قدمت «ارغوانبافی» با ترکههای درختان خودروی ارغوان در ایران به قرنها پیش برمیگردد
دستبافتههای ارغوانی
«ارغوانبافی» در رقابت با صنایع پلاستیکی قافیه را باخته، اما هنرمندان هنوز چشمانتظار رونق این هنر هستند
![دستبافتههای ارغوانی](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/ارغوان-بافی.jpg)
۶ تیر ۱۴۰۳، ۲۰:۱۴
بافتههای چوبی به هر بخشی از این سرزمین که میرسد، خودش را با اقلیم همسو و سازگار میکند و اسمی متفاوت میگیرد. در همدان به «مرواربافی»، در گیلان به «حصیربافی» و در برخی دیگر از شهرهای شمالی به «بامبوبافی»، در شوش به «ترکهبافی»، در مراغه به «چمبافی» و در لرستان به «درجبافی» معروف است. در آذربایجان شرقی از درخت «موسون»، در مرند از ساقۀ گندم، در خراسان جنوبی از بید، بادامک و گز بافتههای چوبی تولید میشود. درختان خودروی ارغوان در منطقۀ هورامان کردستان سبب شده تا هنر ارغوانبافی با این دیار پیوند دیرینه داشته باشد.
بافتههای ارغوانی هم مانند دیگر تولیدات صــنایعدسـتی، دوسـتدار طبـیعـت و محیطزیست است و ماندگاری زیادی دارد. اما نتوانسته در رقابت با محصولات سبک و رنگارنگ پلاستیکی دوام بیاورد و بسیاری از هنرمندان ارغوانباف از ادامۀ مسیر کناره گرفتهاند.
خاستگاه ارغوانبافی
ارغوان درختی است که بیشتر از دوازده متر قد نمیکشد و اغلـب بهشکل درختچه میروید. با ناملایمات آبوهوایی، گرما و خـشکی سـازگار اسـت. در اردیـبهشتماه، گلهای صورتی و ارغوانی میدهد و دیدنیتر میشود. برگهای درخت ارغوان بهشکل قلب است و برای همین به آن «درخت عشق» لقب دادهاند.
ساکنان روستای «دیوزناو» شهرستان «سروآباد» استان کردستان از گذشتههای دور با هنر ارغوانبافی آشنا بودند. در سال ۱۳۹۹ روستای «دیوزناو» بهعنوان روستای ملی ارغوانبافی ثبت ملی شد
برای پیداکردن خاستگاه ارغوانبافی، باید راهی هورامان شویم. یکی از زیباترین صنایعدستی اسـتان کردستان، ارغوانبافی اسـت که ما را یاد گـذشتهها میاندازد؛ سبدهایی که پدربزرگ میوههای چیدهشده از باغ را در آن میگذاشت یا سینیهایی که مادربزرگ برگۀ میوهها را برای زمستان در آن خشک میکرد.
ارغوان، در مسیر رودخانۀ سیروان استان کردستـان بهشـکل خودرو رشد میکند. ساکنان روسـتای «دیـوزناو» شهرستان «سروآباد» اسـتان کردسـتان از گذشتههای دور با هنر ارغوانبافی آشـنا بودند. در سال ۱۳۹۹ روستای «دیوزناو» بهعنوان روستای ملی ارغوانبافی ثبت ملی شد.
ارغوان در برخی دیگر از نقاط کشور از جمله خراسان رضوی، ایلام، کرمان، مازندران، گیلان، همدان، لرستان، فارس و کرمانشاه نیز بهصورت خودرو میروید. بعد از کردستان، ارغوانبافی در روستای مایان در ۳۵ کیلومتری مشهد رواج دارد. برداشت ترکههای ارغوان در روستای مایان از اواخر بهار تا اوایل زمستان ادامه دارد. در اطراف این روستا که قطب ارغوانبافی استان خراسان رضوی لقب گرفته، درختان ارغوان در دامنۀ کوهها بهصورت خودرو رشد میکنند.
تولیدات ارغوانبافی اهالی این روستا در تولید آلاچیق، سینی، صندلی و سبد خلاصه میشود. صنایعدستی سبک ارغوان که همان سبد، سین و مواردی از این دست باشد، این روزها رونق خود را از دست داده، اما آلاچیقهای ارغوانی هنوز از رونق نیفتاده و بهعنوان یکی از تولیدات ارغوانبافی روستای مایان به کشورهای حاشیۀ خلیجفارس و آسیای مرکزی صادر میشود. اهالی معتقدند هنر ارغوانبافی در روستای مایان عمری به اندازه شش قرن دارد. در این روستا افرادی هستند که در ارغوانبافی بهقدری ماهر شدهاند که با چشمان بسته شاخههای ارغوان را در دست میگیرند و یکی پس از دیگری کنار هم میگذراند و رجبهرج میبافند.
زیر و بم ارغوانبافی
از گذشتههای دور در کردستان، روستاییان که همسایه با درختان ارغوان بودند، لوازم زندگی خود را از جمله سبد و سینی بهآسانی با ارغوانبافی تهیه میکردند. معمولاً زمانی که شاخههای ارغوان از درخت جدا میشود، نازکتر و انعطافپذیرتر است. اما در مناطقی که درخت ارغوان کمیاب بود، برای رفع نیاز روزمره به سبدهای چوبی، از شاخههای نازک بید استفاده میکردند. بافندگان، داسی به دست میگیرند و بهسوی شاخههای نازک و جوان درختان ارغوان میروند. هرچه دیرتر به سراغ درختان بروند، شاخههای ضخیمتری نصبیبشان میشود و کار برایشان سختتر است. اواسط بهار تا اواخر پاییز باید به سراغ درختان رفت و با مهارت خاصی ترکهها را جمع کرد. اگر زخم اشتباهی بر تن درخت ارغوان بخورد، آن را خشک میکند.
ترکههای نازک ارغوان، قبل از اینکه به دستان هنرمند زنان کرد برسد و بافته شود، حتماً نصف روز در آب قرار میگیرد و بعد از اینکه کاملاً منعطف شد، برای بافتن مورد استفاده قرار میگیرد. ترکههای خیسخورده در محیط نمدار قرار میگیرد تا انعطاف آنها بیشتر شود. بافتههای ارغوانبافی بیشتر بهشکل بیضی و دایره هستند و به همین علت، مقطع کار هنرمند با درهمتنیدن ترکهها به همـین شـکل بافتـه میشود. هنرمند ارغوانباف برای مهار ترکههای ارغوان و بافتن سبدهای بزرگتر، ناچار است ترکه را بین انگشتان پا قرار دهد و با دستها رجها را کم و زیاد کند. ارغوانبافان در قدیم باتوجهبه نیاز روزمرۀ خود ترکهها را بهصورت سبدهای بسیار عمیق یا بهصورت سینی مسطح یا بهصـورت سـبدهای کـوچک مـیوه و در اندازههـای مـختلف میبافتـند. آنهـا با جوشاندن ترکهها در دیگ، آنها را کمرنگ میکنند تا بافتههایی با طیف رنگی مختلف داشته باشند.
کاربرد سبدهای ارغوانی
در روزگـار قـدیم، از ایـن سـبدها بـرای خــشککــردن مـــیـوههـای تابســتانی، آبکشکردن برنج، جای نان، جای میوه و حتی برای حمل نوزادهای کوچک خود حین کار روزانه و بستن آن بر روی دوش و مواردی از این دست استفاده میکردند. تولیدات ارغـوانبـافی از جـنس طـبیـعـت اسـت. شسـتوشوی آنها با آب و شـویندههای معمـولی آسیبی در پی ندارد. تـنها دشمن تولیدات ارغوانبافی، رطـوبت مـداوم است و آتش.
پیشنهاد یک بانوی ارغوانباف
«گلچین غلامویسی» از اهالی کردستان، بـانـوی کـارآفرینی اسـت کـه در حـوزۀ دستبافتههای ارغوانی چراغ کارگاهاش را روشـن و برای دوازده نفر کارآفرینی کرده است. نجات هنر ارغوانبافی از گزند فراموشی با روشنشدن همین کارگاهها ممکن است. هرچند تعداد اندکی مشغول به کار شدهاند، اما میشود امیدوار بود که راه تازهای برای احیای ارغوانبافی همین باشد. غلامویسی معتقد است که یکی از بهترین روشها برای حمایت از هنرمندان صنایعدستی، برگزاری کلاسهای آموزشی است با اولویت افراد کمبضاعت که برای ایجاد اشتغال آنان برگزار شود و بعد هم باید به فکر راهاندازی نمایشگاهی دائمی از محصـولات صـنایعدستی تولیدشده بود. بهگفتۀ این هـنرمند کـارآفرین، رویآوردن بانوان کردسـتانی به هنر ارغوانبافی، راهی برای درآمدزایی و اشتغال است؛ البته به شرطی که حمایتهای لازم از سوی مسئولان انجام شود.
باوجودیکه هنر ارغوانبافی از گذشتههای دور، برای تولید ملزومات زندگی با ترکههای چوب در منطقۀ پاوه و اورامانات رواج داشته و حالا به دست فراموشی سپرده شده، اما برخی از هـنرمندان باقیمانده معتقدند با رونقگرفتن بومگردی و صنعت گردشگری در اورامان، میشود به احیای این هنر نیز دل بست. زیرا گردشگران از صنایعدستی بومی کماکان استقبال میکنند.
برچسب ها:
مطالب مرتبط
![۵ اثر طبیعی استان کرمان ثبت ملی شد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/مزارشاه.jpg)
۵ اثر طبیعی استان کرمان ثبت ملی شد
![تلاش میکنیم کودک ترک تحصیل کرده در استان کرمان نداشته باشیم](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/6-3-jpg.webp)
معاون کمیته امداد کشور:
تلاش میکنیم کودک ترک تحصیل کرده در استان کرمان نداشته باشیم
![مرمت و بازسازی «خانه شهر» کرمان به کجا میرسد؟](https://payamema.ir/pubfiles/2024/04/خانه-شهر-jpg.webp)
مرمت و بازسازی «خانه شهر» کرمان به کجا میرسد؟
![مجرمان در کرمان به جای زندان، درخت میکارند](https://payamema.ir/pubfiles/2024/03/14010824000383_Test_PhotoN-jpg.webp)
مجرمان در کرمان به جای زندان، درخت میکارند
![محیط زیست کرمان: غازهای وحشی تلف شده در رفسنجان نمونهگیری میشود](https://payamema.ir/pubfiles/2024/02/170968815.jpg)
محیط زیست کرمان: غازهای وحشی تلف شده در رفسنجان نمونهگیری میشود
![ترافیک سنگین در قشم و گیلان و کمبود جا در بوشهر](https://payamema.ir/pubfiles/2024/02/سفرهای-جاده-ای-jpg.webp)
آخرین وضعیت سفر در تعطیلات ۲۲ بهمن
ترافیک سنگین در قشم و گیلان و کمبود جا در بوشهر
![تعداد مجروحان بستری در بیمارستان به ۷ نفر رسید](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/1200x675_cmsv2_a803e2a5-ef7a-5ee8-86eb-629159775ffb-8149064.webp)
۲۷ روز پس از حمله تروریستی کرمان
تعداد مجروحان بستری در بیمارستان به ۷ نفر رسید
![شهادت نازنین آچکزهی یکی دیگر از مجروحان حادثه کرمان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/1200x675_cmsv2_a803e2a5-ef7a-5ee8-86eb-629159775ffb-8149064.webp)
شهادت نازنین آچکزهی یکی دیگر از مجروحان حادثه کرمان
![ترکشهایی که امکان خارج کردن آنها نیست](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/1200x675_cmsv2_a803e2a5-ef7a-5ee8-86eb-629159775ffb-8149064.webp)
۱۷ روز بعد از حادثه تروریستی کرمان
ترکشهایی که امکان خارج کردن آنها نیست
![افزایش ۲۶ درصدی مرگهای منتسب به آلودگی هوا در ۱۴۰۱](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/Air-Pollution-Shuts-Down-Schools-Universities-in-Tehran-5-jpg.webp)
افزایش ۲۶ درصدی مرگهای منتسب به آلودگی هوا در ۱۴۰۱
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها
- قطار رجا؛ انتخابی امن و راحت برای سفرهای شما
- حضور خوشبخت در نمایشگاه آگروفود ۱۴۰۳
- سیگما، پلتفرم اختصاصی و آنلاین خرید و فروش محصولات کرمان موتور بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی](https://payamema.ir/pubfiles/2021/08/2-6.jpg)
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید