباله، سال ۱۴۰۰، سفر، سلامت، سوخت، شمال، شهرسازی، شهروندان، صرفه‌جویی، فرهنگ، قانون، کار، کاهش مصرف، کمیسیون، کنترل، گردشگری، گیلان، لایحه، مازندران، مجلس، مجمع، مجوز، محیط زیستی، مدارس، مدیریت، مردم، مسافر، مسافران، مسافرت، مصرف، معاون گردشگری، منتقدان، نوروز، هجوم، همسایه، هنر، وزارت