با آغاز دور جدید مهاجرت افغانستانیها به ایران این پرسش شکل گرفته که سیاستهای مدیریت شهری در قبال آنان بهبود مییابد؟
مصائب زیست غیرر سمی کار گر ان افغانستانی در فضاهای شهری
۱۹ شهریور ۱۴۰۰، ۲۳:۵۳
بحران سیاسی اخیر در افغانستان در کنار انباشت بحرانهای اقتصادی گذشته فرصتی است تا بار دیگر به مساله مهاجران افغانستانی و حضور آنان در فضای کلانشهرهایی نظیر تهران نگاهی بیفکنیم و سیاستهای مواجهه با این مهاجران را واکاوی کنیم. براساس آمار آخرین سرشماری نفوس و مسکن بیش از 95 درصد مهاجران حاضر در ایران را اتباع افغانستانی تشکیل میدهند. بنا بر برخی تخمینهای سازمان ملل امروزه نزدیک به 800 هزار افغانستانی در ایران کارت آمایش قابل تمدید دارند و در حقیقت پناهنده محسوب میشوند. همچنین بیش از 2 میلیون مهاجر غیررسمی فاقد مدرک در ایران حضور دارند. مرکز آمار ایران تعداد اتباع افغانستانی ساکن در ایران را در سرشماری سال 1395 رقم یک میلیون 583 هزار و 979 نفر اعلام کرده است.
در طی چهار دهه اخیر ایران شاهد چهار موج مهاجرتی از سوی مردمان کشور افغانستان بوده است و به نظر میرسد با توجه به تحولات اخیر در افغانستان باید در انتظار موج پنجم مهاجرتی در آینده نزدیک باشیم. این در حالی است که به دلیل محدودیت تردد و اشتغال مهاجران افغانستانی در ایران آنها همواره با چالشهای بسیاری در یافتن شغل مواجه بودهاند. علاوه بر این همانگونه که اشاره شد بخش قابل توجهی از این افراد به دلیل زیست غیررسمی در ایران امکان جذب در مشاغل رسمی را ندارند. از این رو حضور در خیابان و مصرف غیررسمی فضا و منابع شهری یکی از معدود مسیرهای باقیمانده آنان برای بقا است. استان تهران از معدود استانهایی است که به مهاجران افغانستانی امکان تردد و سکونت در همه بخشهای استان را میدهد و از این رو شاهد حضور بخش قابل توجهی از مهاجران رسمی و غیررسمی افغانستانی در این شهر هستیم.
اگر گمنامی شهر را ویژگی تعریفکننده آن بدانیم، چنین گمنامی به کارگران مهاجر غیررسمی اجازه میدهد تا هویتهای جدیدی بسازند و به واسطه این هویتها و مصرف غیررسمی فضای شهری بقا یابند. مشاهدات میدانی نشان میدهد بخشی از دستفروشان شهر تهران را مهاجران افغانستانی تشکیل میدهند که برخی از آنان دارای اقامت رسمی در ایران هستند و عدهای دیگر فاقد مدرک اقامتی هستند. به نظر میرسد آنها با فرایندهای طرد و خشونت بیش از همتایان ایرانی خود در خیابانها مواجه میشوند. در بسیاری موارد رفتار ماموران معبربان با آنها همراه با خشونت و تبعیض مضاعف است و در صورت اعمال خشونت بر این کارگران آنها امکان شکایت و طی کردن روالهای حقوقی را به دلیل غیررسمی بودن ندارند. به هنگام سلب مالکیت و ضبط اجناس دستفروشان نیز آنها نمیتوانند پیگیر بازپسگیری اجناسشان باشند و همواره نگران رد مرز شدن از ایران هستند. علاوه بر این طرحهای عمدتاً دورهای و ناکارآمد ساماندهی دستفروشان در قالب بازارچهها و از طریق اپلیکیشنهای جایابی دستفروشان هم شامل حال آنان نمیشود زیرا آنها فاقد کارت ملی هستند. علاوه بر دستفروشان اکثریت قریب به اتفاق کارگران فعال در ایستگاههای بازیافت و زبالهگردان حاضر در خیابانها و پاکبانان شهر تهران نیز از میان کارگران مهاجر افغانستانی هستند. این کارگران خیابان که به نظر میرسد عرصه مدیریت و جمعآوری پسماند تر و خشک شهر تهران امروزه به طور قابل توجهی وابسته به نیروی کار آنهاست فاقد امنیت شغلی هستند. آنها در برابر از دست رفتن شغل خود مصون نیستند. از حق بهرهمندی از بیمه و قرارداد رسمی محروم هستند و در صورت عدم پرداخت به موقع دستمزدشان برخلاف همتایان ایرانیشان در سایر شهرها امکان پیگیری مطالبات معوقه و اعتراض جمعی ندارند.
علاوه بر این دو گروه، بسیاری از کارگران فصلی که عموماً در بعضی میادین و خیابانها در انتظار یافتن شغل روزمزد هستند نیز از میان کارگران مهاجر افغانستانی هستند. مسئله فراهم کردن اسکان مناسب کارگری از چالشهایی است که همواره پیش روی مدیران شهری بوده است. این مساله فراتر از حکمرانی شهری در زمینه پناهندگان ورودی به ایران و اسکان آنان در کشور ثالث نیز قابل رویت است. بنا بر آمار کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد در سال گذشته تنها سهمیه اسکان مجدد 120 پناهجو در ایران دریافت شده است که کمترین میزان از زمان شروع فعالیت اسکان مجدد پناهندگان در ایران از سال 1368 به این سو بوده است.
چالشهای پیش روی اسکان کارگران مهاجر در ایران سبب شده است که به طور فزایندهای شاهد بیخانمانی کارگران افغانستانی در مجاورت اتوبانها، خیابانها و حتی در مجاورت برخی مقبرهها باشیم. این در حالی است که عمده تمرکز نهادهای سیاستگذار و سازمانهای مردم نهاد بر بیخانمانی جمعیت ایرانی در پاتوقهای اصلی بیخانمانی شهر تهران بوده است که بخش قابل توجهی از ساکنان آن مصرف کننده مواد هستند و قشربندی آنان متفاوت از مهاجران افغانستانی است.
بهرغم اینکه کارگران مهاجر افغان خصوصا آنهایی که در حوزه پسماند مشغول به فعالیت هستند از بازوهای اصلی مدیریت شهری در جمعآوری پسماندِ تر و خشک محسوب میشوند اما سیاستهای دستگیری و رد مرز کارگران غیررسمی از فضاهای شهری کم و بیش و به صورت دورهای در دستور کار قرار داشته است. به عنوان نمونه براساس آمارهای سازمان جهانی مهاجرت در سال 1397 بیش از 407 هزار مهاجر غیررسمی افغانستانی از ایران رد مرز شدهاند. در این میان معدود اسکانهای کارگری موجود نیز عموماً از استانداردهای لازم برخوردار نیستند.
در مجموع به نظر میرسد بحران کنونی در افغانستان و اثرات اجتنابناپذیر آن برای ایران باید ما را به مطالبهای فراگیر در راستای ادغام و پذیرش کارگران مهاجر و تامین حقوق انسانی آنها با توجه به مقتضیات موجود سوق دهد. تنها در چنین حالتی است که فضاهای شهری عادل و همه شمول خواهند بود.
برچسب ها:
افان، افغانستان، طالبان، کارگران افغانستانی، مهاجران افغانستانی
مطالب مرتبط
ظرف دو ماه گذشته ۴ کارگر در ۴ حادثه در معادن زغال سنگ کرمان جانباختهاند
مرگهای تکراری
گفتوگوی «پیام ما» با بستگان کارگران مفقودشدۀ معدن شازند اراک
نگاههای منتظر به معدن فروریخته
چهاردهمین انتخابات ریاستجمهوری با مشارکت ۴۰ درصدی برگزار شد
صدای جمهور آمد
در نشست علمی «خودکشی درمانگران: نگاهی بینرشتهای» صورت گرفت
واکاوی مسئلهٔ اقدام به خودکشی درمانگران
کارشناسان و مسئولان در مورد احتمال همیشگی فوران تفتان اتفاقنظر دارند
معمای آتشفشان «تفتان»
بارش برف و باران امروز ادامه دارد
۲۲ استان کشور تا پایان هفته بارش برف و باران سنگین را تجربه میکنند
انسداد راه دسترسی ۱۶۰ روستای لرستان
گزارش «پیام ما» از نشست بررسی کاربرد فناوریهای نوین در صنایع خلاق
اکوسیستم استارتاپی عامل آشتی کسبوکاری مردم و نوآوران
گروهی از زنان مکزیک جان خود را برای رساندن غذا به مهاجران به خطر میاندازند
مسافران قطار مرگ
دود نیشکرهای سوخته هوای خوزستان را آلوده کرد
چتر سیاه بر آسمان اهواز
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- محبوبترین تورهای ترکیه کدامند؟
- حداقل سرمایه برای واردات از دبی: آنچه باید بدانید
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها
- قطار رجا؛ انتخابی امن و راحت برای سفرهای شما بیشتر
بیشترین نظر کاربران
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید