نشست رسانه‌ای برنامه‌های هفتهٔ میراث‌ فرهنگی با حضور چهار مدیرکل معاونت میراث ‌فرهنگی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی روز سه‌شنبه، ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، در محل سالن فجر این وزارتخانه برگزار شد.

اعلام برنامه‌های هفتهٔ میراث فرهنگی

دبیر برنامه‌های هفتهٔ میراث فرهنگی و مدیرکل دفتر حفظ و احیای محوطه‌ها و آثار تاریخی در این نشست با بیان اینکه همه‌ساله شعار روز جهانی موزه از سوی شورای بین‌المللی موزه‌ها اعلام می‌شود، گفت: «رویکرد اصلی بزرگداشت این روز این است که موزه‌ها ابزار مهمی برای تبادل فرهنگی، غنی‌سازی فرهنگ‌ها و توسعهٔ درک متقابل، همکاری و صلح بین مردم هستند. به همین دلیل امسال شعار جهانی، «موزه‌ها برای آموزش و پژوهش» اعلام شده و بر نقش محوری مؤسسه‌های فرهنگی در ارائهٔ یک تجربهٔ آموزشی جامعه تأکید شده است. این روز به‌دنبال جهانی آگاهانه‌تر، پایدارتر و فراگیرتر است. شعار جهانی برخاسته از شرایط زمینه‌ای و به‌ویژه تغییر رویکرد دربارهٔ تعریف موزه اتفاق افتاده که می‌گوید موزه برای آموزش و پژوهش است. درواقع، این رویکرد تأکید جدی‌ای است بر نقش و اهمیت و کارکرد گسترده‌ای که جوامع از موزه‌ها انتظار دارند.»

به‌گفتهٔ او، موزه‌ها به‌عنوان مراکز آموزشی پویا، کنجکاوی، خلاقیت و تفکر انتقادی را تقویت می‌کنند. در سال ۲۰۲۴، سهم موزه‌ها در تحقیقات، فراهم کردن بستری برای اکتشاف و انتشار ایده‌های جدید مورد تأکید قرار گرفته است؛ زیرا موزه‌ها فضای حیاتی‌ای هستند که آموزش و پژوهش در آنها برای شکل دادن به درک ما از جهان با هم همگرا می‌شوند.

داوری در ادامه دربارهٔ نامگذاری روزهای هفتهٔ میراث فرهنگی نیز توضیح داد: «نامگذاری روزها به‌تبع شرایط زمینه‌ای و رویدادهای بین‌المللی و گستردگی مفهومی میراث فرهنگی انتخاب شده است و بر این اساس، شنبه ۲۹ اردیبهشت روز موزه برای آموزش و پژوهش؛ یکشنبه ۳۰ اردیبهشت روز میراث فرهنگی، حقوق عامه، توسعهٔ پایدار؛ دوشنبه ۳۱ اردیبهشت روز میراث دینی، میراث رضوی؛ سه‌شنبه ۱ خرداد میراث زنده، متضمن تاب‌آوری و سازگاری؛ چهارشنبه ۲ خرداد روز میراث فرهنگی، الفبای زندگی؛ پنجشنبه ۳ خرداد روز میراث فرهنگی، همبستگی، اقتدار و جمعه ۴ خرداد روز میراث دفاع مقدس نامگذاری شده است.»

دبیر برنامه‌های هفتهٔ میراث فرهنگی اهداف برنامه‌های این هفته را نیز «افزایش سواد میراثی و آگاهی‌رسانی عمومی»، «کمک به ارتقای هویت ملی و تاب‌آوری و نشاط اجتماعی»، «مردمی‌سازی و توسعهٔ مفهوم و رویکردهای شناخت، حفاظت و صیانت از میراث فرهنگی با مشارکت مردم»، «تقویت پیوند با نهادها و دستگاه‌های ذی‌مدخل در تحقق تکالیف و مسئولیت اجتماعی در حوزهٔ میراث فرهنگی»،‌ «توسعهٔ نقش جوامع محلی در حفاظت و صیانت از میراث فرهنگی»، «توسعه و تبیین گستردهٔ مسئولیت اجتماعی در حوزهٔ میراث فرهنگی» و «توسعه و تبیین مفهوم حقوق عامه مبتنی‌بر حفاظت از میراث فرهنگی» برشمرد.

«معرفی، نشر اقدامات و برنامه‌های حوزهٔ میراث فرهنگی»، «جلب همراهی و مشارکت همهٔ مسئولان استانی»، «اجرای گستردهٔ برنامه‌های مردم‌محور»، «جلب مشارکت‌ سمن‌ها و نهادهای اجتماعی»، «مشارکت کودکان، نوجوانان و جوانان»، «تقویت نقش آموزشی و پژوهشی موزه‌ها، پایگاه‌ها و اماکن تاریخی» و «تقویت نقش فرهنگی و اجتماعی پایگا‌ه‌ها، موزه‌ها، بناها و محوطه‌های تاریخی» نیز از  رویکردهای هفتهٔ میراث فرهنگی بود که داوری به آن اشاره کرد.

نمایش آثار جیرفت پس از ۵۰  سال

مدیرکل موزه‌ها در وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در این نشست با بیان اینکه در این هفته الواح هخامنشی استردادشده به ایران همزمان با روز جهانی موزه‌ها به نمایش گذاشته می‌شود، گفت: «هدف ما صرف برگرداندن یک شیء و نمایش آن در موزه نیست بلکه پژوهش و دلیل خروج آن از کشور هدف ماست.»

او همچنین اعلام کرد همزمان با روز جهانی موزه‌ها، از برترین موزه‌ها تجلیل خواهد شد و در ۱۱ استان آثار کمتر دیده‌شده به نمایش گذاشته می‌شود.

میرزایی همچنین از نمایش آثار دیده‌نشدهٔ جیرفت پس از ۵۰ سال برای مردمی که حافظ آن بوده‌اند، نشست با مجموعه‌داران و رویداد مشترک با سازمان آتش‌نشانی در تهران، ویژه‌برنامهٔ پاراتور با همکاری انجمن‌های معلولان در روز سوم خرداد و تجلیل از کسانی که در حوزهٔ نشر آثار دفاع مقدس فعالیت کرده‌اند، در روز چهارم خرداد خبر داد که البته مورد آخر به‌دلیل میزبانی ریاست‌جمهوری هنوز نهایی نشده است.

بازدید معاون میراث از نقش‌رستم

مدیرکل پایگاه‌های میراث ملی و جهانی هم در این نشست با بیان اینکه در هفتهٔ میراث ‌فرهنگی کانون توجه این بخش کودکان و نوجوانان هستند، گفت: «به‌دلیل اینکه این هفته مصادف با روزهای پایانی سال تحصیلی و آغاز تعطیلات تابستانی است، با دعوت حداکثری از دانش‌آموزان، جشن پایان سال تحصیلی و آغاز تعطیلات تابستانی را در پایگاه‌های ملی و جهانی برگزار خواهیم کرد.»

«رضا سامه» به همین مناسبت از برگزاری جشنوارهٔ عکس کودک با یادگارهای تاریخی اشاره کرد که طی آن قرار است کودکان، عکس‌های سلفی خود با بناهای تاریخی ارسال کنند تا علاوه‌بر معرفی عکس‌های برتر، آثار ارسالی در قالب یک دیوارنگاره در یکی از دیوارهای وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به نمایش درخواهد آمد. مدیران پایگاه‌های ملی و جهانی نیز با حضور در بخش اطفال بیمارستان‌ها با عیادت از کودکان بیمار، آنها را برای بازدید از پایگاه‌ها پس از بهبودی، دعوت می‌کنند.»

برگزاری نشست سراسری هیئت‌های راهبردی پایگاه‌های ملی و جهانی در محل کاخ گلستان، تجلیل از ۱۰ مدیر برتر، رونمایی از ۱۴ عنوان کتاب شناخت‌نامهٔ پایگاه‌های ملی و جهانی از برنامه‌های دیگری بود که سامه به آنها اشاره کرد.

او همچنین دربارهٔ مهمترین اقدامات انجام‌شده برای حفاظت از آثار تاریخی در برابر حوادث طبیعی توضیح داد و گفت ستادی با عضویت تعدادی از دستگاه‌های مرتبط به‌منظور حفاظت از آثار تاریخی در برابر حوادث طبیعی تشکیل شده است.

مدیرکل پایگاه‌های میراث ملی و جهانی همچنین با بیان اینکه در محوطهٔ نقش‌رستم شاهد آسیب‌های جدی هستیم، تصریح کرد: «سال پیش دانشگاه شیکاگو در اینجا حفاری کرده است، با نمایان شدن برخی از آثار صرفاً خاک دستی ریخته‌اند‌ که همان‌طور ماند. باید الان نسبت به این وضعیت اشراف داشته باشیم. در این باره مدیر پایگاه گزارش مفصلی داده است که در انتهای هفتهٔ میراث فرهنگی معاون میراث‌فرهنگی از مجموعه بازدید می‌کند و گزارشی ارائه می‌شود.»

او همچنین از تشکیل یک ستاد بحران دربارهٔ آثار و میراث در خطر نیز خبر داد و گفت: «ما مأموریت پیدا کردیم که یک ستاد با مشارکت دستگاه‌های اجرایی برای دسته‌بندی حوادثی که به‌صورت بالقوه دربارهٔ آثار تاریخی وجود دارد و همچنین شناسایی میراث در خطر با حضور دستگاه‌های ذی‌ربط تشکیل دهیم. رویکرد این ستاد زیربنایی است و فقط به آسیب‌هایی که الان مطرح است نمی‌پردازیم و ریشه‌یابی می‌کنیم. ما انتظار داریم تکالیف سایر دستگاه‌ها نیز به‌عنوان چارچوب اقدام و عمل درست تبیین شود.»

همایشی برای بزرگداشت تذهیب

مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی هم با بیان اینکه هفتهٔ میراث فرهنگی فرصت مناسبی برای معرفی بهتر ظرفیت‌های این حوزه، تقویت و ترویج سواد میراثی است، گفت: «خوشبختانه سواد میراثی در سال‌های اخیر افزایش یافته است. بااین‌حال، نیازمند فعالیت‌های بیشتری در این باره هستیم.»

«علیرضا ایزدی» با اشاره به تذهیب به‌عنوان یک هنر بی‌نظیر که سال گذشته جهانی شد، گفت: «در این هفته همایشی با هدف بزرگداشت این هنر در هفتهٔ میراث ‌فرهنگی و در دوم خردادماه به میزبانی استان فارس برگزار خواهد شد و در روز سوم خرداد، با برگزاری جشن سالروز آزادسازی خرمشهر، از آثار ثبت ملی مرتبط با دفاع مقدس در شهر خرمشهر رونمایی می‌شود. همچنین، یکی از ارگان‌هایی که با ما همکاری داشته یا گاهی در تقابل و تداخل قرار گرفته، سازمان اوقاف بوده است؛ برای اینکه توافقنامه و تفاهم‌نامه‌هایی را که انجام شد پایش کنیم، برنامه‌ای خواهیم داشت.»