قانون تابعیت برای فرزندان مردان غیرایرانی و زنان ایرانی معطل مانده است
هویت «مادرایرانیها» در تعلیق
از سال 98 تا خرداد امسال فقط 398 نفر در استان خراسان رضوی و فقط 4 نفر در سیستان و بلوچستان از یک خانواده با مادر ایرانی شناسنامه گرفتند
۲۹ خرداد ۱۴۰۲، ۲۳:۱۰
حمیدرضا ۲۴ سال پیش از مادری ایرانی و پدری افغانستانی در مشهد متولد شد. با وجود اینکه همه مدارکش قانونی بود، هنوز تنها مدرک هویتیاش کارت آمایش است و به عنوان پناهنده در ایران زندگی میکند. او و خانوادهاش با هر تغییر قانونی به این در و آن در زدهاند که مدارک هویتیشان را بگیرند اما هنوز با گذشت یک سال و نیم از آخرین اقدامشان برای دریافت شناسنامه، نتوانستهاند کاری از پیش ببرند. حمیدرضا حالا خودش دو پسر خردسال دارد که تنها مدرک شناساییشان گواهی ولادتشان است. او میگوید که دخترها بالاخره ازدواج میکنند و میتوانند شناسنامه بگیرند اما نگران پسرهایش است و میترسد که آنها هم بیشناسنامه بمانند. این یکی از روایتهای گزارش «مرکز رصد فرهنگی کشور» درباره وضعیت در تعلیق تابعیت مادر ایرانیها است. وضعیتی که بنا بود با تصویب قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی در سال 98 به اوضاع سر و سامان دهد اما در اجرا شرایط دریافت شناسنامه را برای فرزندان این خانوادهها سختتر کرد. بعدتر اما با مطرح شدن ماده 41 طرح سازمان ملی اقامت در سال 1401 که تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی به جز کسانی که درخواست تشکیل پرونده دادهاند را لغو میکند، اندک نور امید در دلهای این خانوادهها خاموش شد.
مثل حمیدرضا، بسیاری دیگر هستند که به خاطر نداشتن شناسنامه نتوانستهاند درس بخوانند یا تحصیلاتشان را ادامه بدهند. کسانی که به سختی کار میکنند اما بیمه ندارند، گواهینامه ندارند، کارت بانکی نمیتوانند بگیرند و هزار اما و اگر دیگر سر راهشان قرار دارد. کسانی که هیچ قانونی حمایتشان نمیکند و حتی نمیتوانند ازدواج کنند چون شناسنامه ندارند. حمیدرضا در بخشی از این گزارش به مصاحبهکننده گفته است که از تغییرات هر روزه قوانین و پیگیریها خسته شده: «هر روز قانون عوض میشود و آدم را امیدوار میکنند اما اجرا نمیشود. انگار کلاً ما باید برویم بمیریم…»
محرومیت در خانوادههای مادر ایرانی موج میزند
هر چند آمارهای دقیق و مدونی از تعداد مادر ایرانیها وجود ندارد، اما این گزارش با استناد به آمار وزارت کشور تا پایان سال 1401 گفته است که بنا به قانون مصوب سال 1398، تعداد 109 هزار و 198 نفر متقاضی دریافت شناسنامه شدهاند. پیش از این در سال 1400، مدیرکل اداره اتباع خارجی وزارت کشور تعداد مادر ایرانیها را 90 هزار نفر اعلام کرده بود و با احتساب احتمال ثبت نامهای تکراری گفته بود که احتمالاً تعداد واقعی بین 70 تا 75 هزار نفر باشد. گزارش رصد فرهنگی کشور درباره وضعیت رفاهی این خانوادهها که اکثراً با ملیتها عراقی، پاکستانی و افغانستانی ازدواج کردهاند به استناد از گزارش سال 97 وزارت رفاه گفته است که اکثریت آنها از قشر محروم جامعه هستند. حدود 60 درصدشان در سه دهک پایین رفاهی قرار دارند و 45 درصدشان نیز حتی موفق به گرفتن گواهی ولادت برای کودکانشان نشدهاند. وضعیت تحصیلی فرزندان این خانوارها هم چندان تعریفی ندارد به طوری که بیش از 45 درصد آنها مجبور به ترک تحصیل شدهاند. همچنین بیش از 75 درصد همسران این زنان ایرانی، فاقد توانایی کار در بازار رسمی هستند یعنی یا از کار افتادهاند و یا اجازه کار ندارند و یا فوت شدهاند. بهعلاوه حدود 75 درصد آنها فاقد هرگونه پوشش بیمه و حمایت اجتماعی هستند و کمتر از 80 درصد این خانوارها با همسران خارجی خود زندگی میکنند.
بر اساس آمار وزارت کشور از 109 هزار و 198 متقاضی، 51 هزار و 300 نفر پروندههایشان را تکمیل کردهاند و در نهایت 15 هزار و 800 شناسنامه صادر شده است
اجرای متناقض قانون و فراموشی مادر ایرانیها در سال 1401
قرار بود قانون سال 98 که میخواست تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی تعیین تکلیف کند، اوضاع را برای مادر ایرانیها با ایرانی به حساب آوردنشان تا قبل از 18 سالگی و دادن تابعیت به آنها بهبود بخشد. این لایحه بر ازدواج شرعی و نه ثبتی تاکید داشت و ارائه شناسنامه را به صلاحدید دستگاههای امنیتی واگذار کرد و بالاخره با تایید شورای نگهبان تصویب شد. در اجرا اما آییننامهای رو شد که با آنچه در متن قانون آمده بود متناقض بود. از جمله اینکه ملاک دریافت شناسنامه برای ازدواجهای پیش از این قانون شرعی بود آن و پس از این قانون ثبت رسمی بود آنهاست که به طور واضح با متن قانون تناقض داشت. البته در گزارشی دیگر در سال 1401 نوشته شد که این قانون هم اجرا نمیشود. همچنین شرط وجود مدارک اقامتی پدر غیرایرانی به وسیله دفاتر کفالت اداره امور اتباع و مهاجرین خارجی جهت تشکیل پرونده اضافه شد که چنین چیزی در متن قانون نبود. در متن قانون قرار بود دستگاههای امنیتی ظرف سه ماه استعلام بگیرند و در صورت نبود مشکل و سوءپیشینه، درخواست این خانوارها پذیرفته شود اما در مرحله اجرا شرط مدت زمان معین حذف شد. شرط داشتن شناسنامه مادران ایرانی حین تولد فرزند اضافه شد اما از آنجایی که بعضی از این زنان خود بعد از تولد فرزندانشان موفق به دریافت شناسنامه شده بودند، نسل دوم فرزندان این خانوادهها نیز با این شرط از دریافت شناسنامه محروم شدند. در نهایت در آییننامه اجرا بر این موضوع تاکید شده بود که مادرایرانیها برای دریافت مدارک هویتی باید با دادن آزمایش DNA اثبات کنند که فرزند مادرانشان هستند و از آنجایی که این اقشار عموماً از محرومیت رنج میبرند و هزینه این آزمایشها کمرشکن است، بسیاری قید شناسنامه را زدهاند. سال 1401 هم وقتی طرح ایجاد سازمان ملی اقامت مطرح شد، در ماده 41 آن گفته شد که تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی به جز کسانی که درخواست تشکیل پرونده دادهاند، لغو شود. با تصویب کلیات این طرح در مجلس، به نظر میرسد که تابعیت مادر ایرانیها در بلاتکلیفی رها شده و مجلس هم تصمیم گرفته چشمش را بر این آشفتگیها ببندد.
حدود 60 درصد مادر ایرانیها در سه دهک پایین رفاهی قرار دارند و 45 درصدشان نیز حتی موفق به گرفتن گواهی ولادت برای کودکانشان نشدهاند. وضعیت تحصیلی فرزندان این خانوارها هم چندان تعریفی ندارد به طوری که بیش از 45 درصد آنها مجبور به ترک تحصیل شدهاند. همچنین بیش از 75 درصد همسران این زنان ایرانی، فاقد توانایی کار در بازار رسمی هستند
فقط 398 نفر در خراسان رضوی و 4 نفر در سیستان و بلوچستان، شناسنامه گرفتهاند
طبق گزارش مرکز پژوهشهای مجلس تا پایان سال 1400، از کل 90 هزار متقاضی دریافت شناسنامه فقط 5 هزار نفر موفق به دریافت مدارک هویتی شدند. همچنین بر اساس آمار وزارت کشور از 109 هزار و 198 متقاضی، 51 هزار و 300 نفر پروندههایشان را تکمیل کردهاند و در نهایت 15 هزار و 800 شناسنامه صادر شده است. آمارها درباره مشکل بیشناسنامه بودن که در استان شرقی جنوبی بیشتر دیده میشود میگویند که در استان خراسان رضوی تا اردیبهشت 1402، حدود 34 هزار و 100 نفر برای دریافت مدارک هویتی درخواست دادهاند و از این تعداد 19 هزار و 500 پرونده تشکیل شده ولی فقط به 3 هزار و 600 استعلام پاسخ داده شده و در آخر فقط 398 نفر شناسنامه گرفتهاند. در سیستان و بلوچستان هم تا پایان اردیبهشت سال جاری، 62 هزار و 56 نفر درخواست دادهاند که از این تعداد برای 28 هزار و 679 نفر پرونده تشکیل شده و فقط 4 نفر از یک خانوار موفق به دریافت شناسنامه شدهاند.
مردم چه نگاهی به مادر ایرانیها دارند؟
معاونت اجتماعی شهرداری تهران در سال 98 با همکاری دفتر طرحهای ملی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات پیمایشی برگزار کرد که در آن از هزار و 128 نفر در مناطق 22 گانه تهران پرسیده شد که آیا به نظرشان ازدواج ایرانیها با افغانستانیها، باعث آلوده شدن نژاد ایرانی میشود یا خیر و بیش از 47 درصد با این نظر مخالف بودند. یعنی به بیان دیگر حدود نیمی از تهرانیها نژادپرست نبودند و این گزاره را قبول نداشتند. همچنین از آنها پرسیده بودند که چه نظری راجع به دریافت شناسنامه فرزندان زنان ایرانی از ازدواج با مردان خارجی دارند و حدود بیش از نیمی از آنها یعنی 51.3 درصدشان موافق این گزاره بودند. البته هرچند این وضعیت پاسخگویی بین تهرانیها نسبت به فرهنگ مهاجرپذیری آنها خوشایند بوده اما نمیشود آن را به همه کشور تعمیم داد. همانطور که سمیرا دختر 25 سالهای که در مصاحبه با پژوهشگر این گزارش گفته است که از قوچان برای بهبود وضعشان به چناران نقل مکان کردهاند اما: « وقتی میدانند که شناسنامه نداری، همه به چشم دیگری بهت نگاه میکنند. ما در روستا زندگی میکردیم، همه روستا مثل اینکه آدم باشی اصلًا بهت نگاه نمیکردند. اصلًا ما را آدم به حساب نمیآورند. این سالهایی که در چناران زندگی کردیم به هیچ کسی نگفتیم و همسایهها نمی دانند که ما شناسنامه نداریم و پدرمان افغانستانی است. خیلی وضعیت سختی است.»
برچسب ها:
پیشنهاد سردبیر
مطالب مرتبط
افزایش نسبی دمای هوای تهران طی امروز و فردا
واریز علیالحساب متناسبسازی بازنشستگان تأمین اجتماعی
آمار دقیقی از کودکان کار در کشور نیست
ضرورت استفاده از نوآوری در مدیریت شهری
کاهش ۵ درصدی ترافیک در شرق تهران با احداث آزادراه شهید شوشتری
هوای تهران برای گروههای حساس «ناسالم» است
افزایش نسبی دما در اکثر مناطق کشور
صدور احکام رتبهبندی بازنشستگان فرهنگی سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱
محکومیت ۲۰ میلیاردی قاچاقچی پیاز
۸ مرکز غیرمجاز جمعآوری پسماند پلمب شد
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟
- محبوبترین تورهای ترکیه کدامند؟
- حداقل سرمایه برای واردات از دبی: آنچه باید بدانید
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها بیشتر
بیشترین نظر کاربران
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید