جغرافیای سیاسی و بحران آب
۱۶ آذر ۱۳۹۹، ۱۰:۳۶
جغرافیای سیاسی و بحران آب
یادداشتی از آرمین منتظری روزنامهنگار حوزه بینالملل
به تازگی سازمان غذا و کشاورزی موسوم به فائو، از نهادهای وابسته به سازمان ملل متحد گزارشی تکاندهنده در وضعیت منابع آب و کشاورزی در سال 2020 منتشر کرده که سراسر آن مملو از نکات تکاندهنده است. این گزارش210 صفحه است و البته بیشتر افراد خیلی حوصله ندارند همه این صفحات را بخوانند در گزارش فائو که یک نهاد بیطرف بینالمللی است عمده توجه به مسائل مربوط به بحران آب و کشاورزی است و به هیچ وجه غیرمنتظره نیست که در این گزارش به تاثیرات و خطرات بالقوه سیاسی و اثرات منفی که این بحران میتواند بر زنجیره غذایی در سراسر جهان بگذارد چندان توجه نشده است. اینها مسائلی هستند که سعی میشود در این نوشتار اولیه به طور مختصر به آن پرداخته شود.
بحران آب یکی از مهمترین فاکتورهای ایجاد ریسکهای ژئوپولتیک در سراسر جهان است. بهترین مثال برای این مدعا جنگ داخلی در سوریه است.
سوریه بین سالهای 2008 تا 2009 با قحطی بسیار شدید مواجه بود. این قحطی آنچنان شدید بود که تولید گندم در این کشور تا 40 درصد کاهش یافت. مهاجرت اعراب سنی در سوریه از روستاها به شهرها با هدف یافتن شغل موجب شکلگیری طبقهای نابرخوردار و ناراضی در شهرها شد. این طبقه ناراضی به صورت بالقوه این آمادگی را داشتند که تا در هر شورشی علیه دولت علوی سوریه شرکت کنند و این اتفاق در اوج بهار عربی در سال 2011 رخ داد. این طبقه ناراضی با جرقهای به خیابانها ریختند.
برخی مسالمتآمیز، برخی سلاح به دست گرفتند و برخی نیز جذب گروههای تندروی جهادی شدند. در این میان گروه داعش با وعده بازگشت به سرزمین موعود و احیای دوباره عصر طلایی خلافت،
این طبقه ناراضی را به خود جذب کرد.
شاید این ادعا کمی غیرواقعگرایانه به نظر برسد اما بسیاری از تحلیلگران زبده مسائل ژئوپولتیکی معتقدند ارتباطی مستقیم و معنادار میان قحطی سال 2008 و 2009 در سوریه و همه تحولات عمده منطقه وجود دارد. این دست از تحلیلگران معتقدند ظهور داعش، امضای توافق هستهای میان ایران و آمریکا، شدتیافتن خواست کردها برای استقلال و بازگشت نظامی ترکیه به جهان عرب همه ریشه در آن قطحی بیسابقه دارد. حالا دیگر وضعیت به گونهای درآمده که بسیاری از تحلیلگران در تحلیلها و پروژههای آیندهنگری خود از تحولات جهان، قحطی را به عنوان یک فاکتور مهم و اثرگذار دخیل میکنند.
حالا، علاوه بر فاکتورهای دیگر، باید مراقب بود که قطحیهای آینده قرار است در کجا رخ دهد و این قحطی به چه صورت قرار است امنیت غذایی در آن مناطق تحت تاثیر قرار دهد.
اما در گزارش اخیر فائو درباره بحران آب و کشاورزی در سال 2020 برخی نکات قابل تامل است. فائو اعلام کرد بیش از 3 میلیارد و 200 میلیون نفر از جمعیت جهان در مناطقی زندگی میکنند که با بحران شدید و یا خیلی شدید منابع آبی مواجه هستند.
از این تعداد، یک میلیارد و 200 میلیون نفر در مناطقی زندگی میکنند که در حال حاضر با کمبود بسیار بسیار شدید منابع آبی دست و پنجه نرم میکنند. تقریبا 90 درصد از این جمعیت در مناطق جنوب و جنوب شرق آسیا ساکن هستند. در حال حاضر آبیاری محصولات کشاورزی بیش از 70 منابع آبی جهان را مصرف میکند که 41 درصد از این مقدار از منابع آبی ناپایدار و تمامشونده است.
در برخی کشورها ممکن است این گونه به نظر برسد که بحران آب موضوع قابل توجهی نیست اما وقتی به آمار و ارقام مراجعه کنیم درمییابیم که در برخی از مناطقی که کشاورزی یک صنعت مهم محسوب میشود بحران آب دقیقا شکل گرفته است. علاوه بر این رشد جمعیت و افزایش تمایل به شهرنشینی همین منابع اندک را نیز به شدت هر چه تمامتر مصرف میکند.
این مسئله به خصوص در بسیاری از کشورهای آمریکایی لاتین دیده میشود. شاید به همین دلیل است که بسیاری از بنگاههای تضارب افکار که در زمینه اقتصاد جهان فعال هستند هشدار دادهاند که قیمت مواد غذایی به دلیل قحطی و بحران آب در کشورهایی نظیر برزیل و آرژانتین، که هر دو از کشورهای مهم در تولید مواد غذایی در جهان هستند و اتفاقا در داخل نیز با بحرانهای سیاسی زیاد روبرو هستند، افزایش خواهد یافت.
تکاندهندهترین بخش گزارش اخیر فائو که در 35 صفحه نوشته شده گزارش واضعیت 11 کشوری است که در حال حاضر تامین آب زمینهای زراعیشان در وضعیت بسیار بحرانی قرار دارد و حتی زمینهای زراعی دیمی آنها نیز حال و روزش خوشی ندارد. این کشورها عبارتند از: مراکش، پاکستان، ترکیه، مصر، افغانستان، ایران، قزاقستان، ازبکستان، سوریه، یمن و عربستان سعودی. چهار کشور نیز در رده بعدی بحران قرار دارند که عبارتند از عراق، رواندا، هند و اتیوپی.
در طولانیمدت، بحران آب به یک موضوع عمده ژئوپولیتیکی تبدیل خواهد شد. این مسئله آینده الگوهای مهاجرت، شکلگیری جنگها و انقلابها و روند پیشرفت تکنولوژی را در دنیای که در آن بشر همواره به دنبال راهحل است، شکل خواهد داد.
در کوتاه مدت اما بحران آب یه موضوع اساسی در سیاست باقی خواهد ماند. این بحران میتواند به عنوان یک فاکتور اساسی در بیثباتی در بسیاری از کشورهای که همین حالا با کمبود منابع آب مواجه هستند، عمل کند.
برخلاف بسیاری از موضوعات ژئوپولتیک، تاثیر بحران آب همیشه واضح و فوری نیست اما تحولاتی که در سوریه طی 10 سال گذشته رخ داده ثابت میکند که مثال سوریه یک هشدار مهم و یک تراژدی مرتبط با بحران آب است که میتواند به طور مستقیم با غیرمستقیم بر مدیریت سیاسی کشورها تاثیر منفی بگذارد. نکته غمانگیز اما این است که آن زمان که بحران آب به سرخط اخبار در سراسر جهان تبدیل شود، دیگر برای اقدام دیر شده است.
برچسب ها:
پیشنهاد سردبیر
مسافران قطار مرگ
مطالب مرتبط
عضو هیات نمایندگان استان آذربایجان شرقی مطرح کرد:
مقابله با سدسازی ترکیه در چارچوب روابط دوجانبه
علی ارواحی متخصص مدیریت زیستبومهای تالابی در گفتوگو با پیام ما:
لزوم برنامه اقدام مشترک در مقابله با سد سازیهای ترکیه
معرفی تورهای خارجی ارزان
ترکیه و سوریه یکسال بعد از زلزلههای مرگبار
بارش برف و باران امروز ادامه دارد
در حالی که چند روز به سالروز زلزله ترکیه باقی مانده، همچنان مشکلات فراوانی از جمله اسکان ادامه دارد
بازسازی ترکیه؛یکسال بعد
تعداد قربانیان زلزله ژاپن به ۲۳۶ نفر افزایش یافت
توافق کارشناسان ایران و آذربایجان در خصوص موقعیت ایستگاههای رودخانه ارس
۲۲ استان کشور تا پایان هفته بارش برف و باران سنگین را تجربه میکنند
انسداد راه دسترسی ۱۶۰ روستای لرستان
پاییز سال ۲۰۲۳ محققان دانشگاه تگزاس با یک الگوریتم هوش مصنوعی، ۷۰ درصد زمینلرزهها را یک هفته پیش از وقوع آنها بهدرستی پیشبینی کردند
امیدهای گمراهکننده برای پیشبینی زلزله
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟
- تعریف درست هوش مصنوعی (AI) چیست؟
- 10 ایده شغل دوم با سرمایه اولیه کم برای کارمندان
- مقایسه تعرفه پنلهای پیامکی و تبلیغاتی
- مقاصد جذاب و معروف برای کمپ زدن در طبیعت
- 8 نمایندگی تعمیر پکیج ایران رادیاتور در تهران + اطلاعات تماس
- اسپیکر بلوتوثی ارزان و باکیفیت: کدام مدلها را بخریم
- کیفیت و زیبایی را با خدمات دندانپزشکی دکترتو کلینیک تجربه کنید بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید