نام روستاهایشان هم شاید به گوش کسی نخورده باشد: «کناردان»، «بنداران» و «زیارت». روستاهایی که با شهرستان شدن «سیریک» و احتمال ورود اعتبارات شهرستانی به این منطقه فکر ‌می‌کردند شرایط برای توسعهٔ آنان بهتر پیش می‌رود. اما همه‌چیز همیشه آن‌طور‌که انتظارش را داری پیش نخواهد رفت. برای روستاهای سیریک نیز ماجرا این طور شد که سهمشان از توسعه، طرح انتقال آب بزرگی بود که قرار شد با راه‌اندازی آن دو میلیون مترمکعب آب دریا شیرین‌سازی و به اصفهان منتقل شود. بعد از چندبار اعتراض به جانمایی این طرح از سوی اهالی هر سه روستا، یک بار دیگر با پایان فروردین امسال، روستانشینان هر سه آبادی، تصمیم گرفتند اعتراضشان را یک‌بار دیگر علنی نشان دهند. 

شغلمان در خطر است

«جمیله» اهل کناردان است. می‌گوید شوهر، برادر شوهر و برادر خودش صیاد هستند و حالا همه اضطراب دارند که شغلشان در خطر است: «همهٔ اهالی سه روستا باهم هم‌نظر هستیم. هیچ‌کس نمی‌خواهد این طرح اجرا شود. اگر قرار است طرحی را در جایی اجرا کنند، نباید بپرسند نظر اهالی چیست؟ خیلی از اهالی روستاهای ما دیپلم هم ندارند و جوان تحصیل‌کرده هم نداریم، اما این‌طور نیست که متوجه نشویم چه اتفاقی می‌افتد. این آب‌شیرین‌کن پساب دارد. کمی شبیه این است که فاضلاب همهٔ خانه‌ها را خالی کنی در دریا و رودخانه. می‌دانم فرق می‌کند. می‌دانم جنسش هم یکی نیست، اما باسوادهای روستا برای ما توضیح دادند که چه اتفاقی می‌افتد. آب آنقدر شور می‌شود که هم مزارع پرورش از بین می‌رود و هم صید تعطیل می‌شود. می‌گویند همین طرح اشتغال دارد. مگر چند نفر اشتغال دارد. بعد کدام حساب و کتابی می‌گوید بیایی شغل آبا و اجدادی مردم را از آنها بگیری، یک شغل دیگری بدهی؟»

  مجوز وزارت نیرو

گفته‌های مسئولان این استان اما جدای از خواستهٔ اهالی است. شرکت آب‌منطقه‌ای هرمزگان که قانوناً باید متولی این طرح باشد، پاسخی به روزنامهٔ «پیام ما» نمی‌دهد. اما وب‌سایت خبری این دستگاه، دوم اردیبهشت امسال، طی اطلاعیه‌ای اعلام کرده که مجوز اجرای این پروژه را وزارت نیرو صادر کرده است. وزارت نیرو نیز تاکنون در پاسخ به اعتراض‌ها واکنشی نشان نداده است. 

«محمد قیصری»، عضو شورای روستای کناردان که در همراهی مردم برای اجرایی نشدن این طرح تلاش می‌کند، می‌گوید اشتغال مردم سیریک با اجرای پروژه در این محدوده نابود می‌شود و آلایندگی‌هایی که این طرح دارد زندگی مردم را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد: «منطقهٔ پیش‌بینی‌شده برای اجرای این طرح در فاصلهٔ ۱۲ کیلومتری شهرستان سیریک و در حد فاصل روستاهای کناردان-بُنداران و روستای زیارت قرار گرفته است. فاصلهٔ آب‌شیرین‌کن تا اماکن مسکونی، عمومی و آموزشی روستای بنداران و زیارت ۵۰۰ متر است. گفته می‌شود حداقل ۹۰ و حداکثر ۲۹۵ هکتار برای اجرای این طرح جانمایی شده است. حتی اگر کمترین متراژ را در نظر بگیریم، پروژهٔ ایجاد آب‌شیرین‌کن اصفهان در حریم روستا، مستثنیات مردم و سایت تکثیر میگو قرار دارد.»

  شوراها هم مخالفند

طبق گفته‌های قیصری، شوراها و دهیاری‌های این منطقه نیز مانند اهالی با این جانمایی مخالف هستند و این مخالفت را اعلام کرده‌اند. «این طرح اشتغال مردم سیریک را نشانه گرفته است. شغل اصلی این اهالی صید و صیادی است. پساب این آب‌شیرین‌کن تمام زیست‌ دریایی این منطقه را از بین می‌برد و باعث نابودی اشتغال مردم و از بین رفتن روستا می‌شود. این مخالفت و اعتراض مردمی به همهٔ دستگاه‌های اجرایی استان، شهرستان و مجمع نمایندگان انعکاس داده شده است. مشاور مجری طرح که شرکتی در اصفهان است، اصرار دارد در این محل جانمایی انجام شود، در‌صورتی‌که در حوالی شهرستان سیریک در فاصلهٔ ۵۰ تا ۶۰ کیلومتری جاهای مناسبی برای استقرار پروژه وجود دارد. پروژه در آینده در طرح تکمیلی نیاز به گسترش دارد که یا باید در دل روستاها بیاید یا باید متوقف شود.»

او توضیح می‌دهد پساب این «آب‌شیرین‌کن» با توجه به عمق کم دریا در این نقطه می‌تواند تمام ذخایر آبزیان و محیط‌زیست دریایی را تحت‌تأثیر قرار دهد. لذا اشتغال مردم اینجا در ده سال آینده از بین می‌رود. به‌گفتهٔ او، ۹۰ درصد مردم مرزی زندگی‌شان از صید و صیادی است. آلایندگی‌هایی که این پروژه دارد، زندگی مردم را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد: «در جلسه‌ای که یک ماه قبل با استاندار داشتیم گفتند که موضوع را بررسی خواهیم کرد. بعداً جناب استاندار با دستگاه‌های مجری هماهنگ کردند که شروع به کار کنند. این موضوع به از نقل کسانی است که برای اجرای پروژه به این منطقه آمدند. استاندار هرمزگان به‌عبارتی با شرکت همکاری می‌کند. طرح فعلاً در مرحلهٔ مطالعه قرار دارد. شرکت مذکور هنوز پاسخ استعلامات مربوطه از محیط‌زیست و شیلات استان هرمزگان را دریافت نکرده است. پیشبرد کار صرفاً براساس موافقتنامه‌های کشوری است.»

  هشدار اتحادیه

انتقاد به جانمایی این طرح محدود به اهالی روستا نیست. «مهرداد بازرگان»، رئیس اتحادیهٔ تولیدکنندگان و صادرکنندگان آبزیان استان هرمزگان دوم اردیبهشت ماه به روزنامهٔ «صبح ساحل» گفته است: «حدود ۱۶ مرکز تکثیر لارو میگو در محدودهٔ سیریک تا کوهستک فعال است. مزارع پرورش میگو نیز در این محدوده وجود دارد. همچنین، این منطقه به‌علت عمق کم، محدوده‌ٔ تخم‌ریزی ماهی و میگو، زیست گونهٔ لاک‌پشت و تخم‌ریزی این گونه است. قفس‌های پرورش ماهی نیز در فاصلهٔ یک تا دو مایلی ساحل در منطقهٔ زیارت قرار دارند. ایجاد این آب‌شیرین‌کن تمام این موارد را به‌دلیل بالا رفتن شوری آب و دلایل دیگر تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.»‌

بازرگان تأکید کرده است جانمایی آب‌شیرین‌کن اصفهان در محدودهٔ کنونی مناسب نیست؛ چراکه آب دریا را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. سوای از پساب چون برداشت بسیار سنگینی از آب انجام می‌شود، تمام تخم‌‌‌های ماهی و میگو به داخل مخازن کشیده و موجب نابودی آنها می‌شود و وضعیت زیستی را برای آبزیان دچار مشکل می‌کند. او با بیان اینکه خروجی اجرای این پروژه تعطیلی مراکز تکثیر و پرورش میگو و ماهی در قفس می‌شود، گفت: «اشتغال مردم از بین می‌رود. پیشنهاد می‌کنیم این پروژه به‌سمت کوه مبارک برود. با اجرای این پروژه مسئله‌ای نداریم، اما جانمایی آن به اقتصاد محلی و سرمایه‌گذاران آسیب می‌زند.»

 بنابر اطلاعات منتشرشده در مورد این طرح، ظرفیت آب‌شیرین‌کن در فاز نخست ۲۰۰ هزار مترمکعب در روز و ۷۰ میلیون مترمکعب در سال است و ظرفیت فاز نهایی آن که قرار است طی ۱۵ سال آتی بهره‌برداری شود، یک میلیون و ۸۰۰ هزار مترمکعب در روز است و مانند همهٔ آب‌شیرین‌کن‌های استان، این آب‌شیرین‌کن نیز به روش RO  آب را تصفیه می‌کند. ۱۳ اردیبهشت امسال استاندار اصفهان به اعتراض مردم سیریک واکنش نشان داد، اما مسئولان هرمزگان تا زمان تنظیم این گزارش نیز هیچ واکنشی به اعتراض و خواستهٔ اهالی سیریک نشان ندادند. این درحالی‌است که اعتراض اهالی سه روستا در شهرستان سیریک به راه‌اندازی آب‌شیرین‌کن دو میلیون مترمکعبی برای انتقال آب دریا به اصفهان پیوسته در جریان است.

 خوش‌بینی استاندار

وب‌سایت خبری محلی «صبح ساحل» به‌نقل از «سید رضا مرتضوی»، استاندار اصفهان، نوشت: «از آغاز این پروژه، به رعایت همهٔ پیوست‌های محیط‌زیستی که در توافق با مسئولان ارشد استان هرمزگان پیش‌بینی شده بود، توجه داشتیم و براساس آنها عملیات را پیش بُردیم». استاندار اصفهان مدعی است انجام این پروژه نه‌تنها آسیبی به اشتغال مردم وارد نمی‌کند که با ایجاد شهرک فرآوری مواد معدنی در سیریک برای اهالی شغل نیز ایجاد می‌شود.