با تشدید فعالیت پدیده «مونسون» احتمال وقوع سیل در استان بالا رفت
سیلاب احتمالی؛
ارمغان توفان هندی

ناپایداری‌های جوی تحت تأثیر پدیده «مونسون» احتمال جاری شدن سیل در برخی مناطق استان کرمان را زیاد کرده است. اتفاقی که رخ دادنش تا اوایل هفته آینده محتمل است.
از روزهای گذشته بارندگی‌ها در برخی مناطق استان ازجمله رابر، رودبار جنوب و قلعه گنج آغازشده است. بارندگی‌هایی که تحت تأثیر پدیده «مونسون» می‌توانند به سیل تبدیل شوند. پدیده‌ای که در روزهای اخیر ناپایداری‌های جوی در جنوب شرق ایران را زیاد کرده است. این پدیده شامل تغییر جهت باد در فصول مختلف سال به همراه بارش شدید باران است. «مونسون» معمولاً در هندوستان تشکیل‌شده و از جنوب پاکستان وارد ایران می‌شود و اثرات آن استان های سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان را فرامی‌گیرد و درحالی‌که دمای هوا در این مناطق در طول روز گاها به 50 درجه سانتی گراد هم می‌رسد اما بارش‌های ناگهانی و مقطعی کوتاه‌مدت و آماده نبودن زمین برای جذب آب، موجب به راه افتادن سیل می‌شود.همانند سیلی که آخر هفته گذشته بیش از 3 میلیارد تومان به رودبار جنوب خسارت وارد کرد. این سیل سال‌های گذشته هم در اثر پدیده «مونسون» رخ‌داده و از امروز تا اوایل هفته آینده هم احتمال جاری شدن سیل در شهرستان‌های جیرفت، قلعه گنج، رودبار جنوب، منوجان، کهنوج، عنبرآباد، فاریاب، بافت، رابر و ارزوئیه وجود دارد.
«مونسون» شناسی
طبق پژوهشی که جعفر سپهری کارشناسی ارشد هواشناسی در پژوهشی در ارتباط با مونسون انجام داده، مونسون به بادهایی گفته می‌شود که شبیه به نسیم دریا بوده، اما سرعت وزش باد در آن‌ها شدیدتر و هماهنگ‌تر است و در زمان‌های خاصی از سال نیز جریان دارند. این پدیده ممکن است در هر مکانی از کره زمین رخ دهد؛ چنانچه در تابستان و بر روی قاره‌ها، زمانی که جریان هوا به سمت درون و به‌سوی کم‌فشار حرارتی است و یا برعکس، در زمستان موقعی که هوا از پرفشار حرارتی خارج می‌گردد، این پدیده اتفاق می‌افتد. شبه‌قاره هند به لحاظ قرار گرفتن در نزدیکی استوا، پستی‌وبلندی‌های موجود، شکل جغرافیایی و قرار گرفتن در ناحیه اقیانوس هند، دارای مشهورترین مونسون جهان است و همین مونسون بر جنوب شرق ایران تأثیر می‌گذارد. جریان هوای برخاسته بر روی شبه‌قاره هند، محیطی با فشار کم را ایجاد می‌کند. این هوا نخست منبسط‌شده سپس سرد می‌شود، آنگاه رطوبتی را که با خود حمل می‌کرده به ابر و سرانجام باران تبدیل می‌کند. باران‌های موسمی تابستانی آسیا، برای حدود یک‌صد روز، تقریباً هم‌زمان با بادهای ۱۲۰ روزه سیستان، از روزهای پایانی خردادماه آغازشده و در روزهای آغازین مهرماه به پایان می‌رسد. این پدیده همانند سال‌های گذشته (ازجمله تابستان 86 که خسارت‌های زیادی به بار آورد) جنوب شرق ایران را تحت تأثیر قرار داده است.
تشدید فعالیت پدیده مونسون
رئیس مرکز پیش‌بینی اداره کل هواشناسی استان کرمان در ارتباط با احتمال بروز سیل در برخی مناطق استان به «پیام ما» گفت: «چند روزی هست که فعالیت پدیده مونسون افزایش‌یافته است.» حمیده حبیبی افزود: «بیشتر فعالیت مونسون در هند و پاکستان است اما وقتی شدت فعالیت زیادتر می‌شود، جنوب شرق ایران هم تحت تأثیر قرار می‌گیرد که علاوه بر به راه افتادن سیل در سیستان و بلوچستان، مناطق جنوبی و جنوب غرب استان کرمان هم در معرض خطر قرار می‌گیرند.» وی بابیان اینکه بارندگی‌های تحت تأثیر پدیده مونسون همراه با وزش باد شدید و رگبار خواهد بود، اظهار کرد: «بیشتر بارندگی‌ها بعدازظهرها و شب‌ها اتفاق می‌افتد. ناپایداری‌های جوی تحت تأثیر مونسون تا اوایل هفته آینده زیادتر می‌شود و شمال استان هم در معرض خطر است.» رئیس مرکز پیش‌بینی اداره کل هواشناسی استان با اشاره به شروع بارندگی‌ها در رابر، عنوان کرد: «احتمال سیلاب در جنوب و جنوب غرب استان بیشتر است.» حبیبی اضافه کرد: «فعلاً طبق نقشه‌های هواشناسی احتمال به راه افتادن سیل تا اوایل هفته پیش‌بینی می‌شود اما ممکن است بیشتر از این هم ناپایداری‌های جوی ادامه داشته باشد.»
احتمال وقوع صاعقه
مدیرکل ستاد مدیریت بحران استانداری کرمان در ارتباط با احتمال جاری شدن سیلاب در برخی مناطق استان به «پیام ما» گفت: «تا پایان هفته با توجه به نفوذ جبهه مونسون از سمت اقیانوس هند به استان، پیش‌بینی وقوع بارندگی‌های کوتاه‌مدت را کرده‌ایم. بعضاً این بارندگی‌ها به دلیل اینکه زمین قابلیت جذب آب را ندارد، به سیل منجر می‌شود.» محسن صالحی کرمانی افزود: «بارندگی‌ها بعضاً با رعدوبرق همراه هستند و این رعدوبرق می‌تواند به وقوع صاعقه بیانجامد.» وی بابیان اینکه ذات پدیده مونسون بارش‌های کوتاه‌مدت و مقطعی است، اظهار کرد: «ما هشدارهای لازم را داده‌ایم. فرمانداری‌ها و هلال‌احمرها هم آماده‌اند. البته ما امیدواریم سیلی رخ ندهد اما از مردم می‌خواهیم که از مسیل‌ها فاصله بگیرند.» صالحی اضافه کرد: «امیدواریم بارندگی‌های خوبی بدون سیلاب رخ دهد تا آب به جازموریان هم برسد.»
امیدواریم باران بیاید
فرماندار رودبار جنوب در این خصوص به «پیام ما» گفت: «هفته گذشته در برخی روستاهای ما سیل آمد اما چون از قبل آماده بودیم، مشکل خاصی پیش نیامد ولی به دلیل اینکه در کنار سیل، توفان هم داشتیم، خسارت هایی به بار آمد.» عطا ناوکی افزود: «از روز دوشنبه هم به همه مردم و همچنین روستائیانی که در مسیر سیل قرار دارند، هشدار داده ایم که مراقب باشند. با توجه به اینکه آمادگی کامل برای مقابله با سیل را داریم، امیدواریم باران بیاید تا به هلیل بریزد و در نهایت به جازموریان برسد.»

****************
اگرچه نگرانی بابت به راه افتادن سیل تحت تأثیر پدیده مونسون وجود دارد، اما اگر بارندگی‌های تحت تأثیر مونسون به سیل منجر نشود، می‌تواند تا حدودی محدودیت‌های منابع آبی استان را کم کند. خصوصاً که بر اساس آمار شرکت مدیریت منابع آب کشور از ابتدای مهرماه سال گذشته تا ۳۰ تیرماه سال جاری، ‌میزان بارندگی در استان کرمان با 8 درصد کاهش نسبت به سال قبل، 114.2 میلی‌متر بوده است.