دود ناهماهنگی‌ها به چشم همه می‌رود

یوسف رشیدی

استاد دانشگاه

1399/09/24

مجموعه وزارتخانه‌هایی که در حوزه کاهش آلودگی هوای تهران و سایر کلانشهرهای کشور نقش دارند باید همگی برای رفع این مشکل فعالیت کنند. این‌طور نیست که یکسری اقدامات به تنهایی در این زمینه تاثیرگذار باشد و آلودگی هوا برطرف شود. اگر همه نهادها اعم از وزارت کشور، پلیس راهنمایی و رانندگی، وزارت صمت، وزارت نفت، سازمان حفاظت محیط زیست و سایر دستگاه‌های مرتبط با آلودگی هوا در مجموع، وظایف محوله را انجام دهند؛ شاهد از بین رفتن این مشکل خواهیم بود. در صورتی که سوخت تولیدی برای خودروها استاندارد باشد اما خودروها استاندارد قابل قبولی نداشته باشند؛ تاثیر چندانی در کاهش آلودگی هوا نخواهیم دید. یا اگر خودروها استاندارد باشند اما وضعیت ترافیکی نامناسبی در شهرهایمان داشته باشیم، خواهیم دید که مشکل پابرجاست. در این صورت مسیری که خودرو باید یک ربع طی کند، یک ساعته طی خواهد کرد. در نتیجه به اندازه یک ساعت آلودگی تولید خواهد کرد. بنابراین مجموعه کاملی از اقدامات برای کاهش آلودگی هوا باید انجام شود تا شاهد نتیجه قابل قبولی باشیم. معتقدم در حوزه آلودگی هوا عدالت برقرار است و در واقع آلاینده‌ها فقیر و غنی نمی‌شناسند؛ به همین دلیل دود آن به چشم همه خواهد رفت و نتیجه نبود هماهنگی میان دستگاه‌های مرتبط با این حوزه، همه مردم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از زمان قطع واردات خودرو به کشور به واسطه تحریم ها، بحث اسقاط خودرو هم متوقف شد در صورتی‌که واردات خودرو یکی از راه‌های خارج شدن خودروهای فرسوده از چرخه فعالیت در شهرهای کشور است. انتظاری هم که درباره تامین و افزایش ناوگان حمل و نقل عمومی در شهرها وجود داشت؛ محقق نشد در صورتی که حتی خودروسازهای داخلی هم توان ورود به تولید در این زمینه را دارند. بنابراین شاید بیشتر از اینکه مسئله به عدم هماهنگی دستگاه‌ها ارتباط داشته باشد به خواست آنان مربوط است. چرا که برای کاهش آلودگی هوا باید اقداماتی انجام شود تا نتیجه مطلوب حاصل شود. سال 79 و 80 مونوکسید کربن شاخص آلودگی هوای تهران بود، خودروها کاربراتوری شدند، مبدل کاتالیستی آمد و دیگر کسی از سرب حرف نزد. وقتی سرب از بنزین حذف شد انتظار داشتیم از هوا هم حذف شود و این اتفاق هم افتاد. حالا وقتی خودروی فرسوده از رده خارج نمی‌شود، حمل و نقل عمومی توسعه پیدا نمی‌کند؛ معلوم نیست خودروهای تولیدی، چطور استانداردهای اعلام شده را حفظ خواهند کرد. متاسفانه آلودگی هوا در چند سال اخیر به علت تحریم‌ها بیشتر به حاشیه رفت، در صورتی که آلودگی هوای تهران و سایر کلانشهرهای ایران به اندازه کرونا اهمیت دارد. متاسفانه چون مرگ بر اثر آلودگی هوا تدریجی است و شاید به راحتی و مستقیما نتوان آن را به آلودگی هوا نسبت داد؛ کمتر جدی گرفته می‌شود. صرفنظر از مساله نبود هماهنگی دستگاه‌ها، مجموعه دولت اعم از تمام نهادهای مسئول در این زمینه نقش اساسی را بازی می‌کنند و باید قوی‌تر عمل کنند. حتی سازمان حفاظت محیط زیست که ممکن است نسبت به سایر وزارتخانه‌ها اهمیت و قدرت کمتری در هیئت دولت داشته باشد هم باید اهتمام بیشتری به خرج دهد.