«زرهبافی» یکی از قدیمیترین هنرهای بشر است و در ایران هشت قرن قدمت دارد
آیین تعزیه، تنها مخاطب هنر زرهبافی
زرهبافی برای زندهماندن به ایدههای نو برای بهروزکردن بازار مخاطبان نیاز دارد
![آیین تعزیه، تنها مخاطب هنر زرهبافی](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/زره-بافی.jpg)
۱۳ تیر ۱۴۰۳، ۲۰:۳۷
تا چند روز دیگر با آغاز ماه محرم، آیین تعزیه دوباره رونق میگیرد و میهمان مراسم تعزیه میشویم. هنر «زرهبافی» هم با مراسم تعزیه پیوند دیرینه دارد و یکی از بازارهای اصلی زرهبافی همین لباسهای تعزیه است. زره، تنپوشی از مفتولهای فلزی است که در زمان قدیم از سوی سربازان استفاده میشد و بعدها برای اجرای آیین تعزیه راه خودش را ادامه داد.
زرهبـافی یـا هـمان هـنری کـه از درهـم تنیدهشدن مفتولهای فلزی به شکل کلاه و زره حاصل میشود، سالهاست سراشیبی فراموشی را با سرعت طی میکند و تعداد انگشتشمار هنرمندان زرهباف در قزوین مشغول این هنر هستند؛ هنری که از عصر «شاهطهماسب اول صفوی» در ایران رواج دارد.
هنر زرهبافی
زره در واقع نیمتنهای است آستینکوتاه و جلوباز از آهن و فولاد که بافتی حلقهای دارد و جنگجویان روی لباسهای خود در هنگام جـنگ میپوشیـدنـد. «زرۀ داوودی» کـه محکم و ریزبافت بوده و «زرۀ معمولی» که دانه دانه حلقههای فولاد را با هم میبافتند و بالشتکی را در بالا و یقه پشت گردن میدوختند، از انواع رایج زره بوده.
«محمداسماعیل حسنی» از استادان زرهبافی در قزوین: یکی از علتهای فراموشی هنر زرهبافی، معرفی نشدن آن از سوی رسانههاست و استفاده آن فقط در اجرای نمایشهای آئینی است
کوتاه و مختصر دربارۀ زرهبافی میتوان گفت که زرهبافی از درهم تنیدن مفتولهای فلزی براساس الگـوی تنپوش و کلاهخود به دسـت مـیآید و یکی از هنرهرای بسیار قـدیمی اســت. براسـاس برخری اشعار، حـضرت داوود (ع) به هنر فلزکاری برای تولید لباسهای جنگی اشتغال داشـته و همین گواه تاریخی، نشان از قدمـت این هنر دارد. برخی از شرابههای کلاهخود پر از نوشته است؛ نوشتههایی به خط «کوفی» یـا «بنـایی» از جمله: «لاحول و لاقــوه الا بـاللـه»، «انالحـسیـن مـصـباحالـهدی و سفینهالنجاه»، «اللهم صل علی محمد و آل مـحـمـد»، «کـثیـراً کثـیراً تســلیما»، «سبحـانالله»، «اللـهاکبـر»، «مـحـمـد رسـولالله» و «عـلـی». بـرای ایـجاد ایرن نوشتهها، هنرمند باید زنجیرهای حاصل از مفتولهای فلزی را درست مثل نقشۀ قالی به هـم ببـافد. هــرچـه بافـت از ظـرافت و ریزبافتـی بیـشتری بـرخـوردار باشـد، کار هنرمند سختتر و مهارتاش بیشتر عیان میشود.
خاستگاه زرهبافی
سراغ پیشکسوتان زرهبافی را باید از قزوین، اصفهان و مرکزی گرفرت. رونق این هنر در قزوین به چشم مـیخـورد و تعداد اندکی زرهباف در ایـن اسـتـانها مـشغول فعالیت هستـند. هـنر زرهبافی بهعنـوان یکی از هنرهای اصـیل قزویـن، در سـال ۱۳۸۹ در فهرست میراث معنوی قزویـن ثبـت مـلی شد. «آرتور پوپ»، مورخ آمریـکایی نیز در کتاب «بررسی هنر ایران» اینطور آورده: «لباسهـای سربـازان هخامنشـی نشـان مریدهـد کـه زرهبافی برای درسـت کـردن لبـاس سـربازان شغـلی بـوده کره ایرانیان اختـراع کـردهانـد.» بعـد از رسمـی شـدن مذهـب شیـعه در ایـران در عـهد صفـوی و اجرای مداوم تعزیه در محافل، هنر زرهبافی هم رونق گـرفت؛ از آن روزگـار ۵۰۰ سال میگذرد. پـژوهشها نشان میدهد دربارۀ هنر زرهبافی، اکثر تعزیهخوانها به زرهبافی و هنرهای وابسته به نمایش تعزیهخوانی آشـنایی داشتـنـد.
در واقـع تعـزیهخوانها هنرهایی چـون زرهبـافی، شـناخت ابزار، شناخت موسیقی و ادوات موسیقی مرتبط با تعزیه (طبل، شیپور، قرهنی)، شناخت صدا و ریتم آواز و شناخت حرکات نمایشی متناسب با دیالوگ را میدانستند. بیشتر هنرمـندان تعزیهخـوانی قـزوین از جمله «احسـانالله کـریمـی»، «حاجاسمـاعیل بابایی»، «حاجمنصـور کـاظمی»، «عبدالله جـعفری»، «حـاجمحـمـد بـابـایـی» و «حاجعباس زمانی» علاوهبر تعزیهخوانی، با هنر زرهبافی نیز آشنایی داشتند.
کاربرد زرهبافی
حالا که دیگر خبری از میدانهای جنگ با سربازهای زرهپوش نیست، نمود این هنر را فقط باید در راستای هنر نمایش، تئاتر، شبیهخوانی و تعزیه بیشتر در ایام محرم و صفر و در برنامهها و مراسم مذهبی تماشا کرد. سـاخت سریالهای تاریخی و نیاز به تهیۀ لبـاس و ادوات جنگی قدیم، باعث میشـود گهگاهـی از هـنرمندان زرهباف سراغی گرفته شود.
«محـمداسـماعیل حـسنی» از استرادان زرهبافی در قزوین، این روزها در کارگاه خود که تنـها کارگاه زرهبافی قزوین است، مشـغول زرهبافیهایی است که از مشتری سفارش میگیرد. او معتقد است یکی از علتهای فراموشی هنر زرهبافی، معرفی نشدن آن از سوی رسانههاست و استفادۀ آن فـقط در اجرای نمایشهای آیینی است. او میگوید: «زرهبافی اگر به اشکال دیگری از جمله تزئینات منزل استفاده و بهروزآوری شود، میتوان آن را بهخوبی، حفاظت و معرفی کرد.»
صفر تا صد هنر زرهبافی
مفتـولهای فلزی با دستان هنرمند و بهرهمندی از میلههای فلزی نازک و ضخیم به حلقههایی برای بافـت تبدیل میشود. مفتـولهای مخـصوص زرهبافـی بـهطور معمول از جنس آهن، مس، برنج و استیل به ضخامت یک میلیمتر است. «دریل» هم یکی از ابزارهای زرهبافی است. با کمک دریل و میلههای مخصوصی که روی دریل بسته میشود، مفتولها به شکل فنر در میآیند. در این مرحله دریل توسط گیرهای که به میز کار بسته شده، ثابت میشود. میلۀ موردنظر که ضخامت آن باتوجهبه قطر داخلی حلـقهها متفاوت است، به دریل بسته شده و با روشن شدن دریل مفتول دور آن پـیچیده و فنر تشکیل میشود.
هنرمند برای بریدن مفتولهایی که بهصورت فنر درآمده، از کاتر استفاده میکند. بعد از آن، حلقـههای تهـیه شـده از مفـتولها براساس اندازهای که دارد و ایدۀ هنرمند بافته میشود. واحدهای ابتدایی برای بافت ۵ حلقه دارد. به این شکل که ۵ حلقه درون یک حلقه قرار میگیرد. تکثیر این واحدها و اتصال آنها به یکدیگر، موجب پیدایش بافتی منسجم میشود و با کمک الگوهای مناسب به فرمهای زره و کلاهخود میرسد؛ بهعنوان مثال، ۲۶ واحد برای زرۀ سایز نوجوانان تولید میشود. برای ایجاد نقش در بافت، از فلزهایی با رنگهای مختلف استفاده میشود. برای اتصـال قطعاتی از بافـت بـه یکـدیگر، از «پرچ» استـفاده میشود. الگـوی بافت زره در قزوین چهار تکه است و آسـتین هـم در چـهار تکۀ جداگانه بافته شده و سپس به بالاتنه وصل میشود. این شیوه باعث میشود بازیگر در هنگام بازی راحت باشد و بهراحتی دست خود را بالا ببرد. روش اتصال آستینها در زرهبافی قزوین شیوهای ابداعی به شمار میرود که برای اولین بار توسط استاد «منصور کاظمی» استفاده شد. این شیوه نسبت به شیوههای رایج پیشین سادهتر است. از ابداعات دیگر منصور کاظمـی در این زمینه، تسهیل در تبدیل سیم مفترول به فنر و خورد کردن سیمهاست که در گذشـته بسـیار سخـت و بهصـورت دسـتی انـجام میشد.
برچسب ها:
مطالب مرتبط
![مرگهای تکراری](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/معدن-2.jpg)
ظرف دو ماه گذشته ۴ کارگر در ۴ حادثه در معادن زغال سنگ کرمان جانباختهاند
مرگهای تکراری
![نگاههای منتظر به معدن فروریخته](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/معدن-شازند.jpg)
گفتوگوی «پیام ما» با بستگان کارگران مفقودشدۀ معدن شازند اراک
نگاههای منتظر به معدن فروریخته
![صدای جمهور آمد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/دیجیتال-15.jpg)
چهاردهمین انتخابات ریاستجمهوری با مشارکت ۴۰ درصدی برگزار شد
صدای جمهور آمد
![واکاوی مسئلهٔ اقدام به خودکشی درمانگران](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/باشگاه-اندیشمندان.jpg)
در نشست علمی «خودکشی درمانگران: نگاهی بینرشتهای» صورت گرفت
واکاوی مسئلهٔ اقدام به خودکشی درمانگران
![معمای آتشفشان «تفتان»](https://payamema.ir/pubfiles/2024/05/دیجیتال-9.jpg)
کارشناسان و مسئولان در مورد احتمال همیشگی فوران تفتان اتفاقنظر دارند
معمای آتشفشان «تفتان»
![بارش برف و باران امروز ادامه دارد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/برف-jpg.webp)
بارش برف و باران امروز ادامه دارد
![انسداد راه دسترسی ۱۶۰ روستای لرستان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/دیجیتال-4-jpg.webp)
۲۲ استان کشور تا پایان هفته بارش برف و باران سنگین را تجربه میکنند
انسداد راه دسترسی ۱۶۰ روستای لرستان
![اکوسیستم استارتاپی عامل آشتی کسبوکاری مردم و نوآوران](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/photo1702386552-jpeg.webp)
گزارش «پیام ما» از نشست بررسی کاربرد فناوریهای نوین در صنایع خلاق
اکوسیستم استارتاپی عامل آشتی کسبوکاری مردم و نوآوران
![مسافران قطار مرگ](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/۶-2-jpg.webp)
گروهی از زنان مکزیک جان خود را برای رساندن غذا به مهاجران به خطر میاندازند
مسافران قطار مرگ
![چتر سیاه بر آسمان اهواز](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/۳-jpg.webp)
دود نیشکرهای سوخته هوای خوزستان را آلوده کرد
چتر سیاه بر آسمان اهواز
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟
- محبوبترین تورهای ترکیه کدامند؟
- حداقل سرمایه برای واردات از دبی: آنچه باید بدانید
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/کتاب-چرا-شما-را-نمیگیرن.jpg)
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید