پیام ما: «آب هست ولی کم است». این عبارت گرچه هم برای مردمی که ایران امروز را با ایران سال‌ها پیش مقایسه می‌کنند ملموس است و هم برای مسئولان و متولیان آب و نمایندگان مجلس یا اساتید دانشگاه و کارشناسان این حوزه، با این حال شیوه مواجهه و حل این چالش از سوی هر سه گروه با این مقوله تفاوت‌هایی دارد که آن را حتی در مرور مطالب منتشر شده توسط یک خبرگزاری در یک روز هم دید. نمونه‌اش دیروز دوشنبه پنجم اردیبهشت ماه خبرگزاری ایسنا که مجموعه‌ای از مطالب راجع به کشاورزی و بحران آب را منتشر کرد.

مهدی قمشی عضو هیات علمی گروه آب دانشگاه شهید چمران اهواز در گفت‌وگویی با ایسنا بین تنش آبی و بحران آبی تمایز قائل شد. او در این گفت‌وگو با اشاره به اینکه در کشور با تنش آبی مواجه هستیم اما امسال تنش خشکسالی هم داریم زیرا بارش‌ها به آن شکلی که انتظار داشتیم محقق نشده و آورد رودخانه‌ها بسیار پایین بوده است، بیان کرد:: اگر پارامترهایی که برای مشخص کردن میزان تنش آبی در نظر گرفته می‌شود نشان دهند که کشوری دچار تنش آبی است دیگر فرقی ندارد که آن سال با خشکسالی یا ترسالی مواجه هستیم و آن کشور تنش آبی دارد. به گفته او براساس شاخص “فالکن مارک”، اگر نسبت آب شیرین قابل استحصال متوسط در کشور به جمعیت کشور از عدد ۱۷۰۰ مترمکعب کمتر باشد آن کشور وارد تنش آبی شده است. در کشور ایران سالانه به صورت متوسط ۱۰۰ میلیارد متر مکعب حجم آب شیرین قابل استحصال داریم که با احتساب جمعیت ۸۵ میلیون نفری، شاخص فالکن مارک در ایران عددی کمتر ۱۲۰۰ مترمکعب خواهد شد که بیانگر تنش آبی است. بر این اساس اگر عدد شاخص فالکن مارک، کمتر از ۱۰۰۰ مترمکعب شود، کشور وارد تنش شدید آبی می‌شود و ایران به این مرحله بسیار نزدیک است و باید به جدیت به این مسئله توجه داشت. حتی باید توجه داشت که اگر این شاخص به عددی کمتر از ۵۰۰ متر مکعب برسد کشور با فقر و بحران آبی مواجه می‌شود. او همچنین در این گفت‌وگو افزود: بر اساس شاخص پایداری منابع آبی، کشورهایی که ۲۰ درصد منابع آبی خود را مصرف می‌کنند وضعیت خوبی دارند و کشورهایی که تا ۴۰ درصد منابع آبی را مصرف می‌کنند وضعیت قابل قبولی دارند. براساس این شاخص مصرف بیش از ۴۰ درصد از منابع آبی، کشور را وارد تنش آبی می‌کند و این در حالی است که ایران بیش از ۹۰ درصد از منابع آبی کشور را مصرف می‌کند. به گفته این استاد دانشگاه ما تا حدودی می‌توانیم از آب‌ها استفاده کنیم که مشخص کننده این حد، همان معیار پایداری منابع آبی سازمان ملل است. باید در مصرف آب در کشور معیار داشته باشیم و نمی‌شود به شکلی کار کنیم که تا قطره آخر آب را مصرف کنیم. در ایرانی که ما حدود ۹۰ درصد از منابع آبی را مصرف می‌کنیم، باید به شکلی عمل شود که فقط حدود ۴۰ درصد منابع را استفاده کنیم و به باقی منابع آبی اجازه دهیم تا وظیفه اکولوژیک خود را انجام دهند. این در حالی است که نگاه اکولوژیک در شاکله وزارت نیرو چندان مورد توجه نیست و تا زمانی که چیرگی تصور مهندسی بر اکولوژیک ادامه دارد، با مشکلات جدی در بحث تنش آبی مواجه هستیم و حتی باید گفت که شرایط بدتر می‌شود.
با احداث سد می توانیم بخشی از کمبود ها را جبران کنیم
ساعاتی بعد در این خبرگزاری مطلب دیگری بارگذاری شد که دقیقا بالای این مصاحبه قرار گرفت. این مطلب به گفت‌وگویی با غلامرضا شریعتی نماینده مردم بهشهر و عضو کمیسیون عمران در مجلس شورای اسلامی مربوط بود. این نماینده مجلس گرچه با اشاره به وضعیت منابع آبی موجود در کشور و میزان بارش ها در فصل بهار برای پیشگیری از بحران در فصل گرما روی صرفه جویی و مدیریت صحیح مصرف به عنوان اولویت مردم و تاکید کرده بود، اما راه‌حلی که برای رفع این بحران داشت،‌ با گفته‌های قمشی کاملا متفاوت بود. شریعتی در این گفت‌وگو با اشاره به اینکه مانند تمام کشورهایی که با مشکلات آبی مواجه هستند باید از منابع آبی موجود در دریاها استفاده بهینه را داشته باشیم، گفت: یک ایرادی که از گذشته به دولت ها وارد است این بوده که ما در شمال کشور منابع آبی خوبی داریم اما در طول سالیان گذشته برای استفاده از این منابع سرمایه گذاری مناسب صورت نگرفته است. به گفته این نماینده مجلس مهار آب در شمال کشور می تواند بخشی از کمبود منابع آبی را جبران کرده و دل نگرانی مردم را جبران کند. میانگین نرخ مهار آب در کشور ۵۰ درصد بوده که متاسفانه در استان‌های شمالی حدود ۱۰ درصد است. ما منابع آبی خوبی در شمال کشور داریم که با احداث سد می توانیم بخشی از کمبود ها را جبران کنیم. این انتقاد به دولتمردان وارد است که چرا در جاهایی که آب موجود است برای مهار و یا جمع آوری آن سرمایه گذاری نمی کنند.
آب مورد نیاز ۶۰۰ هکتار از اراضی این شبکه تا پایان خرداد تامین می‌شود
همزمان با بارگذاری مصاحبه قمشی در سرویس دیگری از خبرگزاری ایسنا گفت‌وگوی دیگری با علی حیدری اناری رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت آب منطقه ای اردبیل منتشر شد. او در این گفت‌وگو با اشاره به اینکه با تداوم فعالیت‌ها در جبهه های مختلف کاری در طرح شبکه آبیاری سبلان، آب مورد نیاز ۶۰۰ هکتار از اراضی این شبکه تا پایان خرداد تامین می‌شود،‌ بیان کرد: عملیات اجرایی پروژه جان تازه ای گرفته و امیدواریم طبق برنامه ریزی به‌عمل آمده بخش قابل توجهی از پروژه را در چند ماه آینده به نتیجه برسانیم. به گفته او مردم منتظر اقدامات شبانه روزی و جهادی برای تسریع در تکمیل پروژه‌ها هستند و ما باید به فعالیت‌هایمان سرعت بخشیم. شبکه آبیاری سبلان بالغ بر ۳ هزار هکتار از اراضی شهرستان مشگین شهر را تحت پوشش قرار داده است و با تکمیل فازهای بعدی تحول بزرگی در توسعه کشاورزی منطقه ایجاد می‌شود.
صدور بیش از ۲۰۰۰ فقره پروانه فعالیت نظام صنفی کشاورزی در استان همدان
در همین روز خبر دیگری هم از همدان در این خبرگزاری منتشر شد که به صدور بیش از ۲۰۰۰ فقره پروانه فعالیت نظام صنفی کشاورزی در استان همدان برمی‌‌گشت. مجید مسلمی راد مدیر سازمان تعاون روستایی استان همدان در این گفت‌و گو بیان کرد: در سال گذشته ۲۷۵۱ فقره پروانه فعالیت نظام صنفی برای افراد متقاضی واجد الشرایط در بخش کشاورزی استان همدان صادر و ۳۹۱۸ فقره پروانه فعالیت نظام صنفی کشاورزی تمدید شده است.
نگاهی به مطالبی که در این خبرگزاری در طول یک‌ روز منتشر شده نشان می‌دهد‌، علی‌رغم ورود ایران به تنش آبی و بحرانی که به گفته کارشناسان در آینده نزدیک با آن مواجه خواهیم شد،‌ مسئولان همچنان خواستار تسریع پروژه‌های بهره‌برداری از منابع آبی و یا شروع پروژه‌های تازه هستند. ملاحظات اکولوژیک در گفته‌های نمایندگان مجلس جایی ندارد و تنها صحبت از این است که چطور می‌‌توان سهم یک استان یا منطقه را از منابع آبی افزایش داد. با چنین نگاهی است که بخش های مختلف در حال گذر از تنش آبی به مرحله تنش آبی شدید هستند و به گفته قمشی ایران با فقر مواجه می‌شود.