در هفته‌های اخیر مالچ‌پاشی نفتی در خوزستان به یکی از موضوعات محیط‌زیستی مهم تبدیل و اظهارنظرهای مختلفی درباره آن مطرح شد. مالچ‌پاشی در ماسه‌زارهای «خسرج» در غرب رود کرخه بود. پیام ما سوم بهمن ماه در گزارشی با عنوان «مالچ‌نفتی باز هم خوزستان را سیاه‌پوش کرد» به این موضوع پرداخت. «داوود میرشکار»، مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان در گفت‌وگو با «پیام‌ما» گفته بود: «ما هنوز با انجام عملیات مالچ‌پاشی نفتی در غرب کرخه مخالف هستیم.»

میرشکار گفته بود:« اگر نتایج آزمایش‌ها آلوده‌بودن مالچ نفتی را نشان دهد، از عوامل بابت آلوده‌کردن خاک شکایت و طرح دعوی می‌کنیم»

 

مالچ‌نفتی باز هم خوزستان را سیاه‌پوش کرد

در حالی اداره کل محیط زیست استان خوزستان به‌صراحت مخالفت خود را با مالچ‌پاشی نفتی اعلام کرده است، که این کار ادامه دارد. آن طور که مدیرکل امور بیابان و مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور به ایسنا گفته «مالچ‌پاشی در محدوده مناطق چهارگانه محیط زیست انجام نمی‌شود.»

وحید جعفریان می‌گوید: به‌صورت مشخص انجام عملیات مالچ‌پاشی در خارج از محدوده مناطق چهارگانه محیط‌زیست صورت گرفته و این یکی از خط قرمزهای روشن در این حوزه است. اولویت‌بندی و مکان‌یابی اجرای عملیات مالچ‌پاشی بر اساس مطالعات مربوطه در سطح ۶۷ هزار هکتار از شن‌زارهای خسارت‌زای اولویت‌دار در کشور انجام می‌شود که در سال ۹۸ تعیین شده است.

او اضافه می‌کند: حدود ۲۰ هزار هکتار از این عرصه در قالب پروژه احداث بادشکن‌های تثبیت‌کننده جایگزین فعالیت‌های مالچ‌پاشی شده است. احداث بادشکن‌ها نیز به‌ منظور تثبیت ماسه‌های روان برای کنترل خسارت‌زایی آن‌ها در حال انجام است چراکه حرکت شن‌های روان لوله‌های نفتی را مدفون می‌کند علاوه بر آن به چاه‌های نفت به‌شدت آسیب می‌زند.

مدیرکل امور بیابان و مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشوراظهار می‌کند: در حال طی یک دوران گذار هستیم تا به‌طور کلی تمام عرصه‌ها را با مواد جایگزین تثبیت کنیم. مالچ‌پاشی در خوزستان به عنوان آخرین نقطه از یک کریدور خسارت‌زا به‌ویژه به تاسیسات نفتی انجام می‌شود. با این کار یک کریدور حرکت شن‌های روان را می‌بندیم. پروژه نهال‌کاری نیز در همین فصل بلافاصله بعد از اتمام عملیات مالچ‌پاشی انجام می‌شود، یعنی روی عرصه‌هایی که مالچ پاشیده شده، این کار انجام خواهد شد.

آخرین سال استفاده از مالچ نفتی در خوزستان

به گفته جعفریان امسال آخرین سال استفاده از مالچ نفتی در خوزستان برای تثبیت کانون‌های بحرانی خسارت‌زاست. این استان ظرفیت‌های قابل توجهی برای اجرای پروژه‌های بادشکن دارد بنابراین با تمهیدات اندیشیده شده با اتمام کارمان در این کریدور از سال آینده فقط از روش بادشکن استفاده می‌کنیم.

در ترکیب مالچ‌‌های جدید از مازوت استفاده نمی‌شود

او با بیان اینکه مالچ نفتی از مواد اولیه مختلفی تهیه می‌شود، تصریح می‌کند: در گذشته مالچ نفتی بر پایه مازوت تهیه می‌شد. مازوت ترکیبات آروماتیک، فرار و مواد واکسی و چرب دارد و محصول ارائه شده از سوی پالایشگاه‌های دولتی مورد نقد جدی سازمان منابع طبیعی بود. در حال حاضر پروژه مالچ‌پاشی به‌طور کلی از پایه مازوت تغییر پیدا کرده و بر اساس «وکیوم باتوم» که از ماده اولیه قیر است، تهیه می‌شود.

مدیرکل امور بیابان و مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور تاکید می‌کند: از نظر فنی این موضوع بسیار قابل اهمیت است چرا که وکیوم باتوم ماده‌ای است که در دمای بالا در شرایط خلا در برج تقطیر در پالایشگاه‌ها ایجاد می‌شود و ماده‌های فرار و مضر که ممکن است در طبیعت اثراتی سوئی داشته باشد را حذف کرده است و در سطوح قابل توجهی در صنعت، کشاورزی، راه‌سازی، زندگی شهری و روستایی استفاده می‌شود و به لحاظ اینکه مواد مبتنی بر پایه وکیوم باتوم و قیر از دیرباز در توسعه منابع زیست انسانی کاربرد داشتند،‌تحقیقات بسیار گسترده‌ای درباره اثر آن‌ها بر سلامت انسان و محیط زیست از حدود ۱۰۰ سال گذشته تاکنون انجام شده است بنابراین وکیوم باتوم و قیر قابل مقایسه با سایر مواد نیست.

به گفته جعفریان توقف مالچ‌پاشی بر پایه مازوت و اصلاح ترکیب مالچ نفتی مبتنی بر ملاحظات زیست‌محیطی موضوعی است که نباید از آن غفلت کرد چون مردم فقط یک ماده سیاه‌رنگ را می‌بینند و دغدغه‌هایی دارند که طبیعی است اما واقعا انقلابی در زمینه ارتقای کیفیت مالچ نفتی چه از نظر اثربخشی در ارتباط با احیای پوشش گیاهی چه از نظر تقلیل خسارت‌های احتمالی به محیط زیست صورت گرفته است.