چالش کلانشهرها در مدیریت کاهش ریسک
۹ دی ۱۳۹۹، ۹:۳۱
چالش کلانشهرها در مدیریت کاهش ریسک
یادداشتی از مهدی زارع زلزلهشناس و رییس شاخه زمینشناسی فرهنگستان علوم
اصطلاح «کلانشهر» در اوایل قرن بیستم وارد ادبیات علمی و تخصصی شد. سازمان ملل متحد ابتدا استفاده از این اصطلاح برای توصیف شهرهایی با جمعیت 8 میلیون نفر یا بیشتر به کار میبرد. اما در حال حاضر آستانه لحاظ شدن شهری به عنوان کلانشهر 10 میلیون نفر است. در سال 1800 ، فقط 3درصد از جمعیت جهان در شهرها زندگی میکردند، این رقم در پایان قرن بیستم به 47درصد رسید. در سال 1950 ، 83 شهر با جمعیت بیش از یک میلیون نفر وجود داشت. تا سال 2007، این تعداد به 468 شهر رسید. جمعیت شهری 3.2 میلیارد نفری امروز تا سال 2030 به 5 میلیارد نفر افزایش خواهد یافت. کل رشد شهری طی 25 سال آینده در کشورهای در حال توسعه خواهد بود. یک میلیارد نفر، تقریباً یک هشتم از جمعیت 7.8 میلیارد نفری جهان در پایان سال 2020 در شهرهای بزرگ زندگی میکنند. در کشورهای فقیر ، زاغههای پرجمعیت به دلیل شرایط غیر بهداشتی، سو تغذیه و عدم مراقبتهای بهداشتی مرکز توسعه بیماریهای مختلف هستند. تا سال 2030 ، بیش از 2 میلیارد نفر در جهان در محلههای فقیرنشین زندگی میکنند . بیش از 90 درصد جمعیت شهری اتیوپی، مالاوی و اوگاندا، سه کشور از روستاییترین کشورهای جهان، در حال حاضر در محلههای فقیرنشین زندگی میکنند. در ایران جمعیت تهران و پیرامون در سال 1399، حدود 13.6 میلیون نفر تخمین زده میشود. در طول روز بیش از 13 میلیون نفر در داخل شهر تهران، برای کار و سایر فعالیتها، تردد دارند. حدود 30 درصد ساکنین کلانشهرها در سکونتگاههای ناهنجار زندگی میکنند. حاشیه نشینی مترادف با آسیبها و انحرافهای اجتماعی است. نبود مشارکت، احساس تبعیض، نداشـتن روحیـه شهروندی، و زندگی در سکونتگاههای پرریسک و آسیب پذیر از ویژگیهای عمده حاشیهنشینی و حاشیهنشینان است. سه شهر بزرگ جهان: تا سال 2030 توکیو با جمعیت پیش بینی شده 37 میلیون، دهلی نو با 36 میلیون، شانگهای با 31 میلیون نفر هستند.
اکثریت جمعیت جهان به زودی در شهرها و عمدتا در شهرهای بزرگ زندگی خواهند کرد. روند افزایش ریسکهای شهری چالشهای جدی اجتماعی را در آینده ایجاد میکند. از اواسط دهه 1990، اتحادیه جغرافیایی بین المللی در مورد آسیب پذیری در برابر بلایای شهرهای بزرگ، مجموعهای از مطالعات موردی را در مورد ابرشهرهایی که در معرض فاجعههای بزرگ طبیعی بودهاند – و قرار دارند – انجام داد. این شهرها عبارتند از: توکیو، سئول، سیدنی، لیما، مکزیکوسیتی، لس آنجلس، سانفرانسیسکو، میامی، لندن و داکا. مطالعات موردی بر بررسی سوابق تاریخی سوانح بزرگ در هر شهر و مستند سازی تغییرات اخیر در اجزای مختلف ریسک از جمله، خطر، قرار گرفتن در معرض خطر (معرضیت) و آسیب پذیری متمرکز بود. مشخص شد که قرار گرفتن در معرض و آسیب پذیری مهمترین اجرای موثر ریسک هستند. ریسکها تنها بخشی از دستور کار معمول مدیریت شهری هستند که در بسیاری از کشور های در حال توسعه در اولویت نیز نیستند. مدیریت ریسک در شهرهای بزرگ باید با توجه دقیق به زمینه مدیریت سیاستهای کلی شهری دنبال شود. تاب آوری (قابلیت زیسک سازگارانه با مخاطرات، با اجتال کمترین خسارت در صورت بروز سانحه، و قابلیت بازگذشت سریع به وضعیت قبل از حادثه) روز به روز در مدیریت شهری مهمتر میشود. اما رابطه بین ریسک و تاب آوری بسیار کم درک شده است.
ابرشهرها در کشورهای در حال توسعه با ریسک جدی فاجعه روبرو هستند، به ویژه هنگامی که در مکانهای کم ارتفاع ساحلی واقع شدهاند و نابرابری اجتماعی و اقتصادی زیادی دارند. از این لحاظ، آنها به طور معمول موارد جالب در زمینه کاهش ریسک سوانح هستند. مناطق کلانشهرهای جاکارتا و بمبئی هر دو در معرض خطرات مربوط به آب هستند – خواه این ریسکها سیلاب باشد، یا کمبود آب آشامیدنی یا مسائل مربوط به آلودگی آب. جوامع فقیر در مناطق فقیرنشین به ویژه به دلیل محدودیت محافظت در برابر چنین سوانحی آسیب پذیر هستند. در نگاه اول، وقتی با این تهدیدات روبرو میشوند تمایل به رفتارهای خطرناک دارند. تصور میشود که آنها به دلیل اقدامات نامناسب خود را در معرض خطر قرار میدهند و وضعیت را بدتر میکنند در محلههای فقیرنشین در شهرهایی مانند تهران، اصفهان، مشهد، قم و تبریز مهاجرت از مناطق روستایی به این شهرها، به ویژه به حاشیه این شهرها، میتواند دلیل اصلی آسیب پذیری شناخته شود زیرا مهاجران از دسترسی به نیازهای اساسی خود محروم هستند به عنوان مثال شبکه آموزشی و بهداشتی در پروژههای توسعهای در مقیاس بزرگ و ضرورت مشارکت جوامع محلی، چالش مهم امروز و آینده مشارکت دادن هر چه بیشتر این بخش مهاجران جدید به حاشیه رانده شده در جوامع شهری است. هر نوع مدیریت ریسک موفق در آینده به موفقیت چنین برنامههایی برای حاشیهنشینهای شهر های بزرگ در کشور های در حال توسعه مربوط است.
پیشنهاد سردبیر
مسافران قطار مرگ
مطالب مرتبط
ظرف دو ماه گذشته ۴ کارگر در ۴ حادثه در معادن زغال سنگ کرمان جانباختهاند
مرگهای تکراری
گفتوگوی «پیام ما» با بستگان کارگران مفقودشدۀ معدن شازند اراک
نگاههای منتظر به معدن فروریخته
چهاردهمین انتخابات ریاستجمهوری با مشارکت ۴۰ درصدی برگزار شد
صدای جمهور آمد
مهاجران اقلیمی و چالشهای دولت آینده
کشف جدید دانشمندان از عاملی که میتواند روند ذوبشدن یخهای قطبی و بالاآمدن سطح آب دریاها را کاهش دهد
ویروسهای نجاتبخش؟!
دیپلماسی محیط زیستی کلید مقابله با تغییراقلیم
گفتوگو با «علی شمس»، پژوهشگری که در زندهگیری یوز در قرق «یوزکنام پل ابریشم» حضور داشت
یوز جوان باید پس از بلوغ رهاسازی شود
کمیتهٔ محیط زیست ستاد مسعود پزشکیان به پرسشهای «پیام ما» پاسخ داد
پاسخهای محیط زیستی «پزشکیان»
انتظارات از دولت چهاردهم برای تامین آب سیستان و بلوچستان
جمعی از اساتید دانشگاه، کنشگران و روزنامهنگاران در حوزه محیطزیست در نامهای به صدا و سیما خواستار شدند
مناظره یا میزگرد محیطزیستی در برنامه نامزدها گنجانده شود
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- محبوبترین تورهای ترکیه کدامند؟
- حداقل سرمایه برای واردات از دبی: آنچه باید بدانید
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها
- قطار رجا؛ انتخابی امن و راحت برای سفرهای شما بیشتر
بیشترین نظر کاربران
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید