عوامل متعددی این روزها دست‌به‌دست هم داده‌اند که آمار اقامت مسافران در هتل‌ها را کاهش دهند؛ آماری که روند نزولی آن دقیقاً از تابستان و مهر ۱۴۰۲ تشدید شد. هتل‌ها از اواسط سال گذشته ۲۵ درصد گران‌تر شدند و همچنین رقبای جدی برای فعالیت پیدا کردند؛ وضعیتی که در نوروز امسال هم ادامه داشت. براساس آمارهای ارائه‌شده هتل‌های چهار و پنج ستاره با حداقل ظرفیت پر شدند و هتل‌های دو و سه ستاره هم خالی ماندند. البته هنوز وضعیت هتل‌داری در کشور به آستانهٔ خطر نرسیده، اما فعالان این حوزه تأکید می‌کنند درصورت تداوم این وضعیت، قطعاً می‌تواند آسیب جدی برای این بخش از صنعت گردشگری کشور رقم بخورد.

مهرماه امسال «مریم جلالی»، معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، خبر ‌داد سند ملی توسعهٔ صنایع‌دستی با هدف توسعهٔ کمی و بهبود کیفی و همچنین حفظ، احیا و ارتقای ارزش‌های معنوی و مادی صنایع‌دستی تدوین می‌شود؛ سندی که از ابتدای دههٔ ۱۳۹۰ در مسیر تدوین است و هر چندسال یکبار دربارهٔ آن صحبت می‌شود، اما تا امروز خبری از نهایی شدنش نبود تا اینکه مسئولان اعلام کردند تدوین این سند در مراحل پایانی قرار دارد. تدوین این سند در برنامهٔ ششم توسعه نیز مطرح شده بود تا چشم‌انداز، سیاست‌ها، راهبردها و شاخص‌ها در حوزهٔ صنایع‌دستی را مشخص و این حوزه را صاحب یک سند بالادستی کند.

شهر دوبی در امارات متحده ۱۲ ماه استثنایی از نظر گردشگری را در ۲۰۲۳ میلادی تجربه کرده است که با جذب ۱۷ میلیون گردشگری بین‌المللی رقم خورده و یک رکورد هم برای آن ثبت شده است. شهری که تنها سه‌دهه طول کشید تا وابستگی از درآمدهای نفتی را در یک برنامه‌ریزی منسجم به‌ثمر برساند. اماراتی‌ها حالا دوبی را به‌عنوان یک مقصد گردشگری به توریسم بین‌المللی قبولانده‌اند و یک گام بلند برای چشم‌انداز اقتصادی این شهر در ۲۰۳۳ با هدف قرار گرفتن در فهرست یکی از سه شهر برتر جهان برای تجارت و گردشگری برداشته‌اند.

هفدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران با تأکید بر یک نکتهٔ مهم افتتاح شد؛ باز شدن مرزهای ایران به روی ۵۰ درصد جمعیت جهان که می‌توانند بدون دریافت ویزا و فقط با یک بلیت به ایران سفر کنند. نخستین روز نمایشگاه (۲۳بهمن‌) بازدید عمومی نداشت و ویژهٔ متخصصان و فعالان گردشگری بود، اما از امروز از ساعت ۸ تا ۱۷ غرفه‌ها برقرار هستند و به بازدید عمومی و مردمی اختصاص دارد. غرفه‌هایی که ایرانی‌ها و خارجی‌ها را در کنار هم قرار داده است نمایندگان و فعالان صنعت گردشگری ۱۲ کشور خارجی از جمله روسیه، ترکیه، مالزی، اندونزی، ونزوئلا، تایلند، ازبکستان، ویتنام، تاجیکستان، زیمبابوه، تانزانیا و سریلانکا هم تا ۲۶ بهمن در محل دائمی نمایشگاه‌های تهران میزبان علاقه‌مندان هستند. علاوه‌بر رسانه‌های داخلی و خارجی ۲۰ فعال مجازی پربیننده (اینفلوئنسر) هم در این نمایشگاه حضور دارند. نمایشگاه چندان هم بی‌سروصدا نیست و گروه‌های موسیقی آئینی و سنی استان‌ها هر روز پنج اجرا خواهند داشت. گردشگری خوراک، اقامتگاه‌های بومگردی و چادرهای عشایری، کمپرها و خودروهای کلاسیک هم از دیگر ظرفیت‌های نمایشگاه هستند. از حاشیه‌های جالب افتتاحیه این بود که بالاخره پای دو لوح جهانی به ایران رسید. لوح ثبت جهانی شهر یزد به‌عنوان پایتخت کشورهای عضو مجمع گفت‌وگوهای همکاری آسیایی و لوح کندوان به‌عنوان روستای برتر گردشگری همزمان با این مراسم به استاندار یزد و آذربایجان‌شرقی اعطا شد.

یک اقدام موفق در حفظ میراث تاریخی، شهری قدیمی در کشور آذربایجان را به‌عنوان نقطهٔ گردشگری مورد توجه جهان بدل کرده است. «ایچری شهر» طی یک‌دههٔ اخیر و از زمانی که به فهرست جهانی یونسکو به‌عنوان یک نمونهٔ تاریخی به‌خوبی حفظ‌شده از یک مجموعهٔ شهری اضافه شد، آذربایجان و به‌ویژه شهر باکو را به مقصدی ضروری برای مسافران سراسر جهان تبدیل کرد. شهری که تقریباً از اوایل سال ۲۰۰۰ میلادی اقدامات حفاظتی برای میراث تاریخی‌اش را با معماران و صنعتگران بومی آغاز کرد و با نگاهی به گردشگری بین‌المللی در کمتر از یک‌دهه به ایستگاه فهرست جهانی هم رسید. مطالعات و بررسی‌ها نشان می‌دهد که تجربهٔ موفق این شهر در حفظ بافت و میراث تاریخی برای دو شهر بزرگ ایران هم قابل‌تکرار است و می‌توان با رویکردی چندوجهی یک ظرفیت ویژه در این حوزه فراهم کرد.

|پیام ما| خبرگزاری فرانسه با اشاره به تازه‌ترین گزارشی که از سوی سازمان جهانی گردشگری سازمان ملل متحد منتشر شده است، نوشت که در سال ۲۰۲۴ سطح گردشگری بین‌المللی کمی بالاتر از سطوح قبل از همه‌گیری کرونا خواهد بود. این گزارش که «ایسنا» آن را منتشر کرده است، می‌گوید گردشگری بین‌المللی در سال ۲۰۲۴ به‌طور کامل سطوح قبل از همه‌گیری را بازیابی کند و برآوردهای اولیه حاکی از رشد دو درصدی بالاتر از سطح سال ۲۰۱۹ است. این گزارش البته بیشترین افزایش را مربوط به خاورمیانه می‌داند و اعلام می‌کند خاورمیانه تنها منطقه‌ای است که با ورود ۲۲ درصد بالاتر از سال ۲۰۱۹ بر سطوح قبل از همه‌گیری غلبه کرد.

|پیام ما| وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اخیرا آمار گردشگری در هشت‌ماههٔ امسال را ۴.۴ میلیون نفر اعلام و ادعا کرد که شمار گردشگران نسبت به سال گذشته ۴۸.۵ درصد افزایش یافته است. به گفتهٔ «عزت‌الله ضرغامی» پیش‌بینی می‌شود با مصوبه‌ٔ لغو یک‌طرفهٔ روادید برای برخی کشورها، ورود گردشگران خارجی به ایران سرعت بگیرد و هم‌زمان با آن، فرصتی فراهم شود تا دستگاه‌های مختلف توجیه شوند و برخی مشکلات اولیه‌ٔ گردشگران رفع شود. اکنون پس از سخنان ضرغامی، مدیرکل دفتر توسعهٔ گردشگری داخلی هم از رشد گردشگری در برخی استان‌ها خبر می‌دهد. «سید مصطفی فاطمی» اعلام کرده است سیستان‌وبلوچستان، بوشهر و ایلام بیشترین رشد اقامت و تردد را نسبت به سال گذشته داشته‌اند و گرایش سفر به‌سمت جاذبه‌های کمتر شناخته شده افزایش یافته است.

آمار بیمارستان‌های دارای مجوز IPD (اخذ ویزای درمان ایران) به 247 بیمارستان رسیده است و مسئولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از افزایش این بیمارستان‌ها تا سه ماه آینده خبر می‌دهند. البته بخش قابل توجهی از این مراکز درمانی مربوط به بخش خصوصی است و سود اصلی به جیب دلالان و واسطه‌های این حوزه می‌رود و بخش دولتی از درآمدهای این حوزه محروم‌ مانده است. این در حالی است که گردشگری سلامت در کل دنیا به صنعتی سودآور بدل و بخش قابل توجهی از درآمدزایی آن هم منجر به تقویت نظام سلامت کشورها شده است، اما نظام سلامت ایران با وجود ظرفیت‌های فراوان از نظر درمان، جراحی، داروها و زیرساخت‌های تشخیصی درآمد مناسبی از این حوزه ندارد و علاوه بر آن با آسیب‌هایی هم مواجه است.