بحران تغییر کاربری اراضی
سولماز خیاطی فعالیت‌های انسانی زمین را در مقیاس کره زمین تحت تاثیر قرار داده و همراه با پیشرفت‌های تکنولوژیک، پیامدهای فعالیت‌های انسانی هم جلوه بیشتری پیدا کرده است. تمدن بشر استعداد آن را دارد که اقلیم، خاک و آب را به شدت دگرگون کند و حتی بر شانس بقای حیات در این کره اثر بگذارد. تغییر کاربری زمین موجب تغییرات محلی و ناحیه‌ای در محیط زیست می‌شود، که تغییرات احتمالی دیگری به وجود می‌آورد. تغییر کاربری اراضی منجر به افزایش سطح خاک لخت، تشدید تبخیر و تعرق، ازدیاد ضریب رواناب و در پی آن، کاهش تنوع زیستی می‌شود که حاصل آن، هدر رفت منابع آب است.
بدون شک، تداوم این تغییرات ناخوشایند، تشدید و گسترش جغرافیایی پدیده‌های بیابان زایی، سیل و ریزگرد که امروزه در ایران با آن سر و کار داریم و روز به روز بر دامنه و شدت آن افزوده می شود خود شاخص گویایی از پیامدهای تغییر کاربری اراضی است. این مسئله، چالش اصلی پایداری کشاورزی و محیط زیست بوده و در صورت ادامه روند فعلی، بحران‌های ملموس‌تری از قبیل نایابی منابع آب، مهاجرت و خسارات هنگفت اقتصادی دور از انتظار نخواهند بود.
تغییر کاربری زمین، شامل تبدیل عرصه‌های جنگلی و مرتعی به زمین‌های کشاورزی، خشکاندن چمنزارها، تالاب‌ها و حریم رودخانه‌ها به اراضی آبی، تغییر کاربری مخروط افکنه‌ها، کوهستان‌ها، تخریب سواحل و گسترش غیر‌اصولی و بی‌برنامه مراکز مسکونی و صنعتی برشمرد. منابع آبی نیز متاثر از تغییر کاربری اراضی است. در جامعه امروز با بحران جدی تغییرات کاربری اراضی روبه‌رو هستیم اگر در زمینه فرهنگ عدم تغییر کاربری اقدامی صورت نگیرد، در سال های پیش رو جدی‌تر نیز خواهد بود. امروزه مسئله تغییر کاربری اراضی در بسیاری از مناطق جهان به ویژه ایران به یک بحران جدی تبدیل شده که این امر بازنگری مجدد در وضعیت و تعیین آمایش سرزمین را به عنوان یک ضرورت می‌طلبد. آمایش، به معنی هنر یا فن جای دادن با نظم و ترتیب و آراسته کردن همراه با آینده‌نگری انسان‌ها، فعالیت‌ها، زیرساخت‌ها و وسایل ارتباطی در خدمت انسان‌ها در فضای یک کشور با در نظر گرفتن الزامات طبیعی، انسانی و اقتصادی است. مدیریت نادرست و نارسایی‌های قانونی، موجب شتاب تغییر کاربری اراضی شده است. تداوم زندگی منوط به تحولی بنیادین در ساختار قانونی، تحقیقاتی، آموزشی در قالب مدیریت جامع و فراگیر است. بنابراین استفاده از اراضی بر حسب استعداد و قابلیت آنها در چهارچوب یک برنامه ریزی صحیح مدیریتی می‌تواند از هدر رفتن منابع جلوگیری کند.
مهدی زارع 
سپیده رحمن‌پور 
سوگل دانائی 
فروغ فکری
ارسال پاسخ