|پیام ما| «دوران جوشش جهانی فرا رسیده است.» این آخرین هشدار دبیرکل سازمان ملل متحد درباره وضعیت «فاجعه‌بار» تغییر اقلیم است و «جوشش» به گرمای شدید زمین اشاره دارد. بعد از پیش‌بینی ثبت گرم‌ترین ماه ثبت شده در طول تاریخ و تایید دانشمندان، آنتونیو گوترش در نشستی مطبوعاتی گفت که دوران «گرمایش جهانی» به پایان رسیده و این تازه‌ آغاز «جوشش جهانی» است.

گوترش این گفته‌های هشدارآمیز را بعد از این مطرح کرد که دانشمندان در روز پنج‌شنبه تایید کردند که سه هفته گذشته گرم‌ترین ماه از زمان شروع رکوردهای دمایی بوده است و جولای در مسیر تبدیل شدن به گرم‌ترین ماه ثبت شده تاکنون است. البته به گفته دبیرکل سازمان ملل «هنوز امکان محدود کردن افزایش دمای جهانی به 1.5 درجه سانتی‌گراد (بالاتر از سطوح پیش از انقلاب صنعتی) و جلوگیری از وقوع بدترین شرایط اقلیمی وجود دارد» اما «فقط با اقدامات چشمگیر و فوری اقلیمی».
بر پایه گزارش سازمان جهانی هواشناسی (WMO) و برنامه رصد زمین کوپرنیک اتحادیه اروپا، دمای جهانی در این ماه رکوردها را شکسته است و این اتفاق ناشی از سوزاندن سوخت‌های فسیلی و تحریک آب و هوای خشن است. به گزارش گاردین، این دو نهاد چند روز پیش از این در بیانیه‌ای مشترک اعلام کرده بودند که «به احتمال زیاد» در جولای ۲۰۲۳، ماه جاری میلادی، رکورد گرما شکسته خواهد شد. آنها حالا به یقین رسیده‌اند.
افزایش مداوم میانگین دمای جهانی، ناشی از آلودگی‌هایی که نور خورشید را به دام می‌اندازد و مانند گلخانه‌ای در اطراف زمین عمل می‌کند، پدیده‌های خشن آب‌وهوایی را تشدید می‌کند.

در نقشه راهی که آژانس بین‌المللی انرژی تهیه کرده، از سال 2021 هیچ میدان نفتی و گازی جدیدی برای توسعه تایید نشده بود. با این حال دولت‌هایی از جمله ایالات متحده، بریتانیا و استرالیا مجوزهایی برای حفاری بیشتر اعطا کرده‌اند

انسان‌ها مقصر اصلی هستند
تابستانی سوزان در بخش‌های وسیعی از آمریکای شمالی، آسیا، آفریقا و اروپا گسترده شده و همانطور که گوترش روز پنج‌شنبه در کنفرانس مطبوعاتی هشدار داد «کل سیاره زمین یک فاجعه را از سر می‌گذراند». او گفت: «برای دانشمندان مبرهن است که انسان‌‌ها مقصر اصلی هستند. همه این اتفاقات با پیش‌بینی‌های علمی و هشدارهای مکرر پیشین مطابقت دارد. تنها عنصر غافلگیرکننده سرعت تغییرات است. تغییر اقلیم همین‌جاست و این وحشتناک است. این تازه آغاز ماجراست. دوران گرمایش جهانی به سر آمده و وارد دوران جوشش جهانی شده‌ایم.»
دبیرکل سازمان ملل متحد با این گفته‌ها از سیاستمداران خواست تا اقدامات فوری را در پیش بگیرند. «هوا غیرقابل تنفس است، گرما غیرقابل تحمل است و در این شرایط سود بشر از سوخت های فسیلی و تاثیر آن بر اقلیم غیرقابل قبول است. دولت‌ها باید این موضوع را در دستور کار قرار دهند، بدون معطلی، بدون بهانه و بدون انتظار از دیگران. به‌وضوح دیگر وقتی باقی نمانده است.»

یکی از دانشمندان دانشگاه لایپزیگ می‌گوید دماهای ثبت‌شده در ماه جولای «به قدری وحشتناک» بود که دانشمندان می‌توانستند رکورد گرم‌ترین دمای ثبت‌شده را قبل از پایان ماه پیش‌بینی کنند. گوترش هم در اظهاراتش این موضوع را تایید کرده است و می‌گوید نیازی نیست برای دانستن این موضوع تا پایان ماه منتظر بمانیم

او البته با همه هشدارها گفت: «هنوز می‌توان افزایش دمای جهانی را به 1.5 درجه سانتی‌گراد محدود کرد و از وقوع بدترین تبعات تغییر اقلیم جلوگیری کرد اما فقط با اقدامات اقلیمی چشمگیر و فوری. ما در این زمینه شاهد پیشرفت‌هایی بوده‌ایم – مثل عرضه انرژی‌های تجدیدپذیر و بعضی گام‌های مثبت در بخش حمل و نقل- اما هیچ کدام اینها به اندازه کافی سریع نیست. توقف افزایش سریع دما به سرعت عمل نیاز دارد.»
در همین حال پتری تالاس، دبیر کل WMO، گفت: «کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای بیش از هر زمان دیگری ضرورت دارد. اقدام اقلیمی، موضوعی تجملی نیست، بلکه یک الزام است.»
درست طبق پیش‌بینی‌ها
دانشمندان از سال ۲۰۱۶ به این سو پیش‌بینی کرده بودند سال ۲۰۲۳ یا ۲۰۲۴ گرم‌ترین سال زمین خواهد بود. به‌نظر می‌رسد پیش‌بینی آنها در حال وقوع است. اکنون دانشمندان اقلیمی یافته‌های تازه درباره رکورد گرمایی جهان را تایید کرده‌اند. کارستن هاستاین از دانشگاه لایپزیگ دریافت که جهان در جولای امسال 1.5 درجه سانتیگراد گرمتر از میانگین جولای قبل از انقلاب صنعتی بود. او گفت دماهای ثبت‌شده در این ماه «به قدری وحشتناک» بود که دانشمندان می‌توانستند رکورد گرم‌ترین دمای ثبت‌شده را قبل از پایان ماه پیش‌بینی کنند. گوترش هم در اظهاراتش این موضوع را تایید کرده است: «نیازی نیست برای دانستن این موضوع تا پایان ماه منتظر بمانیم. جولای ۲۰۲۳ رکورد را در جهان خواهد شکست.»
هاستاین می‌گوید: «برای پیدا کردن شرایط مشابهی مانند جولای امسال در سیاره زمین ممکن است مجبور باشیم هزاران یا ده‌ها هزار سال به عقب برگردیم. سوابق اقلیمی اولیه نشان می‌دهند که زمین در ۱۲۰ هزار سال گذشته به این اندازه گرم نبوده است.»
زیک هاوسفادر، دانشمند آب و هوا در سازمان غیرانتفاعی Berkeley Earth در ایالات متحده برای تخمین شکستن این رکورد تا 0.3 (فراتر از رکورد جولای 2019) از ابزارهای هواشناسان ژاپنی و اروپایی استفاده کرد.
این مطالعه نشان داد که موج گرمای ناشی از فعالیت‌های انسانی، جنوب اروپا، آمریکای شمالی و چین را به ترتیب 2.5، 2 و 1 درجه سانتی‌گراد گرم‌تر کرده است. به گفته دانشمندان اگر انسان موجب تغییر اقلیم نمی‌شد، وقوع دو مورد اول افزایش دما «تقریبا محال» بود.
فردریک اتو، دانشمند آب و هوا در امپریال کالج لندن و نویسنده اصلی این مطالعه گفته است: «ما باید مردم را برای زندگی در این شرایط سازگار کنیم. چرا که چنین شرایطی دیگر نادر نیست و هر چه دیرتر برای توقف استفاده از سوخت‌های فسیلی بجنبیم، شمار وقایع شدید آب و هوایی بیشتر می‌شود.»
یورونیوز نیز نوشته است که هرچند سازمان جهانی هواشناسی تا ماه اوت داده‌های به دست آمده را اعلام نخواهد کرد اما گزارشی که از سوی دانشگاه لایپزیگ آلمان منتشر شد نشان می‌دهد که جولای ۲۰۲۳ رکورد جهانی را می‌شکند. طبق داده‌های اتحادیه اروپا پیش‌بینی می‌شود میانگین دمای جهانی در این ماه حداقل ۰.۲ درجه سانتیگراد گرمتر از جولای چهار سال پیش باشد. جولای ۲۰۱۹ به عنوان گرمترین رکورد گرما در ۱۷۴ ساله گذشته ثبت شده است.
پیش‌بینی‌های دانشمندان از وقایعی چون موج‌های گرما و پدیده‌های شدید آب‌وهوایی پر است. جویس کیموتای، دانشمند آب و هوا در موسسه گرانتهام، می‌گوید:‌ «رویدادهای شدید آب و هوایی بزرگتر و قوی‌تر باعث ویرانی در سراسر جهان می‌شود، به ویژه در کشورهای فقیرتر که کمترین مسئولیت را در انتشار گازهای گلخانه‌ای دارند. این زنگ هشدار باید همه ما را قانع و بیدار کند. باید برنامه گفت‌وگو را به انجام اقدام فوری در سال جاری تغییر دهیم.»
در انتظار COP28
رهبران جهان در ماه نوامبر در امارات متحده عربی گرد هم می‌آیند تا درباره راه‌های توقف گرمایش زمین، سازگاری با پدیده‌های شدید آب‌وهوایی و پرداخت خسارت تبعات تغییر اقلیم به توافق برسند.
سلطان الجابر، وزیر کشور امارات متحده عربی که رئیس اجلاس COP28 است و همزمان مدیرعاملی یکی از بزرگترین شرکت‌های نفتی ابوظبی را برعهده دارد، چندی پیش به گاردین گفت که حذف تدریجی سوخت‌های فسیلی «حتمی و ضروری» است. کاترین آبرو، بنیانگذار گروه کمپین کانادایی Destination Zero، گفت که دولت‌ها باید درک کنند که «انتقال از سوخت‌های فسیلی نه تنها اجتناب ناپذیر، بلکه ضروری است. گذار از این سوخت به برنامه‌ریزی و همکاری نیاز دارد و علاوه بر این نیازمند تأمین مالی در مقیاسی است که البته در حال حاضر ارائه نشده است».
مارینا رومانلو، محقق اقلیم و سلامت در دانشگاه کالج لندن می‌گوید: «ما داده‌هایی داریم که نشان می‌دهد چگونه پایه‌های سلامت در اثر تغییر اقلیم تضعیف می‌شود و علی‌رغم این دانش، شاهدیم که دولت‌ها و شرکت‌ها همچنان سوخت‌های فسیلی را در اولویت قرار می‌دهند. با این همه هنوز زمان داریم تا شرایط را تغییر دهیم و آینده را برای خود و فرزندانمان تضمین کنیم.»
در نقشه راهی که آژانس بین‌المللی انرژی تهیه کرده، از سال 2021 هیچ میدان نفتی و گازی جدیدی برای توسعه تایید نشده بود. با این حال دولت‌هایی از جمله ایالات متحده، بریتانیا و استرالیا مجوزهایی برای حفاری بیشتر اعطا کرده‌اند.