تراژدی خشکی زاینده‌رود

بر مبنای قانون، تامین حقابه زیست محیطی زاینده‌رود و تالاب گاوخونی  پس از آب آشامیدنی و مقدم بر حقابۀ کشاورزی و صنعت باید در دستور کار قرار گیرد.

رودخانه زاینده‌رود که پس از ماه‌ها جاری بودن و تامین نیاز بخش‌های مختلف و حیات و سرزندگی منطقه به تازگی دوباره خشک شد تا پرده‌ای غمبار از جان‌دادن میلیاردها موجود زنده را در تراژدی بی‌آبی بزرگترین رودخانه مرکزی ایران نظاره‌گر باشیم، اقدامی نابخشودنی که باید برای آن تدابیری ویژه‌ای اندیشید.

به گزارش ایرنا، شماری از مفسران و اندیشمندان در جهان کرونا را  «انتقام طبیعت» از انسان دانستند، ویروسی که یکه تازانه فارغ از جنسیت، قومیت، رنگ و ملیت به دل و جان انسان‌ها رخنه کرده و هزاران نفر را به کام مرگ کشانده است نکته قابل توجه اینکه بحران های طبیعی و غیرطبیعی گذشته مانند سیل و زلزله بلای جان انسان‌ها و همه موجودات بود اما کرونا نسل بشر را هدف قرار داده و حریم، قلمرو و قدرت خود را سرسختانه حفظ کرده است.

محققان معتقدند که یکی از مسائل مهم در مورد ویروس های نوپدید تغییر سبک زندگی انسان هاست، زیرا آدمیان هر روز بیشتر از روز قبل با دخالت در طبیعت،‌ اکوسیستم‌های طبیعت را به خاطر منافع دستکاری کرده و سطح تماس خود را با آن ها افزایش داده اند در نتیجه ویروس‌ها که موجودات هوشمندی هستند تغییر کرده و توانسته‌اند میزبان‌های جدیدی برای خود پیدا کنند که در آخرین این اتفاق، همه گیری کووید-۱۹ رخ داد و جهان را تابع خود کرد. طبیعت و محیط زیست هزاران سال است گرفتار نسل بشر شده است که به اعتقاد کارشناسان تخریب، کشتار، آلودگی و از بین بردن همه و همه دستاورد انسان در آفرینش بوده است، نامهربانی انسان‌ها وابسته به قومیت و منطقه نیست و در همه جای کره خاکی از دست دادن داشته‌های طبیعی غم را در دل‌های وجدان‌های بیدار می نشاند.

در ایران ما هم وصف رفتارهای ستیزگونه جای خود دارد از تخریب جنگلها گرفته تا از بین رفتن گونه‌های جانوری از بیابان شدن مراتع تا خشک شدن منابع آبی، رودخانه‌ و دریاچه بی مهری چه عمدی ناشی از سوء مدیریت و چه غیرعمدی به رخ همگان می‌کشد. اگرچه هیچ کس منکر استفاده اصولی و عقلانی از منابع آب برای مصارف مختلف آشامیدنی، کشاورزی و صنعت نیست اما حتی درصد کمی از آن می توانست صرف زنده نگه داشتن این رود شود ولی با این وجود در ماه‌های اخیر آب بطور کامل به کشت پاییزه و بهاره کشاورزان در بالادست و پایین دست اختصاص یافت و پس از پایان دوره آبیاری کشت با قطع آب، مرگ را برای رودخانه در پی داشته است.

زاینده رود پس از دفعات مختلف که خشک می شد در چند ماه‌ جاری بود و بر همین اساس تخصیص آب کشاورزی در آخرین نوبت آبیاری کشت بهاره(تابستانه) از محل سد زاینده‌رود که آب رودخانه از آنجا کم و زیاد می شود و بنوعی جریان می یابد بامداد روز جمعه ۲۸ شهریور پایان یافت و به دنبال آن خروجی سد کاهش پیدا کرد تا زاینده رود همیشه زاینده و زندگی‌بخش، دوباره خود طعم خشکی و مرگ را بچشد.

سد زاینده رود به عنوان یکی از اصلی ترین سدهای مرکز کشور و تامین کننده آب آشامیدنی، محیط زیست، کشاورزی و صنعت در منطقه مرکزی ایران، در سال ۱۳۴۹ با ظرفیت ۱.۴ میلیارد مترمکعب بهره برداری شد؛ این سد قوسی شکل در۱۱۰ کیلومتری غرب اصفهان در شهرستان چادگان قرار دارد.

بنا به اعلام همان روز معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای اصفهان ذخیره سد زاینده رود به حدود ۲۰۰ میلیون متر مکعب رسید و این میزان باید برای تامین آب آشامیدنی و بهداشت منطقه پیش از شروع بارش‌ها که بنا به گفته مسئولان دیرهنگام بود اختصاص پیدا کند. در این ارتباط دبیر شورای هماهنگی سمن‌های محیط زیست استان اصفهان گفت: مدیران و تصمیم‌گیران در این سال‌ها کارکرد حیاتی زاینده‌رود را تا حد یک معبر و کانال آبرسانی فروکاسته‌اند و از آن فقط برای عبور آب کشاورزی استفاده می‌کنند، در واقع به این اکوسیستم زنده و حیاتبخش که باید به صورت جامع و همه‌جانبه به آن نگریست، تنها به عنوان یک کانال آبرسانی برای تأمین دیگر حقابه‌داران نگاه شده است.