سایت خبری پیام ما آنلاین | اولویت سیاستگذاری بر اقدامات فنی در بخش آب

اولویت سیاستگذاری بر اقدامات فنی در بخش آب

در بحث منابع آب زیرزمینی با دو مسئله روبرو هستیم، یکی سیاستگذاری و مسائل راهبردی و دیگری مسئله فنی. از منظر سیاست‌ها و راهبردهای کلان بخش آب و کشاورزی باید به این موضوع توجه شود که نمی‌توانیم به رفتاری که در این 40- 50سال داشتیم ادامه دهیم.





۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۰، ۹:۲۶

در بحث منابع آب زیرزمینی با دو مسئله روبرو هستیم، یکی سیاستگذاری و مسائل راهبردی و دیگری مسئله فنی. از منظر سیاست‌ها و راهبردهای کلان بخش آب و کشاورزی باید به این موضوع توجه شود که نمی‌توانیم به رفتاری که در این 40- 50سال داشتیم ادامه دهیم. به معنای اینکه کشاورزی کشور نمی‌تواند با برداشت از آب زیرزمینی به فعالیت خود ادامه دهد و باید یک تغییر عمده در سیاستهای کشاورزی صورت گیرد و این برداشت‌ها کاهش پیدا کند.
بخش سیاستگذاری در حوزه آب و کشاورزی به مراتب اهمیت بیشتری نسبت به بخش فنی دارد. در بخش فنی آب صحبت از این است که اقدامات سازه‌ای و تغذیه مصنوعی صورت گیرد که در شرایط موجود این راهکارها جوابگو نیست. به دلیل اینکه آبخوان‌های ما ظرفیت محدودی برای تغذیه دارند و در عین حال آب سطحی محدودی در اختیار داریم. بنابراین راه باقیمانده این است که برداشت از آبخوان‌ها را کاهش دهیم. به این معنا که منطقه‌ای مثل دشت تهران که سالانه یک میلیارد ذخیره آب زیرزمینی دارد و یک و نیم میلیارد از آن برداشت می‌شود در عوض اینکه بگوییم یک میلیارد تغذیه را با چه راهکاری به یک و نیم میلیارد -میزان برداشت- برسانیم، باید به این فکر کنیم که با کاهش برداشت یک و نیم میلیارد را به یک میلیارد ظرفیت موجود برسانیم تا تعادلی ایجاد شود. البته در چنین شرایطی این سوال پیش می‌آید که ما چگونه برداشت‌ها را کاهش دهیم؟ کشاورز به این امر راضی نیست، بخش کشاورزی می‌گوید تولیدات کاهش پیدا می‌کند. یکی از مهمترین بحث‌ها در پیشبرد سیاست‌ها در این حوزه تعارض منافع است. تعارض بین کشاورزی و آب، بخش کشاورزی می‌گوید من هر چقدر بیشتر از آب استفاده کنم و محصولات بیشتری تولید کنم، امنیت غذایی کشور تامین می‌شود و بخش آب می‌گوید باید برداشت کم شود که آبخوان‌ها حفظ شود. این تعارض چهل سال است روی مدیریت آب کشور سایه انداخته و هیچ کس نتوانسته یا نخواسته تا این تعارض را حل کند. بخش کشاورزی و بخش آب یک بار برای همیشه باید فکر کند که این تعارض را چطور باید رفع کرد. وقتی کشاورزی بخواهد آب کمتری مصرف کند و همان میزان تولید داشته باشد، باید بهره‌وری را بالا ببرد. هلند با چه راهکاری بخش عمده‌ای از مواد غذایی اروپا را تامین می‌کند و به اندازه یک سوم مساحت کشور ما اراضی کشاورزی ندارد. باید دید چگونه می‌توان بهره‌وری آب کشاورزی را بالا برد.
تا زمانی که دولت تصمیم نگیرد کشاورزی را از شکل سنتی به مدرن تبدیل کند، هیچ تغییری برای وضعیت آبهای سطحی و زیرزمینی نخواهد افتاد و هیچ طرحی در بخش آب زیرزمینی به موفقیت نخواهد رسید. بسته‌های مختلفی می‌تواند برای مدیریت آب زیرزمینی تعریف شود، یک بسته باید سیاسی باشد، به این معنا که ایدئولوژی خودکفایی که در این چهل سال روی منابع آب کشور سایه انداخته کم کم به حاشیه برود، قرار نیست ما همه محصولات را در داخل کشور تولید کنیم، می‌توانیم از آب مجازی استفاده کنیم یا کشت فراسرزمینی داشته باشیم و در کشورهای همسایه که آب و زمین در اختیار دارند کشاورزی کنیم و محصول آنرا وارد کشور کنیم. یک بسته اقتصادی باید در نظر گرفته شود، به معنای اینکه اگر تولید و درآمد کشاورزان در نتیجه اعمال این سیاست‌ها کم شد، دولت آنرا جبران کند، اگر چنین بسته‌ها و سیاست‌هایی در نظر گرفته شود، می‌توان امیدوار بود که از بحران در حوزه آب زیرزمینی نجات پیدا کنیم.
سیاست دیگر در حوزه اجتماعی است. کشاورزان باید در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت داشته باشند. وزارت نیرو در این سالها تصمیماتی می‌گیرد و برنامه‌هایی طراحی می‌کند بدون اینکه جامعه محلی و بهره‌برداران حضور داشته باشند. در حالی که مشارکت کشاورزان میزان موفقیت این طرح‌ها را بالا می‌برد. تجربه دنیا هم همین است. در حوزه فنی اعتقاد من بیشتر به کنترل است تا افزایش تغذیه. در حال حاضر آبخوان‌های ما متراکم شده و افت کرده‌اند. در بعضی مناطق زمین نشست کرده و مثل گذشته نمی‌تواند آب در خود ذخیره کند که بتوانیم به راحتی منابع زیرزمینی را تغذیه کنیم. از طرفی تجربه دنیا هم تجربه موفقی در زمینه آب زیرزمینی نیست. در کشوری مثل امریکا و منطقه کالیفرنیا نشست زمین در سطح وسیعی اتفاق افتاده و نتوانسته‌اند آنرا جبران کنند. البته در مناطقی مثل آریزونا موفق شده‌اند که روند آنرا متوقف کنند اما نتوانستند سطح آب زیرزمینی این مناطق را به چهل سال پیش برسانند که بگوییم منابع زیرزمینی احیا شده است. ما هم در حال حاضر باید تلاش کنیم سطح آب زیرزمینی را در همین شرایط حفظ کنیم و از بدتر شدن وضعیت این منابع جلوگیری کنیم. برنامه اول وزارت نیرو باید این باشد و فعلا از احیا صحبت نکند. احیا منابع زیرزمینی سنگ بزرگی است ابتدا بهتر است روی تثبیت شرایط تمرکز کنیم و بعد صحبت از احیا صحبت کنیم.

به اشتراک بگذارید:





پیشنهاد سردبیر

مسافران قطار مرگ

مسافران قطار مرگ

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *