هر سه حوزه زیرمجموعه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چالش‌های زیادی دارند؛ چالش‌هایی که موجب شده نه تنها این حوزه‌ها از صف تاثیرگذاری در توسعه پایدار جا بمانند بلکه حتی جایگاه اصلی خود را هم نداشته باشند. چالش‌ها از سطح مسائل کلان چون فراموشی، تخریب، کاهش قابل توجه گردشگری خارجی و ... گذشته و به تلاش برای بقا تبدیل رسیده است. این چالش‌ها اگرچه نسل به نسل از دولتی به دولت بعد منتقل شده‌اند، اما گرد زمان هم نتوانسته از اهمیت آن‌ها بکاهد. در این گزارش با کارشناسان حوزه‌های مختلف به گفت‌وگو نشسته‌ایم تا مهم‌ترین چالش‌های این حوزه را به دولت منتخب گوشزد کنند؛ هرچند به نظر می‌رسد انتخاب مدیران متخصص و آگاه می‌تواند گام بلندی برای رفع بسیاری از همین چالش‌های کهنه باشد. این در حالی است که رئیس دولت چهاردهم در کارزار انتخاباتی‌اش از راهبردهای کارشناسانه برای گره‌گشایی مشکلات حوزه‌های مختلف خبر داد و حالا کارشناسان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی می‌گویند چاره عبور از مشکلات این حوزه هم همین کارشناسی‌هاست.

|پیام ما| برنامه‌های هفتهٔ میراث فرهنگی در یک نشست خبری تشریح شد؛ افزایش سواد میراثی جامعه و آگاهی‌رسانی عمومی، کمک به ارتقای هویت ملی و تاب‌آوری و نشاط اجتماعی، مردمی‌سازی و توسعهٔ مفهوم و رویکردهای شناخت، حفاظت و صیانت از میراث فرهنگی با مشارکت مردم، توسعهٔ نقش جوامع محلی در حفاظت از میراث فرهنگی، توسعه و تبیین گسترهٔ مسئولیت اجتماعی در این حوزه، توسعه و تبیین مفهوم حقوق عامه در حوزهٔ میراث فرهنگی از اهداف این هفته است.

|پیام ما| پروندهٔ «قلعهٔ فلک‌الافلاک و درهٔ خرم‌آباد» یکی از چهار پروندهٔ ایران برای ثبت جهانی در یونسکو در سال جدید میلادی (۲۰۲۴) است؛ قلعه‌ای که از حدود ۳۰ سال پیش تا کنون در مسیر جهانی شدن‌ قرار گرفته است و جهانی شدن آن بالاخره پس از قطعی شدن آزادسازی حریم شکل جدی‌تری یافت. گرچه قلعهٔ «فلک‌الافلاک» ثبت ملی شده است، اما حدود سه دهه یکی از مهمترین چالش‌های این اثر تاریخی برای ثبت جهانی آزادسازی حریم بود و حالا خبرها حاکی است که این آزادسازی به‌جز چند پلاک در ضلع شمالی، انجام شده و قلعه برای ورود ارزیاب‌های یونسکو در تابستان امسال آماده است.

|پیام ما| ستاد مرکزی هماهنگی سفر هم‌زمان با تعطیلات نوروز، به‌مدت یک ماه فعال بود؛ از ۲۴ اسفند ۱۴۰۲ و‌ پیش از آغاز تعطیلات نوروزی تا ۲۴ فروردین و بعد از تعطیلات عید فطر. با پایان فعالیت این ستاد، نشست خبری با حضور «علی‌اصغر شالبافیان»، رئیس ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر و معاون گردشگری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، روز دوشنبه، ۲۷ فروردین برگزار شد.

عوامل متعددی این روزها دست‌به‌دست هم داده‌اند که آمار اقامت مسافران در هتل‌ها را کاهش دهند؛ آماری که روند نزولی آن دقیقاً از تابستان و مهر ۱۴۰۲ تشدید شد. هتل‌ها از اواسط سال گذشته ۲۵ درصد گران‌تر شدند و همچنین رقبای جدی برای فعالیت پیدا کردند؛ وضعیتی که در نوروز امسال هم ادامه داشت. براساس آمارهای ارائه‌شده هتل‌های چهار و پنج ستاره با حداقل ظرفیت پر شدند و هتل‌های دو و سه ستاره هم خالی ماندند. البته هنوز وضعیت هتل‌داری در کشور به آستانهٔ خطر نرسیده، اما فعالان این حوزه تأکید می‌کنند درصورت تداوم این وضعیت، قطعاً می‌تواند آسیب جدی برای این بخش از صنعت گردشگری کشور رقم بخورد.

مهرماه امسال «مریم جلالی»، معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، خبر ‌داد سند ملی توسعهٔ صنایع‌دستی با هدف توسعهٔ کمی و بهبود کیفی و همچنین حفظ، احیا و ارتقای ارزش‌های معنوی و مادی صنایع‌دستی تدوین می‌شود؛ سندی که از ابتدای دههٔ ۱۳۹۰ در مسیر تدوین است و هر چندسال یکبار دربارهٔ آن صحبت می‌شود، اما تا امروز خبری از نهایی شدنش نبود تا اینکه مسئولان اعلام کردند تدوین این سند در مراحل پایانی قرار دارد. تدوین این سند در برنامهٔ ششم توسعه نیز مطرح شده بود تا چشم‌انداز، سیاست‌ها، راهبردها و شاخص‌ها در حوزهٔ صنایع‌دستی را مشخص و این حوزه را صاحب یک سند بالادستی کند.

هفدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران با تأکید بر یک نکتهٔ مهم افتتاح شد؛ باز شدن مرزهای ایران به روی ۵۰ درصد جمعیت جهان که می‌توانند بدون دریافت ویزا و فقط با یک بلیت به ایران سفر کنند. نخستین روز نمایشگاه (۲۳بهمن‌) بازدید عمومی نداشت و ویژهٔ متخصصان و فعالان گردشگری بود، اما از امروز از ساعت ۸ تا ۱۷ غرفه‌ها برقرار هستند و به بازدید عمومی و مردمی اختصاص دارد. غرفه‌هایی که ایرانی‌ها و خارجی‌ها را در کنار هم قرار داده است نمایندگان و فعالان صنعت گردشگری ۱۲ کشور خارجی از جمله روسیه، ترکیه، مالزی، اندونزی، ونزوئلا، تایلند، ازبکستان، ویتنام، تاجیکستان، زیمبابوه، تانزانیا و سریلانکا هم تا ۲۶ بهمن در محل دائمی نمایشگاه‌های تهران میزبان علاقه‌مندان هستند. علاوه‌بر رسانه‌های داخلی و خارجی ۲۰ فعال مجازی پربیننده (اینفلوئنسر) هم در این نمایشگاه حضور دارند. نمایشگاه چندان هم بی‌سروصدا نیست و گروه‌های موسیقی آئینی و سنی استان‌ها هر روز پنج اجرا خواهند داشت. گردشگری خوراک، اقامتگاه‌های بومگردی و چادرهای عشایری، کمپرها و خودروهای کلاسیک هم از دیگر ظرفیت‌های نمایشگاه هستند. از حاشیه‌های جالب افتتاحیه این بود که بالاخره پای دو لوح جهانی به ایران رسید. لوح ثبت جهانی شهر یزد به‌عنوان پایتخت کشورهای عضو مجمع گفت‌وگوهای همکاری آسیایی و لوح کندوان به‌عنوان روستای برتر گردشگری همزمان با این مراسم به استاندار یزد و آذربایجان‌شرقی اعطا شد.