طرحی برای مدیریت مستمر سفر

رئیس ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر و معاون گردشگری وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در شروع صحبت‌های خود با تشکر از رسانه‌ها در انعکاس اخبار حوزهٔ گردشگری و همهٔ اعضای ستاد سفر‌، از هم‌افزایی و همکاری همهٔ دستگاه‌ها در ستاد سفر خبر داد و گفت این هم‌افزایی موجب شده است به تناسب مشکلات تصمیم‌هایی گرفته شود و در سفر بهبودهایی را شاهد باشیم.

«علی‌اصغر شالبافیان» از نمونهٔ هم‌افزایی و مشارکت‌های دستگاه‌های مرتبط، به اضافه شدن وزارت نفت و حل مشکل سوخت در مسیرهای سفر طولانی، راهکار جهادکشاورزی برای حل مشکل کمبود نان در برخی شهرها، پویش‌های متعدد در راستای کاهش سرانهٔ تصادف‌های جاده‌ای و اضافه شدن نوروزگاه‌های عشایر در ۸۰۰ منطقه اشاره کرد.

 

آمار سه موج سفر نوروزی

بخش دیگری از صحبت‌های معاون گردشگری وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به ارائهٔ آمار و ارقام سفر در یک ماه فعالیت ستاد مرکزی هماهنگی سفر از تاریخ ۲۴ اسفند ۱۴۰۲ تا ۲۴ فروردین ۱۴۰۳ اختصاص داشت که شالبافیان در این باره گفت: «امسال در تعطیلات سه موج سفر داشتیم که از ۲۴ اسفند تا ۵ فروردین، ۵ تا ۱۳ فروردین‌ و ۱۳ تا ۲۴ فروردین را شامل می‌شد. به‌دلیل تقارن نوروز و ماه مبارک رمضان و تغییراقلیم در موج اول نسبت به سال قبل کاهش قابل‌توجه، در موج دوم تقریباً برابر با مدت مشابه سال قبل و در موج سوم افزایش نسبت به موج‌های قبلی و همچنین نسبت به سال قبل را شاهد بودیم.»

آن‌طورکه رئیس ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر توضیح داد، تحلیل این فرایند نشان می‌دهد برنامه‌ریزی این ستاد هر سال باید متناسب با شرایط همان سال صورت گیرد.

 

به‌گفتهٔ شالبافیان، آمار سفر به‌صورت کلی نشان می‌دهد ۶۳ میلیون و ۶۴۷ هزار نفر شب اقامت ثبت شده است که نسبت به سال قبل پنج درصد افزایش را نشان می‌دهد؛ این افزایش در اقامتگاه‌های رسمی به‌صورت خاص ۲.۵ درصد بوده است.

او همچنین خراسان‌رضوی، مازندران، هرمزگان، گیلان، اصفهان، فارس، تهران، آذربایجان‌شرقی، بوشهر و اردبیل را به ترتیب استان‌هایی با بیشترین تعداد نفر شب اقامت معرفی کرد.

 

روستاهایی که بیشترین اقامت را داشتند

دبیر ستاد هماهنگی خدمات سفر نیز جزئیات سفرهای نوروزی و تعطیلات عید فطر را تشریح کرد و گفت طی سه موج سفر در موج نخست، سفر ۲۲ درصد و اسکان اقامتگاه‌های رسمی ۳۲ درصد کاهش، در موج ‌دوم سفر ۲.۶۶ درصد و اسکان اقامتگاه‌های رسمی ۲.۴۵ درصد رشد و در موج سوم سفر ۲۸.۶ درصد رشد داشتند.

 

به‌گفتهٔ «مصطفی فاطمی»، بیشترین رشد اقامت مربوط به مازندران، گیلان، خراسان‌رضوی، هرمزگان، بوشهر، فارس، خوزستان، اصفهان، آذربایجان‌شرقی، تهران و البرز، بیشترین رشد تردد جاده‌ای مربوط به فارس، سیستان‌وبلوچستان، هرمزگان، لرستان، تهران و البرز، یزد، قزوین، آذربایجان‌شرقی، اردبیل و خراسان‌جنوبی و بیشترین توجه مسافران به شهرهای مشهد، شیراز، کیش، بندرعباس و تهران بوده است.

او سهیلی (قشم)، جواهرده (مازندران)، پالنگان (کردستان)، اَلتپه (مازندران)، کندوان (آذربایجان‌شرقی)، گَوَرزین (قشم)، آبگرم لاریجان (مازندران)، قلعه رودخان (گیلان)، زیارت (گلستان) و گازرخان (قزوین) را از روستاهایی اعلام کرد که از ۲۴ اسفند تا ۲۴ فروردین‌ماه، بیشترین رشد اقامت را داشتند و افزود: «شهرهای مکمل در تعطیلات نوروز اقدامی موثر در توزیع مکانی سفر بود. نوروز سال گذشته عسلویه به‌عنوان شهر مکمل سفر اعلام شد، اما در تعطیلات امسال جزو مقاصد سفر قرار گرفت و رتبهٔ بیست‌وهفتم پرمسافرترین شهرها را به‌دست آورد.»

 

 راهنمایان افتخاری گردشگری

در ادامهٔ نشست مدیرکل امور پایگاه‌های میراث ملی و جهانی گزارشی از بازدید مسافران و گردشگران از پایگاه‌ها ارائه کرد که براساس این گزارش، در بازهٔ زمانی ۲۴ اسفند تا ۱۲ فروردین، پنج میلیون و سه هزار و ۶۴۰ نفر و در ایام منتهی به تعطیلات عید فطر نیز هفت میلیون و ۷۶۰ هزار و ۲۱۶ نفر از اماکن تاریخی، پایگاه‌های ملی و جهانی و موزه‌ها بازدید کرده‌اند که از این تعداد سه میلیون نفر بازدید به ۷۳ پایگاه میراث جهانی و ملی اختصاص داشته است.

«رضا سامه» همچنین از بازدید رایگان بیش از ۶۰۰ هزار نفر از مراکز تاریخی و گردشگری خبر داد و با اشاره به فعالیت حداکثری راهنمایان گردشگری افتخاری اعلام کرد که از ایشان در هفتهٔ گردشگری تقدیر خواهد شد. به‌گفتهٔ او، جامعهٔ محلی هم در این ایام مشارکت خوبی داشته‌اند.

 

سه استان، بیشترین تلفات را داشتند

پلیس راهور نیز یکی از اعضای ستاد مرکزی هماهنگی سفر بود. گزارش این دستگاه را «سیروس حسن‌زاده»، معاون فرهنگی و اجتماعی پلیس راهور، ارائه کرد و گفت فعالیت نوروزگاه‌ها در طول مسیرهای سفر سوانح گردشگری را کاهش داده است.

او با بیان اینکه بیشترین علت تصادف‌ها بی‌توجهی به جلو، سبقت و انحراف به چپ بوده است، از فوت ۸۷۸ نفر در سوانح جاده‌ای نوروزی و مجروح شدن ۲۱ هزار و ۶۱۴ نفر خبر داد و تأکید کرد این آمار مربوط به سر صحنه است و آمار نهایی از سوی پزشکی قانونی اعلام خواهد شد. از این آمار ۱۶۵ فوت و ۱۲ هزار و ۲۶۲ جراحت در تصادف‌های درون‌شهری و ۷۱۳ فوت و ۹ هزار و ۳۵۲ جراحت در تصادف‌های برون‌شهری اتفاق افتاده است.  

کرمان، فارس، سیستان‌وبلوچستان، بیشترین فوت، اصفهان، سمنان و ایلام بیشترین فوت برون‌شهری و بوشهر، کهگیلویه‌وبویراحمد و قم بیشترین فوت درون‌شهری را داشتند.

 

کاهش ۱۷ درصدی حوادث ترافیکی

رئیس ادارهٔ تعالی بالینی سازمان اورژانس نیز به‌عنوان نمایندهٔ اورژانس و دبیر کمیتهٔ سلامت نوروزی در ستاد مرکزی هماهنگی سفر حضور داشت. «علی شریفیان» با بیان اینکه دو هزار تیم در حوزهٔ بهداشت از سوی این نهاد در ایام تعطیلات نوروز فعال بودند که طی فعالیتشان ۱۴ هزار و ۴۰۰ واحد متخلف را به مراجع قضایی معرفی کردند، از هست هزار واکسیناسیون و پیشگیری از ۳۲ مورد طغیان بیماری‌های واگیری خبر داد.

 

او با اعلام کاهش ۱۷ درصدی حوادث ترافیکی با وجود افزایش سه درصدی ترددها اعلام کرد مصدومان ترافیکی سال گذشته ۹۲ هزار و ۱۵۷ مورد بودند،‌ اما این عدد امسال به ۸۲ هزار مورد رسید. همچنین، سال گذشته ۱۳۷ هزار و ۹۵۰ عمل جراحی اورژانس در این مدت انجام شد، درحالی‌که این عدد سال گذشته ۱۲۸ هزار مورد بود.

شریفیان بیشترین مأموریت‌های اورژانس را مربوط به تهران، خراسان‌رضوی، اصفهان و فارس و کمترین را مربوط به خراسان‌شمالی، ایلام و اردبیل دانست که البته به‌گفتهٔ او، آمار کم درسه استان ذکرشده عموماً ناشی از میزان کم تردد است.

 

معاون عملیات سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر نیز در ادامهٔ این نشست دربارهٔ کاهش حوادث در حوزهٔ امداد و نجات خبر داد. به‌گفتهٔ «محمدحسین کبادی»، عملیات امداد و نجات و همچنین خدمات نسبت به سال گذشته ۱۶ درصد کاهش داشته است.

او میانگین خدمات  عملیاتی امداد و نجات را روزانه ۲۰۰ مورد دانست و بالاترین آمار را مربوط به مازندران با ۴۲۱ مورد، خوزستان ۳۸۶ مورد و اصفهان با ۳۴۹ مورد اعلام کرد. همچنین خوزستان، فارس و کهگیلویه‌وبویراحمد بیشترین خدمات مربوط به حوادث جوی را داشتند و در مجموع ۸۲ درصد عملیات و خدمات حوادث جوی مربوط به سیل و آبگرفتگی بود.

 

کاهش جابه‌جایی با حمل‌ونقل عمومی

با اینکه آمارهای مربوط به سفر در سه موج سفر نوروزی متفاوت بود، اما جابه‌جایی با حمل‌ونقل عمومی به‌صورت کلی با کاهش یک درصدی همراه بوده است. این خبر را «حمزه ذاکری»، مدیرکل دفترمطالعات راهبردی و اقتصاد حمل‌ونقل داد و گفت در تعطیلات نوروزی، شش میلیون و ۹۳۲ هزار و ۱۶۷ نفر با ناوگان جاده‌ای، یک میلیون و ۶۳۶ هزار و ۶۵ نفر با ناوگان ریلی، هوایی بین‌المللی ۶۲۵ هزار و ۷۲۵ نفر و هوایی داخلی دو میلیون ۲۹۸ هزار و ۴۰۸ نفر جابه‌جا شده‌اند.

به‌گفتهٔ او، با توجه به آمار ذکرشده در بخش جاده‌ای کاهش سه درصدی، ریلی ۱۵ درصد کاهش، هوایی بین‌المللی ۳۰ درصد افزایش و هوایی داخلی دو درصد افزایش و هوایی به‌صورت کلی ۲۱ درصد افزایش داشته است.

ذاکری تردد دریایی و همچنین تردد گردشگری دریایی را نیز با کاهش همراه دانست،‌ اما اعلام کرد که آمار ورود و خروج بین‌ استان‌ها نسبت به سال قبل تفاوتی نداشته است.

 

فعالیت یک‌هزار و ۹۳ اکیپ تعزیرات

«حسن بیگی»، مدیرکل نظارت و هماهنگی گشت‌های مشترک سازمان تعزیرات حکومتی نیز به‌عنوان نمایندهٔ این سازمان در ستاد مرکزی هماهنگی سفر آماری از طرح نظارتی ماه مبارک رمضان و عید نوروز داد که براساس این آمار، یک‌هزار و ۹۳ اکیپ گشت در این مدت از ۱۰۱ هزار و ۱۶۶ واحد بازرسی کردند که ۳۰0 هزار و ۵۲۳ تخلف مشاهده شد و درنتیجهٔ آن، به یک‌هزار و ۴۳۱ مورد با نصب بنر یا پلمب و جریمه تذکر داده شد.

به‌گفتهٔ او، گیلان، فارس و آذربایجان‌شرقی بر‌اساس تعداد پرونده در صدر بازدیدها قرار داشتند.

 

اقامت در زائرسراها

در ایام نوروز در کنار اقامتگاه‌های رسمی و غیررسمی گردشگری، بومگردی‌ها یا مدارس، سازمان امور اوقاف هم به اسکان مسافران و گردشگران کمک کرد. آن‌طورکه مدیر فرهنگی سازمان اوقاف یعنی «حجت‌الاسلام سیدمحمد کاظم موسوی‌ متقی» در نشست ستاد مرکزی هماهنگی سفر گزارش داد، دو هزار و ۴۱۶ امامزاده در طرح آرامش بهاری این نهاد فعال بودند که ۱۴ میلیون نفر بار زیارت در این مدت ثبت شد و درعین‌حال، ۳۹۱ هزار نفر امکان اقامت رسمی در زائرسراها و همچنین یک میلیون و ۳۶۳ هزار نفر اسکان غیررسمی در کمپ‌های جوار اماکن متبرکه ثبت شد.

استان‌های برتر در این طرح، خراسان‌رضوی، خراسان‌جنوبی، فارس، کهگیلویه‌وبویراحمد، مازندران، اصفهان، ایلام، کرمان، لرستان و آذربایجان‌شرقی اعلام شدند.

 

پلمب پنج اقامتگاه

علاوه‌بر گشت‌های تعزیرات حکومتی، نظارت بر تأسیسات گردشگری هم یکی از برنامه‌های ستاد مرکزی هماهنگی سفر بود. «اسماعیل برات»، معاون نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در این باره توضیح داد ۲۵ هزار و ۷۱۲ مورد بازدید از مراکز اقامتی، آژانس‌های مسافرتی، تأسیسات پذیرایی و بین‌راهی صورت گرفت که طی آن، یک‌هزار و ۲۳۶ مورد تشویق، دو هزار و ۴۶۵ مورد تذکر، ۴۰۷ اخطار کتبی، ۵۴ تعطیلی یا پلمب اتفاق افتاد که از مورد آخر پنج پلمب مربوط به مراکز اقامتی بود.

بر اساس این آمار، تهران، خراسان‌رضوی و گلستان بیشترین بازدید و آذربایجان‌شرقی و یزد کمترین بازدید را داشتند و در مجموع از همهٔ بازدیدها ۲۶ درصد مربوط به مراکز اقامتی، ۳۰ درصد واحدهای پذیرایی، ۴۸ درصد آژانس‌های مسافرتی، ۱۷ درصد تأسیسات بین‌راهی و پنج درصد سایر تأسیسات بوده است.

 

یک مصوبهٔ محیط‌‌زیستی

در ادامهٔ نشست و در پاسخ به سؤال خبرنگاران، معاون گردشگری وزارت میراث‌فرهنگی،‌ گردشگری و صنایع‌‌دستی با بیان اینکه سال گذشته شش میلیون و ۳۸۲ هزار و ۷۵۵ گردشگر خارجی به ایران آمدند، گفت: «در سال ۱۴۰۱ این آمار حدود چهار میلیون و ۲۳۰ هزار نفر بود و سال گذشته این آمار ۵۸ درصد افزایش داشت. همچنین، گردشگران انفرادی بیشتر شده‌اند و سیاست وزارتخانه مبتنی‌بر حمایت از گردشگران است.

 

شالبافیان دربارهٔ افزایش عوارض خروج از کشور هم توضیح داد: «درخواست ما این است که اگر عوارضی وضع می‌شود، به حوزهٔ تقویت زیرساخت‌های گردشگری اختصاص پیدا کند که در این راستا تصمیماتی گرفته می‌شود.»

به‌گفتهٔ او، مدیریت پسماند و زباله نیز یکی از موضوعات مهم سفر است که با پیگیری‌های وزیر مصوبهٔ مدیریت پسماند و زباله تصویب و از سوی رئیس‌جمهوری ابلاغ شد و در حال حاضر با همکاری دستگاه‌ها در حال انجام است و باید این موضوع به‌دلیل اهمیت محیط‌زیست در تمام طول سال مورد توجه قرار گیرد. منظور شالبافیان، دستور اکیدی است که به‌گفتهٔ وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، رئیس‌جمهوری دربارهٔ مشکل وجود زباله در برخی مسیرهای گردشگری داد تا مشکل توسط دستگاه‌های مسئول حل شود.