حبس کاروانسرای سمنان ادامه دارد

استاندار سمنان: آزاد سازی کاروانسرای شاه عباسی کامل شود.

شاید کمتر کسی بداند که پشت دیوارهای سفید زندان بزرگ شهر سمنان در خیابان سعدی این شهر، کاروانسرایی بزرگ که قدمتش به دوران صفوی باز می‌گردد، وجود دارد. کاروانسرای شاه عباسی، سال 1359 به شماره پلاک 36.8 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. این اثر تاریخی در سال 1362 محل اداره کل میراث فرهنگی استان بود. مهدی جمال، مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری سمنان درباره زندانی شدن این کاروانسرا به شهروند گفته بود: «هیچگاه مشخص نشد که این کاروانسرا چه زمانی به اداره کل زندان‌ها داده شد و مقرر شد که این بنا، مورد استفاده زندانیان قرار می‌گیرد.»

تلاش‌ها در گذر سال‌ها

مکاتبات میراثی‌ها بر سر بازپس‌گیری این بنا از ابتدای دهه ۹۰ جدی شد. طبق گزارشی که در سایت مرآت، یکی از سایت‌های خبری استان سمنان منتشر شده است، سال ۹۱ حمید یزدانی، مدیرکل وقت میراث فرهنگی استان سمنان در نامه‌ای به مدیرکل زندان‌ها خواستار اعلام زمان دقیق تخلیه کاروانسرا شده بود، سه‌سال بعد در‌ سال ۹۴ نیز حسین خواجه بیدختی، مدیر‌کل وقت میراث فرهنگی استان در نامه‌ای به سازمان‌ها خواستار اصل سند واگذاری این بنا شده بود. نامه‌ها با وجود اینکه ارسال می‌شدند، خبری می‌شدند، اما بی‌نتیجه می‌ماندند، زیرا زور مدیران به سازمان‌ زندان‌ها نمی‌رسید.

خبر خوش به سمنانی‌ها

 در نهایت در خرداد اما ابتدای امسال آن خبر خوشی که شاید بسیاری از شهروندان سمنانی منتظر شنیدن آن بودند، از زبان  استاندار سمنان اعلام شد و مشخص شد که کاروانسرا از بند زندان رها می‌شود و دیوارهای زندان برداشته می‌شود و زندانیان منتقل. رییس شورای شهر سمنان، مسعود سیادتی هم درباره اینکه زندانیان به کجا منتقل می‌شوند به ایرنا گفته بود: «زندانیان به ساختمانی تازه در شهرک «مهمان شهر» در جاده دامغان به سمنان منتقل شدند، ساختمان تازه و نوسازی که هم شأن زندانیان و هم شأن خانواده‌ها و ملاقات‌کنندگان در آن حفظ‌ شود.» و عکاسان و خبرنگاران اواخر مرداد ماه توانستد از کاروانسرای از حبس درآمده بازدید کنند. با اینکه فرآیند انتقال زندانیان در تابستان صورت گرفته بود اما هنوز یک مانع جلوی راه زندان و کاروانسرا بود آن هم تعیین تکلیف مالکیت این بنا بود.

22 شهریور ماه در نشستی که با حضور استاندار سمنان برگزار شده بود، اعلام شد که فرآیندهای قانونی برای انتقال تملک این بنا صورت گرفته است. به گزارش ایسنا، ابوالفضل حجتی‌پور، سرپرست معاونت توسعه و مدیریت منابع سازمان زندان‌های کشور نیز در این نشست گفته بود: پیگیری و نامه‌نگاری برای تعیین تکلیف کاروانسرای سمنان در دست بررسی است. پیش از این هم علی اصغر مونسان، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفته بود که نامه‌نگاری و رایزنی با سید ابراهیم رییسی رییس قوه قضاییه برای تملک کاروانسرای سمنان توسط شهرداری را انجام می‌دهم. او همچنین گفته بود که با همکاری شهرداری سمنان و توافق اولیه انجام شده، روند آزادسازی کاروانسرای سمنان با هدف تقویت مسیر گردشگری در شهر سمنان آغاز شده است. مونسان همچنین گفته بود که: «شهرداری آمادگی پرداخت هزینه تملک را دارد و لازم است با شهرداری برای تملک همراهی شود.میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آمادگی همکاری با شهرداری سمنان برای بازسازی و مرمت را دارد.»

تبدیل کاروانسرا به گذر فرهنگی

مسعود سیادتی، رئیس شورای شهر سمنان درباره اینکه سرانجام این بنا چه خواهد شد به شهروند گفته بود: «ایجاد گذر فرهنگی در این بنا می‌تواند باعث جذب گردشگر شود و سمنان را از یک گذر به یک شهر مقصد تبدیل کند بنابراین برنامه‌ مدیریت شهری این است که ضلع غربی این گذر به خیابان سعدی و ضلع شرقی آن متصل به گذر موزه سلامت و بیمارستان تدین سابق شود. این گذر از سویی دیگر به باغ‌راهی متصل می‌شود که امکان دید به محدوده باغ فیض و امامزاده علی‌اکبر و میدان ارگ سمنان را دارد.»

آسیب‌های کاروانسرا

کاروانسرا اما در سال‌های اخیر از گزند آسیب در امان نبوده است.  سروش‌ هاشمی، مسئول حفظ و احیای اداره کل میراث فرهنگی استان سمنان چندی پیش درباره آسیب‌های وارد شده به کاروانسرا در سال‌های اخیر گفته بود: «کف بنا به لحاظ مسائل امنیتی بتن‌ریزی یا حتی با ایزوگام سیمانی شده است، احتمالا به آن بازداشتگاه موقت اضافه شده، به هرحال مداخلات ما باعث می‌شود اصالت بنا به هم بریزد، بحث رطوبت، آسیب آن در بلندمدت توسط انسان‌ها نیز مطرح است.» شواهد دیگر نشان می‌داد که در پی بارندگی‌های شدید سال 98 سقف کاروانسرا نم زده شده است و سقف بنا نم کشیده و آجر فرش‌بام که در طول زمان فرسوده شده نیز به‌طور کامل از بین رفته بود.

آزادسازی کامل را خواستاریم

اکنون بعد از گذشت حدود 5 ماه از خبر آزادسازی کاروانسرا از بند زندان علیرضا آشناگر، استاندار سمنان خبر داده که فرآیند آزادسازی کاروانسرا باید کامل صورت بگیرد. او که دیداری با مدیرکل زندان‌ها داشت خواستار تعیین تکلیف کاروانسرای شاه عباسی شده است و به ایرنا گفته است:«آزادسازی کامل این کاروانسرا و برچیده شدن دیوارهای زندان از انتظارات مردم سمنان است و این مهم باید هر چه سریع‌تر با انجام جلسات کارشناسی و تعاملات دوسویه با شهرداری سمنان به نتیجه رسیده و تعیین تکلیف شود.»

کاروانسرای شاه عباسی، یکی از 999 کاروانسراهای زیارتی شاهراه خراسان است. شواهد می‌گوید که ۲۰ حجره دارد و  مساحتی تاحدود ۳‌هزار و ۶۰۰ متر مربع. کاروانسرا چهار ایوان دارد با سقف‌های گنبدی و دالان‌های آجری که هنوز از تیررس نگاه شهروندان سمنانی دور مانده است. کاروانسرایی که مشخص نیست چه زمانی کاملا آزاد می‌شود.