گزارش «پیام ما» درباره لزوم ایجاد زیرساخت‌های گردشگری برای توسعه مناطق محروم اهواز 

جولان فقر در بلندی‌های «حصیرآباد»

رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خوزستان: احیای محور فرهنگی تاریخی گردشگری منطقه هفت بخش مهمی از معضلات فرهنگی و اجتماعی را برطرف می‌کند.

مجتبی گهستونی | یکی از مرکزی‌ترین محلات اهواز نشیمن‌گاه زاغه نشینان شده است، مردمی که هرکدام روی انبوی از ثروت نشسته‌اند، حالا رنج دوران را می‌خورند. سربالایی بیست متری شهرداری تا خیابان دهم و از خیابان دهم به فرعی حصیرآباد که وارد می‌شوید، به معنای واقع کلمه می‌توانید با مفهوم فقر روبه‌رو شوید. در بلندی‌های حصیرآباد و بیست‌ متری شهرداری اهواز، فقر، اعتیاد و دزدی جولان می‌دهند. 

این‌جا اهواز، دروازه ورود تاریخ و تمدن مرکز استان خوزستان است. کوچه عفاف یا همان «مش فاطمه» را صنایع بزرگ و کوچک در آن حوالی را دوره‌ کرده‌اند. وقتی از خیابان حصیرآباد وارد کوچه عفاف یا همان «مش‌فاطمه» شوید، گویی با میدان جنگی روبه‌رو شده‌اید که همه برای در امان ماندن گویی چاله کردند و در آن پناه گرفتند. وارد این محله با زاغه‌های کوچک و رنگ و رو رفته که شوید، مردم با همان روحیه مهمان نوازی از شما پذیرایی می‌کنند. در شهری که پالایشگاه نفت و گاز بیخ گوش مردم است، زنان و مردانی وجود دارند که هنوز گاز مایع ندارند تا هم اجاق سردشان را گرم کنند و هم خوراک بپزند. در برخی خانه‌ها یخچال نبود و برخی هم وسایل گرمایشی چندانی نداشتند.

پای درد دل مردم کوچه «مش فاطمه»

مردم در این‌جا با این‌که در پایین‌ترین سطح رفاهی و بهداشتی زندگی می‌کنند اما نیازمندی‌های آن‌ها باعث نشده که فقط از خود بگویند و از همسایه نگویند. این‌جا مردم هوای همسایه‌ را بیشتر از خودشان دارند. مردم این‌جا راحت با تو صحبت می‌کنند، خودمانی و بی‌پرده، بی آن‌که اصراری برای ورود به خانه‌هایشان داشته باشیم خودشان دستمان را می‌گرفتند و راهی خانه‌هایشان می‌کردند و می‌گفتند: «ما خستگی نداریم، فقط از وعده‌هایی که مسئولان و مدیران دادند و آمدند و رفتند خسته هستیم. با این‌که ما در قلب شهر اهواز هستیم و به کلی منابع و ذخایر نزدیک هستیم اما خیری از آن به ما نرسیده است. خیلی‌ها آمدند و گفتند می‌خواهیم برای توسعه و عمران و آبادانی شهر و محله‌تان کاری کنیم اما فقط جار زدند.»

یکی از اهالی کوچه «مش‌فاطمه» می‌گوید: «هر بار خانه‌ای ریزش کرد، کمر این مردم خم شد. شما آمدید،  بی‌ریا خانه به خانه آمدید و مهمان‌مان شدید و از ورود به خانه‌مان اکراه نداشتید. شما آمدید و لباس‌تان در این باران خاکی و گلی شد. پس شما هستید که می‌توانید دردی از ما دوا کنید. شما متوجه می‌شوید که دلمان شاد نیست و سیاهپوش است.» باوجود رنجی که مردم این منطقه تحمل می‌کنند، این پرسش مطرح است که چرا با وجود مشاهدات همیشگی مسئولان چرا تاکنون برای رفع این معضلات تلاش نشده است. کهن‌ترین منطقه مسکونی در میان مناطق هشت‌گانه اهواز که دور تا دورش را کارخانه‌ها و شرکت‌های بزرگ و مادر در بر گرفته‌اند، از محلاتی برخوردار است که به دلیل کمبود خدمات شهری و رفاه نسبی، شان آدمی در آن زیر پا گذاشته می‌شود. به دلیل جاری بودن فاضلاب شهری در جوی‌های رو باز و هجوم مارمولک و هزارپا، سوسک و… بهداشت عمومی در شرایط مطلوبی نیست.

لزوم ایجاد زیرساخت‌های گردشگری

یکی از اقداماتی که باید برای رفع محرومیت محلات توسعه نیافته ایجاد شود، ایجاد زیرساخت‌های گردشگری به عنوان فرصتی طلایی برای توسعه پایدار شهری است. با آگاهی از وضعیت ناپایداری که در برخی از محلات منطقه هفت اهواز از جمله حصیرآباد، منبع آب و حتی کوی رمضان داشتم و از سویی از برخی استعدادهای منطقه بی‌خبر نبودم، طرحی به نام محور فرهنگی تاریخی گردشگری منطقه هفت نوشتم که با بررسی‌های مختلف سرانجام در شورای برنامه‌ریزی استان خوزستان مصوب و لازم الاجرا شد.

طرح احیای محور فرهنگی تاریخی گردشگری در منطقه هفت اهواز در کارگروه میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شورای تخصصی خبرگان برنامه‌ریزی و توسعه استان خوزستان مطرح و سپس در شورای برنامه‌ریزی خوزستان و با حضور مسئولان ارشد استان خوزستان تصویب شده است.

هدف از ارائه این طرح توجه به محوطه‌های تاریخی، احیای یک مسیر جدید گردشگری و از همه مهم‌تر ارتقای سطح فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی یک منطقه مستعد و برخی محلات کم برخوردار از جمله حصیرآباد، منبع‌آب و کوی رمضان بوده است.

فرصت خاص جاذبه‌های طبیعی و گردشگری منطقه هفت اهواز

جاذبه‌های طبیعی منطقه هفت از جمله بخش شرقی ساحل و بستر رودخانه کارون و وجود کوهستان به عنوان یک فرصت خاص از منظر زمین شناسی و گردشگری کوهستانی دلیل بسیار موجهی است تا مردم ساکن در کوهستان اهواز ساماندهی شوند.

نحوه بررسی مشارکت هر چه بیشتر جامعه محلی، انجام مطالعات باستان شناسی، نجات بخشی، ساماندهی محوطه‌های باستانی موجود در منطقه و ترسیم مسیرهای گردشگری، احیای ظرفیت‌ها و امکانات موجود، تابلوگذاری محوطه‌های و مکان‌های تاریخی و گردشگری، ساماندهی و ایجاد مسیر برای دسترسی به کوهستان، اتمام تعیین عرصه و حریم محوطه باستانی کوهساران از جمله پیشنهادها و راهکارهای درخواست شده است.

در همین راستا، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خوزستان که مسئولیت رئیس شورای برنامه‌ریزی را بر عهده دارد با تأکید بر لزوم افزایش سرعت احیای محور تاریخی گردشگری در کلان‌شهر اهواز، عنوان کرد: منطقه ۷ اهواز این ظرفیت را دارد که احیا شود اما باید برای احیای آن فازبندی صورت گرفته و اولویت‌بندی‌ها مشخص شود تا وظایف شهرداری و سایر دستگاه‌ها نیز با یکدیگر تداخل پیدا نکند.

امید حاجتی تاکید می‌کند: احیای محور فرهنگی تاریخی گردشگری منطقه هفت اهواز نه‌ تنها بخشی مهمی از معضلات فرهنگی و اجتماعی را برطرف می‌کند بلکه به توانمندسازی ساکنان کمک کرده و خود مردم منطقه نیز از ذینفعان طرح هستند. منطقه ۷ اهواز با جمعیتی بالغ بر جمعیت ۱۵۰ هزار از ویژگی‌های منحصر به فرد تاریخی طبیعی برخوردار است و در زمره مهم‌ترین و قدیمی‌ترین مناطق اهواز قرار دارد. وجود کوهستان منتهی به حصیرآباد و بیست متری، بقعه علی ابن مهزیار به عنوان یک جاذبه مذهبی، محله عامری به عنوان بخشی از بافت تاریخی اهواز قدیم، وجود منازل شرکتی و سازمانی نیوساید و کارون، وجود تپه باستانی آسیه آباد معروف به بی‌سیم، آرامستان ارامنه، آرامستان مشترک لهستانی‌ها، کلدانی و آشوری‌ها، میدان چهارشیر به عنوان اثر ثبت شده، تپه و محوطه باستانی پارک کوهساران در محلات حصیرآباد و منبع آب، وجود خط عبور قطار (سچه) به عنوان یک جاذبه در گردشگری ریلی و شهر، وجود بنای ثبت ملی شده پل سیاه، حسینه ثبت ملی عامری، وجود ساختمان معروف به گلف که آشیانه هواپیما بوده بخشی از ویژگی‌های تاریخی و جاذبه‌های گردشگری منطقه هفت اهواز است.