در مناظرهٔ میان موافقان و مخالفان انتقال آب مطرح شد
برداشت آب از جیب نسلِ فردا
در حال حاضر خراسانرضوی ۳۵ میلیارد مترمکعب از آبی که متعلق به نسلهای آینده است را مصرف کرده است. این عدد در کرمان ۳۰ میلیارد مترمکعب و در کل فلات مرکزی، ۱۳۰ میلیارد مترمکعب آب اعلام شد
۲۸ بهمن ۱۴۰۲، ۲۳:۰۹
طرح پنجگانهٔ انتقال آب، منتقدان زیاد و البته حامیان جدی دارد. منتقدان میگویند چالشهای محیط زیستی اکثر طرحهای انتقال آب بسیار بیشتر از فواید آن است و جز محدودهٔ سیستان، انتقال آب دریا، برای هیچ منطقهای منطقی نیست. حامیان اما میگویند نمیشود دست روی دست گذاشت و با وجود همهٔ پیامدها باید برای تشنگی مردم کاری کرد. «محسن موسوی خوانساری»، کارشناس مخالف انتقال آب، با حضور در یک برنامهٔ تلویزیونی اعلام کرد فلات مرکزی ایران، مشکل زیربنایی دارد و مشکل آن با این طرحهای انتقال آب حل نمیشود. بهگفتهٔ او، در حال حاضر خراسانرضوی ۳۵ میلیارد مترمکعب از آبی که متعلق به نسلهای آینده است را مصرف کرده است. عددی که آن را به نسلهای آتی بدهکار است. خوانساری میزان آب بیشمصرفشده را در کرمان ۳۰ میلیارد مترمکعب و در کل فلات مرکزی، ۱۳۰ میلیارد مترمکعب اعلام کرد.
انتقال آب دریا یکی از گزینههای وزارت نیرو برای تأمین آب استانهای همجوار دریا و صنایع بزرگ در فلات مرکزی است که این موضوع موافقان و مخالفانی دارد. کمتر بحث و مناظرهای در مورد این طرح شکل میگیرد که با اتفاقنظر میان حامیان و منتقدان به پایان برسد. صداوسیما نیز به این موضوع پرداخت و در برنامهای با عنوان «بالاتر» موافقان و مخالفان انتقال آب را گرد هم آورد. محسن موسوی خوانساری، کارشناس انرژی مخالف انتقال آب دریا به فلات مرکزی و شرق ایران، گفت: «اطلاعات ما در زمینهٔ انتقال آب شرب و صنعت، دقیق و جامع نیست و هنوز نمیدانیم این خطوط چقدر آب را کجا میبرند.»
کارشناس مخالف انتقال آب: مشکل آب شرب ما فقط تأمین نیست؛ بحث تقاضاست. باید روی تقاضا کار کنیم. ما الان همهٔ فکرمان روی تأمین است
بهگفتهٔ او، فلات مرکزی مشکل زیربنایی دارد، یعنی اینکه با ۵۰ میلیون و صد میلیون و یک میلیارد مشکل آب این منطقه حل نمیشود: «بهعنوان مثال خراسانرضوی ۳۵ میلیارد مترمکعب از آبی که متعلق به نسلهای آینده است را مصرف کرده است، یعنی ما اکنون به نسل آینده در خراسانرضوی ۳۵ میلیارد مترمکعب آب بدهکاریم. در کرمان ۳۰ میلیارد مترمکعب بدهکاریم و به همین ترتیب، و در کل فلات مرکزی، ۱۳۰ میلیارد مترمکعب آب به نسلهای آینده بدهکاریم. ما مخالف صفر و یک انتقال آب دریا نیستیم، یعنی نمیگوییم که همهٔ انتقال آبها بد و یا خوب است. مسئلهٔ زابل اصلاً استثناست، یعنی زابل یک بحث امنیتی، اجتماعی و اقتصادی است. ما کاملاً موافق انتقال آب به زابل هستیم. پس موضوع زابل جداست و یا موافق انتقال آب از فاصلهٔ صفر تا لب دریا تا پسکرانه تا ۵۰ کیلومتر تا ۲۰۰ کیلومتر هستیم. بههرحال، از این نعمت خدادادی باید استفاده شود. نهتنها سه میلیارد بلکه مثل عربستان ۱۰ میلیارد مترمکعب آب را شیرین کنیم، ولی سواحل را آباد کنیم. اینکه آب را ببرید در عمق، در اصفهان، مشهد، یزد و بعد خط لوله به شهرهای سمنان، شیراز، شاهرود، قزوین و تهران بکشید و همهٔ این فلات را تا افق ۱۴۵۰ پر از خط لوله کنید، مخالفیم.»
دولتهای دنبالهرو
خوانساری با ذکر مثالی میگوید: «هر شهری امکان دارد برای خودش خط لوله بخواهد. حدود ۱۵ آبانماه ۱۳۹۹ دولت دوازدهم برای آنکه میلیونها مترمکعب معدن و صنعت را به کنار دریا نبرد، تصمیم گرفت آب را کنار معادن بیاورد. دولت سیزدهم هم درواقع ادامهدهندهٔ همان راه است. اصل اول یونسکو میگوید که آیا شما در مقصدتان برای جبران کمبود، همهٔ راهها را رفتید؟ پاسخ این است که نه، ما نرفتیم. بهعنوان مثال نمودارها نشان میدهد در خطوط شبکههای شهری در آذرماه ۱۴۰۲، ۲۷ درصد هدررفت آب داریم. در مشهد اگر الان ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب شرب مصرف میکنیم، اگر این کسری را درست کنیم، راحت صد میلیون، ۷۰ میلیون آب در دستمان است؛ احتیاج نداشتیم اینقدر خرج کنیم. با آگاهیرسانی عمومی با نصب لوازم و تجهیزات کاهندهٔ مصرف، با بازچرخانی میتوانستیم کارهایی را در مشهد یا در اصفهان انجام دهیم که بگوییم این راهها را رفتیم، ولی ما آن راهها را نرفتیم. چقدر از تصفیهخانههایمان در مشهد استفاده میکنیم؟
بههرحال نقص داریم و باید آن را برطرف کنیم.» بهگفتهٔ این کارشناس آب، طبق آییننامهٔ اجرایی ماده ۲ و ۳ قانون توسعه و بهینهسازی آب شرب شهری، استاندارد تمام تجهیزات کاهنده تعیینشده است: «بهعنوان مثال آیا در پادگانها، مراکز دولتی، مساجد، مدارس و غیره همه سرشیر کاهندهٔ مصرف گذاشتهاند؟ یا قانون ملزم کرده که برجها، پادگانها، شهرکها، ورزشگاهها و همهٔ این موارد باید سیستم بازچرخانی داشته باشند؟ آیا سیستم بازچرخانی وجود دارد؟ همهٔ معادن موجود در فلات مرکزی ۱۸۸ میلیون مترمکعب آب نیاز دارد. دعوایمان سر چیست سر اینکه ۱۰۰ میلیون، ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب ببریم برای آنکه در مجموع ۱۶ میلیون مترمکعب آب میخواهیم. ما نمیگوییم میلیونها مترمکعب حمل کنید، ما میگوییم شما کارهای اولیهٔ معدنتان را در معدن انجام دهید، بقیه را حمل کنید؛ بهجای اینکه خط لوله بکشی، ریل بکش، ریلت را دو برابر کن، همه را ببرید کنار دریا. در مجموع طرح انتقال آب دریا به فلات مرکزی به جایی نمیرسد؛ چراکه این سیستم بعد از ۲۰ سال-۵۰ سال جمع میشود، چون ما حریف گرمایش هوا در فلات مرکزی نمیشویم.»
خوانساری با نقلی از رهبری در مورد توسعهٔ سواحل مکران توضیح داد: «مقام معظم رهبری فرمودند: در سواحل مکران رشد اقتصادی شما باید دو برابر مناطق مرکزی ایران باشد. حالا شما ببینید طبق اعلام سازمان برنامهوبودجه رشد اقتصادی ما در سال هشت درصد است، یعنی ما در سواحل مکران باید ۱۶ درصد رشد داشته باشیم. یعنی چه؟ یعنی اینکه فقط همین یک پتروشیمی الآن مثلاً در کنار چابهار فعال است و دو دانه میگو زدند، این شد رشد اقتصادی؟ نه این نیست. ما در سواحل مکران ۷۰ هزار کیلومترمربع زمین و مساحت داریم، ما کنار دریا هستیم.»
این کارشناس آب در مورد شهر مشهد نیز گفت: «مشهد حدود ۴۰۰ میلیون مترمکعب در افق ۱۴۲۰ آب میخواهد. مشهد متأسفانه گرفتار یک کشاورزی بیرویه شده است؛ دو میلیارد مترمکعب دارد از کشاورزی از دست میرود. شوری آب مرتب دارد بالا میرود، یعنی اینکه بهدلیل برداشت آب خیلی زیاد، ما چاههایمان به یک وضعی میافتد که کشاورزی هم صرفهٔ اقتصادی ندارد. چندسال دیگر که این طرح راه افتاد، سال ۱۴۰۶، اگر من هم چاه داشته باشم، میآیم به شما پیشنهاد میکنم بیا پنج میلیون بده، من این چاه را به تو میدهم؛ چون دیگر ارزشی ندارد. مشهد با تبدیل چند چاه کشاورزی به چاه شرب، مشکلاتش حل میشود. مشکل مشهد تأمین نیست؛ بحث تقاضاست، باید روی تقاضا کار کنیم. ما الآن همهٔ فکرمان روی تأمین است. آب از دریا بیاید، آب از هزار مسجد بیاید، آب از این طرف بیاور، آب از آن طرف بیاور، نه روی تقاضا. ما میگوییم روی تقاضا کار کن.»
کارشناس موافق انتقال آب: فلات مرکزی و شرق کشور بهسمت خشکی میرود. یعنی هر چقدر هم صرفهجویی داشته باشیم، از آنطرف خشکسالیها آنقدر فشار میآورد که منابع آبهای زیرزمینی مورد تهدید قرار میگیرد
اما «محمدحسن اسدی»، کارشناس انرژی موافق انتقال آب دریا به فلات مرکزی و شرق ایران، در این برنامه گفت: «پروژههای انتقال آب دریا شامل پنج طرح بزرگ و ابرپروژه است که اکنون در حال اجراست. خط اول، خطی است که اواخر دولت دهم شروع شد و دولت یازدهم و دوازدهم تکمیل کرد. طول این خط ۸۲۰ کیلومتر است و ۱۳۰ میلیون مترمکعب آب را به استانهای هرمزگان، کرمان و یزد منتقل میکند. هماکنون این خط مورد بهرهبرداری قرار گرفته و آب به اردکان یزد رسیده و مشکل بخشی از آب شرب حل شده است. خط دوم، موازی همین خط در دولت آقای رئیسی شروع به کار کرد و بیش از ۱۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد. حجم آب انتقالی ۲۰۰ میلیون مترمکعب در سال است که بالغ بر ۱۳۰ همت بودجهٔ مورد نیاز این خط است. خط سوم، خط اصفهان است که از دریای عمان به طول ۹۲۰ کیلومتر آب را به اصفهان منتقل میکند و برآورد هزینهٔ ۱۱۵ همتی دارد. خط چهارم که به خط کریدور شرق موسوم است از استانهای سیستانوبلوچستان با اولویت سیستانوبلوچستان، خراسانجنوبی و خراسانرضوی به طول هزار و ۳۴۲ کیلومتر خط اصلی، ۴۵۰ کیلومتر انشعابات و ظرفیت انتقال ۲۳۰ میلیون مترمکعب در سال است که حدود ۱۶۰ همت برآورد هزینه شده و حدود ۱۴ درصد در کل و ۲۴ درصد در استان سیستانوبلوچستان پیشرفت فیزیکی دارد و اکنون با ۲۹ پیمانکار در حال اجراست.»
کمبود فراگیر آب
بهگفتهٔ اسدی، خط پنجم که موسوم به خط فارس است، از منطقهٔ پارسیان خلیج فارس شیرینسازی به طول ۹۰۰ کیلومتر انجام میشود که فاز نهایی این طرح ۲۰۰ میلیون مترمکعب و فاز اول ۹۵ میلیون مترمکعب با برآورد هزینهٔ ۴۰ همت در حال اجراست که بیش از ۱۹ درصد پیشرفت فیزیکی دارد. «براساس مطالعات وزارت نیرو تا سال ۱۴۵۰، دو میلیارد مترمکعب کمبود آب شرب و صنعت داریم، تأکید میکنم کمبود آب شرب و صنعت، نه نیاز آب شرب و صنعت. اکنون طرحهایی که در حال اجراست براساس همین خطوطی که تعریف شده برای فازهای اول در مجموع ۷۷۵ میلیون مترمکعب و فاز نهایی دو میلیارد مترمکعب آب را منتقل میکند. در اواخر دولت قبل به این نتیجه رسیدند که طرح انتقال آب دریا، طرح خوبی است. خط اول، در حالی اجرا شد که با مخالفت شدید وزارت نیرو و شخص وزیر همراه بود؛ صنایع در خفا و بدون کمترین حمایتی از طرف دولت این خط را اجرا کردند. شروع این طرحها از دولت دهم آغاز شد، دولت یازدهم و دوازدهم ادامهدهندهٔ آن بود. بههرحال، کمبود آب وجود دارد، شما نمیتوانید کمبود آب را نفی کنید. در بحثهای صرفهجویی فکر میکنم با انتقال آب دریا به این نواحی اقتصاد طرح و ارزشافزوده آب ایجاد میشود و صرفهجویی رقم میخورد؛ اکنون واقعاً در همهٔ حوزهها مصرف بیرویه داریم.»
بهگفتهٔ او، این طرحها با برنامه است. قطعاً جایی که آب ندارد، باید آب منتقل کنیم؛ یعنی نظام بایستی این کار را انجام دهد. حق مردم است که آب منتقل شود. «فلات مرکزی و شرق کشور بهسمت خشکی میرود، یعنی هر چقدر هم صرفهجویی داشته باشیم، از آنطرف خشکسالیها آنقدر فشار میآورد که منابع آبهای زیرزمینی مورد تهدید قرار میگیرد. فقط سنگانی که در سال ۵۰ میلیون مترمکعب آب نیاز دارد یا سایر صنایعی که فعال هستند و میخواهند این آب را استفاده کنند، هدفمان نیست. نه! با انتقال این آب، اقتصاد ما باید از سمت نفت بهسمت معدن گرایش پیدا کند. ما میتوانیم با انتقال آب، این معادن را فعال کنیم و بهجای اینکه جمعیت را بهسمت دریا بکشانیم، جمعیت را بهویژه برای شرق کشور تثبیت کنیم. بسیاری از پروانههای اکتشاف و بهرهبرداری حوزههای معدنی بهدلیل نبود آب متوقف است. خراسانرضوی، خراسانجنوبی، سیستانوبلوچستان، کرمان و یزد با مشکل کمآبی مواجه هستند، آبی وجود ندارد که صرفهجویی کنند. آب اگر هم هست، ناچیز است و باید به فکر چاره باشیم. تجربهای که اکنون کشورهای عربی حاشیهٔ خلیج فارس دارند، روزانه ۲۶ میلیون مترمکعب آب شیرین میکنند، تا ۳۸ میلیون مترمکعب آب در روز برنامهریزی دارد و سرمایهگذاری میکنند و توانستند کشورهایشان را آباد کنند. تأکید حضرت آقا بود که این طرحها متوقف نشود و در نیمهٔ دوم سال ۱۴۰۰ عملیات اجرایی آن کلید خورد.»
پراکندگی منابع آب
او همچنین با نگاهی به وضعیت کشاورزی کشور گفت: «در مورد کشاورزی همه میگویند ۹۰ میلیارد مترمکعب آب کشور صرف کشاورزی داریم، همه هم میگویند اگر ۱۰ درصد صرفهجویی کنیم، کل مشکل مملکت حل میشود. پراکندگی آب مثل پراکندگی جمعیت که در کشور یکسان نیست. کشاورزی در سیستانوبلوچستان که یک زمانی انبار غلهٔ ایران بوده، الان صفر شده است. بله این حرف درست است که فرهنگ استفاده از آب باید اصلاح شود. فرهنگ با این روشهایی که بنشینیم مردم از تشنگی بمیرند و صنایعی را زیر سؤال ببریم، اتفاق نمیافتد. همهچیز باید با عرضه و تقاضا اتفاق بیفتد، یعنی کشاورز اگر بداند که قیمت آبی که استفاده میکند، ارزش آن بیشتر از این حرفهاست، میرود بهسمت صرفهجویی. وگرنه اگر بگویید صرفهجویی کنیم در کشاورزی، هیچ کشاورزی حاضر نیست آب را بهجای دیگر بدهد؛ به صنعت بدهد. ما این کار را کردیم. در سنگان آمدیم گفتیم شما صرفهجویی کنید، از محل صرفهجویی، آب را میبریم برای صنایع خودمان. کشاورز آمد موافقت کرد. بعد گفت نه، من سطح زیرکشتم را میخواهم افزایش دهم. یعنی شما نمیتوانی با مردم درگیر شوی. این حقابه مال خودش است، چاه مال خودش است و درنهایت خودش باید تصمیم بگیرد. آن چیزی که میتواند رقابت ایجاد کند برای آب، قیمت واقعی آب است؛ مثل همهٔ چیزهای دیگر، قیمت سوخت است.»
این مناظره نیز مانند بسیاری گفتوگوهای دیگر در این زمینه به اتفاق آرا نرسید. وزارت نیرو اما جدیت دارد تا طرحهایی را که منتقدان جدی دارند، باسرعت اجرا کند.
برچسب ها:
پروژههای انتقال آب، طرح انتقال آب، کشاورزی، منابع آب، وزارت نیرو
مطالب مرتبط
ظرف دو ماه گذشته ۴ کارگر در ۴ حادثه در معادن زغال سنگ کرمان جانباختهاند
مرگهای تکراری
گفتوگوی «پیام ما» با بستگان کارگران مفقودشدۀ معدن شازند اراک
نگاههای منتظر به معدن فروریخته
چهاردهمین انتخابات ریاستجمهوری با مشارکت ۴۰ درصدی برگزار شد
صدای جمهور آمد
در نشست علمی «خودکشی درمانگران: نگاهی بینرشتهای» صورت گرفت
واکاوی مسئلهٔ اقدام به خودکشی درمانگران
کارشناسان و مسئولان در مورد احتمال همیشگی فوران تفتان اتفاقنظر دارند
معمای آتشفشان «تفتان»
بارش برف و باران امروز ادامه دارد
۲۲ استان کشور تا پایان هفته بارش برف و باران سنگین را تجربه میکنند
انسداد راه دسترسی ۱۶۰ روستای لرستان
گزارش «پیام ما» از نشست بررسی کاربرد فناوریهای نوین در صنایع خلاق
اکوسیستم استارتاپی عامل آشتی کسبوکاری مردم و نوآوران
گروهی از زنان مکزیک جان خود را برای رساندن غذا به مهاجران به خطر میاندازند
مسافران قطار مرگ
دود نیشکرهای سوخته هوای خوزستان را آلوده کرد
چتر سیاه بر آسمان اهواز
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- محبوبترین تورهای ترکیه کدامند؟
- حداقل سرمایه برای واردات از دبی: آنچه باید بدانید
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها
- قطار رجا؛ انتخابی امن و راحت برای سفرهای شما بیشتر
بیشترین نظر کاربران
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید