جنگلهای زاگرس نقشی حیاتی در امنیت زیستی کشور دارند
زاگرس، مهجور در میان رسانهها
با گسترهای که کماکان سطح آن نه به صورت دقیق، بلکه به صورت تقریبی گاهی پنج و زمانی شش میلیون هکتار بیان میشود
![زاگرس، مهجور در میان رسانهها](https://payamema.ir/pubfiles/2023/03/1459660516586_introduction-iran-jungles2-th3.jpg)
۲۴ اسفند ۱۴۰۱، ۹:۰۹
جنگلهای زاگرس با گسترهای که کماکان سطح آن نه به صورت دقیق، بلکه به صورت تقریبی گاهی پنج و زمانی شش میلیون هکتار بیان میشود، نقشی حیاتی در امنیت زیستی کشور دارند. با وجود این اهمیت، اما زاگرس در افکار عمومی، رسانه و سازمان منابع طبیعی، در سایه جنگلهای هیرکانی مانده و هیچگاه توجهی همسنگ جنگلهای شمال را به خود جلب نکرده است. نامشخص بودن سطح دقیق این جنگلها در عصر ابزارها و فنون دقیق مساحی، گواهی بر بیتوجهی به این جنگلها و ضعف مدیریت است. در بعد عمومی، اگرچه جنگلهای زاگرس، همچون دریاچه ارومیه، وضعیتی رو به زوال دارند، اما به میزان تاثیر این زوال بر کشور، مورد توجه جامعه قرار نگرفتهاند. این بیتوجهی زمانی تعجببرانگیز است که حیات بخش وسیعی از زیستمندان کشور به بقای جنگلهای این خطه وابسته است و اثرات تخریب این عرصهها به صورت گردوغبارهای با منشا داخلی، سیل و فرسایش خاک و مسائل مربوط به آب غیر قابل چشمپوشی است. دلیل این کمتوجهی به زاگرس را میتوان در ضعف سازمان منابع طبیعی در آگاهیافزایی جامعه نسبت به زاگرس از طریق برنامههای آموزشی – ترویجی عمومی، توجه کمتر رسانهها، کنشگران و دانشگاه جستجو کرد. در سالیان اخیر موضوع توقف بهرهبرداری در هیرکانی و نبود طرح برای مدیریت این جنگلها، موضوع اصلی در حوزه کارشناسان، رسانه و کنشگران بوده است. اما زاگرس که از ابتدا وضعیتی مشابه به سردرگمی کنونی هیرکانی داشته، سهمی اندک از نگاه و توجه کنشگران و رسانهها را داشته است. لازم است که افکار عمومی با حساسیت بیشتری، موضوعات مربوط به عرصهای با پهنای نزدیک به شش میلیون هکتار، بدون پوشش کامل طرح مدیریت و بیبرنامه را پیگیری کنند. توجه جامعه به زاگرس، میتواند مانع از تغییر کاربری و تصرف این جنگلها برای کاربریهای مختلف شود. رسانه و کنشگران در جلب توجه افکار عمومی به زاگرس، نقش اصلی را دارند و لازم است در این زمینه، اقداماتی بیش و فراگیرتر از پیش صوت گیرد. در بعد سازمانی و مدیریت، در حالی زاگرس با موضوعات و چالشهای طبیعی و انسانی متعدد روبهرو است، برنامهای منسجم برای مواجه با این چالشها وجود ندارد. در ساختار مدیریت سازمان منابع طبیعی، زاگرس همواره در اولویتی بعد از هیرکانی قرار داشته است. با آنکه زاگرس دههها بدون پوشش کامل طرحهای علمی رها شده و تنها به صورت مقطعی در آن مدیریت صورت گرفته است، اما در نگاه سازمان منابع طبیعی، موضوعی قابل تامل نبوده است. مدیریت این جنگلها در شرایطی همانند آتشسوزیهای سالیانه، زوال بلوط، تعارض و تضاد ذینفعان محلی با ادارات منابع طبیعی، نادیده گرفتن ارزشهای غیر پولی زاگرس در طرحهای توسعه، تغییر اقلیم و شیوع آفاتی همچون پروانه برگخوار بلوط، هر یک به تنهایی نشانگر ضعف در ساختار مدیریتی زاگرس هستند. برای برونرفت از وضعیت کنونی، مدیریت جنگلهای زاگرس نیازمند توجه و اقدامی ملی است تا در کنار موضوعات اکولوژیکی و فنی مربوط به مدیریت جنگل، مشکلات اقتصادی و اجتماعی منطقه نیز با همکاری وزارتخانهها و سازمانهای مختلف بهبود پیدا کند. بررسی شاخصهای توسعه نشان میدهد که استانهای ناحیه رویشی زاگرس در ردههای پایینی جدول توسعه قرار دارند و این موضوع در نهایت میتواند منجر به تخریب جنگلها شود. با این حال، تلاشهای سازمان منابع طبیعی در عمل، کمتر نشانی از انسجام و جامعنگری برای ایجاد یک برنامه ملی برای حفاظت از زاگرس دارد. این اقدامات که در سالیان اخیر در پروژههای همچون پویش مردمی بذرکاری برای احیای جنگلهای زاگرس و اخیرا نهالکاری میلیاردی متمرکز بوده است که از نتیجه اقدامات پروژه نخست اطلاعاتی در دست نیست و پروژه متاخر نیز با انتقادات بیشمار همراه شده است. اقداماتی این چنین بدون تلاش برای رفع عوامل تخریب جنگلهای زاگرس، نه تنها منجر به احیا نخواهد شد، بلکه باعث ایجاد حساسیت در جوامع محلی و همچنین از بین بردن اعتماد فعالین و بخشی از جامعه محلی میشود که به احیای زاگرس از طریق این اقدامات، امید دارند. در مساله آتشسوزی که در سالیان اخیر تبدیل به بحرانی فراگیر در زاگرس شده است، برنامه جامع و موثری برای کاهش آتشسوزیهای عمدی و سهوی وجود ندارد. عدم شفافیت در آمار آتش سوزی و گاهی عدم اطمینان به این آمارها، پژوهش در این باره را نیز با دشواری مواجه کرده است. در موضوع آفات، مواجه با پروانه برگخوار بلوط با انتقادات بیشمار همراه بود. از سوی دیگر، در شرایط تغییر اقلیم، نیاز به تجدیدنظر در نگاه سنتی به جنگلها وجود دارد. لازم است سازمان منابع طبیعی برنامههایی متناسب با شرایط تغییر اقلیم در زاگرس طراحی و اجرا کند. از بعد علمی، در سالیان اخیر، اگرچه با رشد گروههای آموزشی جنگل در این منطقه، تحقیقات در زاگرس افزایش یافته است، اما پژوهش و تناسب موضوعات با نیازهای مدیریتی از دیگر مسائل مربوط به این ناحیه رویشی است که نیاز به توجه بیشتر دارد. در حالی که بخش اعظمی از مطالعات معطوف به مسایل فنی و اکولوژیکی است، موضوعات اجتماعی و اقتصادی در زاگرس کمتر مورد پژوهش قرار میگیرند. شاید بتوان موضوعات مربوط به تعامل انسان و جنگل را مهمترین مسائل زاگرس و نقطه ضعف در ساختار مدیریتی این جنگلها دانست. با این حال در برنامههای سازمان منابع طبیعی، مسایل اجتماعی اقتصادی محدود به جمعآوری اطلاعات شده است. بیتوجهی به تخصصی بودن ترویج و تسهیلگری در موضوعات جنگل، ناکافی بودن آموزش جوامع محلی، ناموفق بودن در تبدیل زاگرس به یک مسئله ملی و برداشتهای اشتباه از مشارکت و حضور ذینفعان در مدیریت جنگلهای زاگرس، از مهمترین موارد ضعف قابل بیان در این زمینه است. در پژوهشهای دانشگاهی نیز این زمینه مطالعاتی کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعه وابستگیهای معیشتی به جنگل، بررسی دیدگاه جوامع محلی نسبت به کارکردهای جنگلهای زاگرس و سیستم مدیریتی، تمایل مردم به مشارکت در برنامههای مدیریت مشارکتی، موانع و مشوقها برای مشارکت مردم محلی در مدیریت، و دیگر مطالعات از این دست، میتواند در شناخت بهتر موضوعات اجتماعی اقتصادی زاگرس کمک کننده بوده و زمینه مدیریت موثرتر این عرصهها را فراهم سازد. مطالعه این موضوعات نیازمند همکاری بین سازمان منابع طبیعی و گروههای آموزشی جنگل در منطقه زاگرس است.
زاگرس به عنوان پهناورترین عرصه جنگلی کشور، با بحرانها و چالشهای متعددی مواجه است. با ادامه روند کنونی تخریب در زاگرس، پایداری حیات در بخش وسیعی از کشور به خطر خواهد افتاد. در این نوشتار برخی از چالشهای موجود در زاگرس و پیشنهاداتی برای برون رفت از وضعیت کنونی ارائه شد. اما میتوان گام نخست عبور از این شرایط را در توجه بیشتر سازمان منابع طبیعی، رسانه، دانشگاه و کنشگران این عرصه و همراهی جامعه دانست.
برچسب ها:
آتش زاگرس، احیای زاگرس، جنگلهای زاگرس، درخواست حفاظت از بلوطهای زاگرس در مقابل آفات (پروانه سفید)، زاگرس، ستاد ملی راهبری حمایت از جنگلهای زاگرس
پیشنهاد سردبیر
![«بمو» را تکهتکه کردند](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/4-10-jpg.webp)
«بمو» را تکهتکه کردند
مطالب مرتبط
![سودای مسکنسازی در تالاب «خانمیرزا»](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/map.jpg)
«پیام ما» از مقاومت ادارۀ کل محیطزیست استان چهارمحالوبختیاری در مقابل سایر نهادهای استانی برای تصاحب اراضی تالابی گزارش میدهد
سودای مسکنسازی در تالاب «خانمیرزا»
![تداوم توفان غبار در سیستان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/سیستان.jpg)
گردوغبار بیش از ۶۰۰ نفر را روانهٔ بیمارستان کرد
تداوم توفان غبار در سیستان
![گشادهدستی از جیب «آب» کشور](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/دیجیتال.jpg)
«پیام ما» وعدههای «سعید جلیلی» در حوزۀ آب و کشاورزی را بررسی کرد
گشادهدستی از جیب «آب» کشور
![هفت متهم سیل ویرانگر](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/سوادکوه.jpg)
چرا در «سوادکوه» سیلاب آمد و برای جلوگیری از تکرار آن چه باید کرد؟
هفت متهم سیل ویرانگر
![چراغ سبز به تولید بنزین بیکیفیت؟](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/بنزین.jpg)
هیئت وزیران برای افزایش میزان تولید بنزین، «تولید بنزین با کیفیت معمولی» را تصویب کرد
چراغ سبز به تولید بنزین بیکیفیت؟
![در جستوجوی نسخه شفابخش آلودگی هوا](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/آلودگی-هوا-2.jpg)
نگاهی به یک مقاله علمی دربارهٔ آلودگی هوای کلانشهر تهران
در جستوجوی نسخه شفابخش آلودگی هوا
![تخریب گَهَر، ویرانی اشترانکوه](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/اشترانکوه-دریاچه-گهر.jpg)
فعالان محیطزیست لرستان از بیجوابماندن نامهشان دربارۀ توقف جادهکشی در اشترانکوه از سوی سازمان محیطزیست گلایه دارند
تخریب گَهَر، ویرانی اشترانکوه
![رودخانه سن برای شنا آلوده است](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/پاریس.jpg)
ناکامی پاریس در آمادهسازیهای المپیک ۲۰۲۴
رودخانه سن برای شنا آلوده است
![سالِ حادثهخیزِ سیستانوبلوچستان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/سیل-سیستان.jpg)
پژوهشگاه سوانح طبیعی گزارشی از حوادث غیرمترقبه منتشر کرد
سالِ حادثهخیزِ سیستانوبلوچستان
![الگوی جلوگیری از انقراض](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/theguardian.jpg)
براساس یک مطالعۀ جدید حفظ ۱.۲ درصد از سطح زمین، میتواند به جلوگیری از انقراض گونههای در معرض خطر منجر شود
الگوی جلوگیری از انقراض
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- محبوبترین تورهای ترکیه کدامند؟
- حداقل سرمایه برای واردات از دبی: آنچه باید بدانید
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها
- قطار رجا؛ انتخابی امن و راحت برای سفرهای شما بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/کتاب-چرا-شما-را-نمیگیرن.jpg)
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید