| پیام ما| کودکان زباله‌گرد هنوز در کوچه و پس کوچه‌های تهران پرسه می‌زنند. با اینکه چندی پیش پیروز حناچی، شهردار سابق تهران در گفت‌وگو با روزنامه «پیام‌ما» ادعا کرد که بخشنامه منع زباله‌گردی کودکان را که همزمان با اوایل کرونا صادر کرده بود، موفق بوده و تعداد کودکان زباله‌گرد کاهش پیدا کرده است، شواهد میدانی اما خلاف این ادعا را ثابت می‌کنند. این یعنی به نظر می‌رسد، پیمانکاران به سبب ترس از قطع‌ همکاری با شهرداری تهران هم که شده،‌ کودکان کمتری را استثمار نمی‌کنند. در روزهای اخیر و همزمان با تعطیلات سراسری هم تصاویری از کودکان زباله‌گرد در فضای مجازی منتشر شده است. تصاویری که گواه شکست طرح‌های مقابله با زباله‌گردی کودکان بود، طرح‌هایی که در دوره قبل به بخشنامه و جمع‌آوری سطل‌های زباله در چند منطقه ختم شده و به نظر می‌رسد که مدیریت شهری تازه برنامه‌های دیگری برای آن دارد.

زباله‌گردی از جمله آسیب‌های اجتماعی است که ارتباط مستقیمی با عملکرد شهرداری در بخش پسماند دارد. مدیران شهری و مسئولان بهزیستی اما هربار موضوع استثمار کودکان در بخش زباله‌گردی را به گردن پیمانکاران و نه بخش رسمی این حوزه می‌اندازند. چنانچه امین شاهرخی، مدیرکل بهزیستی استان تهران در تازه‌ترین گفت‌وگوی خود با ایلنا در اردیبهشت امسال گفته بود: «جلسات متعددی دو سال پیش با شهرداری تهران در این زمینه داشته‌ایم. ریشه این موضوع باید خشک شود و این کار با تعهد پیمانکار نسبت به عدم استفاده از کودکان برای زباله‌گردی است.
ما چنانچه کودکان زباله‌گرد را مشاهده کنیم به شهرداری تهران گزارش می‌دهیم، شهرداری نیز در این زمینه ورود پیدا کرده و تا جایی که توانسته است، اقدامات لازم را در خصوص عدم به کارگیری کودکان برای زباله‌گردی انجام داده است، اما گاهی اوقات پیمانکاران تحت نظر شهرداری از این موضوع تخلف می‌کنند و از کودکان برای زباله‌گردی استفاده می‌کنند.»
بخشنامه‌های منع زباله‌گردی و جریمه پیمانکار و تعهد از پیمانکار اما به گمان ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران کارساز نیست و این بخشنامه‌ها موقتی است و فراموش می‌شود.
امانی که در آخرین جلسه شورای شهر انتقاداتی به عملکرد شهرداری در بخش پسماند هم داشت، به روزنامه «پیام‌ما» می‌گوید پیمانکارانی که بیرون از شهرداری هستند و شهرداری روی آن‌ها تسلطی ندارد، مشکلشان با بخشنامه حل نمی‌شود. او تاکید می‌کند: «پیمانکاران تابع مقررات و قوانین شهرداری نیستند و تابع سودشان هستند، اصلا توجهی ندارند که این کار از نظر انسانی و اجتماعی بد است، مرتب این عکس‌های زباله‌گردان در فضای مجازی منتشر می‌شود و تبدیل به سوژه‌ای می‌شود برای تمسخر موقعیت و جایگاه کشور ایران که روی انبارهای بزرگ نفت نشسته است اما مردم برای معیشت روزمره ناچارند سرشان را تا کمر در مخازن زباله خم کنند.» او همانند علیپور، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند معتقد است که چاره کار را باید در تغییر شکل مخازن زباله جست‌وجو کرد. تغییر شکل و انتقال مخازن به داخل خانه‌ها که اکنون به صورت پایلوت تنها در چند منطقه اجرا می‌شود. امانی می‌گوید شهرداری مسئول مخازن است و یکبار برای همیشه باید این مساله را اصلاح کند، مخازنی که این روزها بی‌نظم‌اند، آلوده‌اند و زباله‌ها در اطراف آن پخشند: «تا صورت مسئله را اصلاح نکنیم، این مسئله ادامه پیدا می‌کند، ما باید مخازن زباله را جمع‌آوری کنیم، باید در روش جمع‌آوری زباله تجدید نظر کنیم، بعضی کشورها این کار را کردند و موفق هم بودند،‌ باید برویم و ببینیم آن‌ها چه کردند.» او در ادامه صحبت‌هایش به بحث تفکیک زباله از مبدا اشاره می‌کند و تاکید دارد: «بحث تفکیک زباله از مبدا برای این دوره نیست، سال‌هاست آغاز شده اما توفیقی کسب نکرده است، باید طرحی نو در اندازیم.» امانی معتقد است که اعضای شورا بحث پسماند را میدانی رصد می‌کنند و صرفا منتظر گزارشات مردمی نمی‌مانند: «ما دوازده سال سابقه مدیریت شهری داریم و حرف‌هایمان از جنس حرف همین مدیران است و بدون اطلاع و علم صحبت نمی‌کنیم.»
کار کارشناسی می‌کنیم
نرگس معدنی‌پور، دیگر عضو شورای شهر تهران درباره موضوع زباله‌گردی کودکان به روزنامه «پیام‌ما» از ضرورت بررسی کارشناسی می‌گوید: ما اعتقادمان بر این است که بسیاری از موضوعات شهری باید با کار کارشناسی و نگاه تخصصی به آن‌ها پرداخته شود. یکی از این موضوعات همین بحث زباله‌گردهاست که نیازمند ساماندهی آن هستیم.
او معتقد است که در بحث جمع‌آوری زباله در راستای ماموریت‌های شهرداری اقدامات خوبی از سنوات گذشته انجام شده اما معضلاتی وجود دارد که نیاز به بازنگری در آن‌ها وجود دارد: «زباله گردی کودکان و چه کسان دیگری چهره شهر را مخدوش می‌کند، قطعا نیاز است که تدابیر لازم انجام شود و کمیسیون‌های تخصصی کارهای کارشناسی انجام دهند. در بحث زباله‌گردی کودکان هم ما هیچ‌کدام موافق آن نیستیم و نیاز است که با کار کارشناسی اقدام شایسته‌ای در خور شهروندان صورت بگیرد.» او در توضیح مفهوم ساماندهی می‌گوید: «باید در فرآیند تعریف شده‌ و مشخص شده‌ای فازبندی شود، بعضی مشکلات یک دفعه جلوی آن گرفته نمی‌شود، نیاز است که برای بعضی مشکلات ما با نگاه ساماندهی و رفع تدریجی اقدام کنیم.» معدنی پور اما برخلاف امانی معتقد است که بخشنامه‌های مدیریت شهری قبلی می‌تواند کارساز باشد: «اگر ما کار کارشناسی انجام دهیم و حوزه تخصصی به این نتیجه برسد که می‌بایستی ممنوعیت اتفاق بیفتد قطع به یقین ما هم با آن موافقت می‌کنیم.»
معدنی‌پور می‌گوید بخشنامه حناچی را دقیق بررسی نکرده است: «من چون اعتقاد به کار کارشناسی دارم دوست دارم اقداماتی در گذشته بوده، حتما بررسی کارشناسی شود.» این عضو شورا می‌گوید اگر نیاز به ادامه روند گذشته احساس شود، مدیریت شهری آن را ادامه می‌دهد، اگر نیاز به اصلاح باشد، آن را تغییر داده و اگر نیاز به تغییر عمده بود؛ به طور کلی آن را تغییر می‌دهیم.
ایجاد قرارگاه‌های اجتماعی
زباله‌گردی از جمله واژه‌هایی بود که در برنامه علیرضا زاکانی، شهردار منتخب هم به آن اشاره‌هایی شد،‌ او برای از بین بردن آسیب‌های اجتماعی، ایجاد قرارگاه‌های اجتماعی را پیشنهاد کرده بود، قرارگاهی که قرار است متشکل از دانشگاهیان و مسئولان بهزیستی باشد و در آن راهکارهایی برای رفع کودک کار و اعتیاد ارائه شود.