ریسکهای فروچالهها در ایران
![ریسکهای فروچالهها در ایران](https://payamema.ir/pubfiles/2022/08/فروچاله.jpg)
۳۱ مرداد ۱۴۰۱، ۰:۰۰
در شانزده استان ایران از جمله تهران، مازندران، کرمان، یزد، اصفهان، خراسان رضوی، همدان، فارس، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، سمنان، البرز، قزوین، مرکزی، اردبیل و گلستان فروچالههای مهم و اصلی گزارش شده است. بررسیهای جدید نشان میدهد که دست کم 10 درصد از جمعیت ایران به صورت مستقیم و غیرمستقیم در معرض آسیبهای ناشی از فرونشست زمین هستند. فروچالههای بزرگ و عمیق در دشتهای فامنین، کبودرآهنگ و قهاوند استان همدان، در مجاورت سد لار در استان مازندران، و مجاور روستای «ایج» شهرستان استهبان فارس با قطر تقریبی 80 متر و عمق نزدیک به 20 متر، عمدتا ناشی از زهکش و برداشت بیرویه آبهای سطحی و زیرزمینی و انحلال لایههای زیرین – بیشتر کارستی – شکل گرفتهاند. استان فارس رکورددار فرونشست زمین در کشور است. در مناطق خشک ایران که در آنها کشاورزی جریان دارد، به ویژه استان فارس، در دشتهای مرودشت، بیضا، داراب، فسا و استهبان، علاوه بر فروچاله، پدیده فرونشست دشت و همچنین گسیختگی زمین به صورت ترک کششی و شکاف نیز مشاهده شده است. فروچالهها حفرههایی در زمین هستند که در مناطقی جمع شدن آب بدون زهکشی خارجی، ایجاد میشود. همانطور که آب از زیر زمین تخلیه میشود، غارهای زیرزمینی را حل میکند، به ویژه در مناطقی که سنگ بستر از سنگهای تبخیری محلول در آب مانند نمک یا گچ یا سنگهای کربناته مانند سنگ آهک یا دولومیت ساخته شده است. بیشتر اوقات، فروچالهها به تدریج ایجاد میشوند. با این حال، گاهی اوقات، فروپاشی لایهها، و فروریزش ناگهانی است. فروچالههای ناگهانی اغلب همانهایی هستند که با ریزش، زمینهای کشاورزی، مراتع، و در شهرها ماشینها، خانهها و خیابانها را میبلعند.
فروچالهها تنها یکی از اشکال مختلف فرونشست هستند. فرونشست زمین، نشست تدریجی یا فرورفتن ناگهانی سطح گستردهای از زمین به دلیل حرکت زیرسطحی مواد است. علل اصلی فرونشست زمین عبارتند از تراکم سامانه آبخوان، زهکشی خاکهای آلی، استخراج معادن زیرزمینی، تراکم هیدرولیکی، تراکم طبیعی و ذوب شدن یخهای دائمی. فرونشست زمین میتواند مناطقی را تحت تاثیر قرار دهد که هزاران کیلومتر مربع وسعت دارند.
فروچاله، ایجاد فرورفتگی در زمین است که زهکشی سطح خارجی طبیعی ندارد. اساساً، این بدان معنی است که آب در داخل چاله باقی میماند و به طور معمول به زیر سطح تخلیه میشود. فروچالهها در چیزی که زمینشناسان «زمین های کارستی» مینامند، رایج هستند. اینها مناطقی هستند که نوع سنگ زیر سطح زمین به طور طبیعی توسط آبهای زیرزمینی در گردش در آنها حل میشود. سنگهای قابل انحلال شامل بسترها و گنبدهای نمکی، گچ، سنگ آهک و سایر سنگهای کربناته است.
در فروچالههای انحلالی خاک یا پوشش گیاهی کمی روی سنگ آهک یا سایر سنگ بسترها وجود دارد. آب حاصل از باران و رواناب به آرامی از شکافهای سنگ بستر عبور میکند و آن را حل میکند. در نتیجه به تدریج فرسایش رخ میدهد. چنین حالتی را میتواند در فروچالههای پیرامون دریاچه سد لار در استان مازندران، در کبودرآهنگ همدان و در استهبان فارس دید. فروچالههای انحلالی گاهی تبدیل به حوضچه میشوند و آب در داخل آن جمع میشود. این نوع فروچالهها اکثرا به آرامی اتفاق میافتند و معمولاً از نظر فروریزش ناگهانی لایههای سطحی خطرناک نیستند، اما اگر آب از لایه زیرین عبور کند، فروچالههایی که تبدیل به حوضچه میشوند، میتوانند ناگهان تخلیه شوند. در این صورت میتوانند برای انسانها و دست ساختههای آنها خطرناک باشند.
فروچالههای پوششی نیز مهماند، به ویژه در مناطقی که سنگ بستر با لایه ماسهای پوشیده شده باشد. شن و ماسه به منافذی در سنگ فیلتر میشود و به تدریج باعث فرو رفتن سطح زمین میشود. ادامه فرسایش اندازه فرورفتگی را افزایش میدهد.
خطرناکترین نوع فروچالهها آنها هستند که در جایی رخ میدهند که سنگ بستر با لایهای از خاک رس پوشانده میشود. اما در زیر این پوشش، زهکش آب به شکلگیری غار زیرزمینی میانجامد. رسوبات با فرسایش یا ریزش از پایین به داخل غار میریزد. فروریزش لایههای سطحی به این ترتیب تا زمانی ادامه مییابد که فقط یک لایه نازک بین سطح و دهانه چاله زیرزمینی باقی بماند. هنگامی که آن لایه فرو میریزد، فروچاله ناگهان باز میشود و هر ساختاری را در بالا میبلعد.
برچسب ها:
پیشنهاد سردبیر
![سرمایهگذاری در معدن بازنده](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/3-16-jpg.webp)
سرمایهگذاری در معدن بازنده
مطالب مرتبط
![مرمت و ساماندهی آرامگاه کوروش](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/آرامگاه-کوروش.jpg)
مدیرکل میراث فرهنگی فارس خبر داد
مرمت و ساماندهی آرامگاه کوروش
![راهنمایان گردشگری بیکار شدهاند](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/پلمپ-اقامتگاه-گردشگری.jpg)
رئیس هیئتمدیرۀ جامعۀ انجمنهای حرفهای راهنمایان گردشگری در گفتوگو با «پیام ما»:
راهنمایان گردشگری بیکار شدهاند
![آیین تعزیه، تنها مخاطب هنر زرهبافی](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/زره-بافی.jpg)
«زرهبافی» یکی از قدیمیترین هنرهای بشر است و در ایران هشت قرن قدمت دارد
آیین تعزیه، تنها مخاطب هنر زرهبافی
![رفع «ایران هراسی»ماموریت دولت آینده](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/گردشگر.jpg)
نامزدهای ریاست جمهوری چقدر به صنعت گردشگری توجه کردند؟
رفع «ایران هراسی»ماموریت دولت آینده
![کنسرت تخت جمشید استاندارد برگزار میشود](https://payamema.ir/pubfiles/2024/03/1952272_980-jpg.webp)
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی:
کنسرت تخت جمشید استاندارد برگزار میشود
![گرۀ قلابی فرش!](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/فرش-دست-باف.jpg)
فضای مجازی هم به مصائب فرش ایرانی اضافه شد
گرۀ قلابی فرش!
![۳۰ مسجد تاریخی ایران واجد شرایط ثبت جهانی یونسکو است](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/مسجد-تاریخی.jpg)
قائم مقام وزیر میراثفرهنگی:
۳۰ مسجد تاریخی ایران واجد شرایط ثبت جهانی یونسکو است
![کشف گونهای از بندپایان در غارهای ایران](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/گونه-جانوری.jpg)
کشف گونهای از بندپایان در غارهای ایران
![جستوجوی هویت ماناها](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/کاوش-باستانی.jpg)
کاوش دهم آغاز شد
جستوجوی هویت ماناها
![تمام سیستم صوتی ما پشت به این ابنیه تاریخی هستند](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/علیرضا-قربانی.jpg)
واکنش «علیرضا قربانی» به حواشی کنسرت تخت جمشید
تمام سیستم صوتی ما پشت به این ابنیه تاریخی هستند
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- چرا رزرو هتلهای 4 ستاره استانبول ارزشمند است؟
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟
- محبوبترین تورهای ترکیه کدامند؟
- حداقل سرمایه برای واردات از دبی: آنچه باید بدانید
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/کتاب-چرا-شما-را-نمیگیرن.jpg)
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
آشکارشدن گورهای ماقبلتاریخ هنگام ساخت بزرگراه
4
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
5
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
دیدگاهتان را بنویسید