پرهیز از شوک جدید به قیمت ها

رئیس کل بانک مرکزی : بعد از شوک ارزی از اقداماتی که موجب شوک جدید به قیمت‌ها شود، پرهیز خواهد شد

رئیس کل بانک مرکزی سه مسیر تامین کسری بودجه را تشریح کرد.عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی با تشریح سه مسیر تامین کسری بودجه دولت، در یادداشت اینستاگرامی اعلام کرد: ارتباط با مردم و فعالان اقتصادی، شفافیت در سیاست گذاری و اجرا و پاسخگویی در قبال مردم، اجزای اصلی یک حکمرانی خوب برای بانک های مرکزی مدرن است.

تجربه ساماندهی بازار ارز و برقراری ثبات نسبی در اقتصاد کشور که ناامیدی طراحان حداکثر فشار اقتصادی را در پی داشت، خود محصول همین دیدگاه بوده و لذا، طبیعی است که همین رویه برای نحوه تامین کسری بودجه ۹۸ اعمال شود. در شرایط پیچیده‌ای که اقتصاد کشور با آن روبرو است، تلاش داشته‌ام برای برون رفت از وضعیت سخت و پیچیده ولی گذرای این روزها، موارد یاد شده را سرلوحه فعالیت های بانک مرکزی قرار دهم. تلاش برای جلوگیری از پولی شدن تامین کسری بودجه و در کنار آن، پرهیز از اقداماتی که موجب شوک جدید به قیمت‌ها، در دوره زمانی که اثر شوک ارزی به تدریج تخلیه می‌شود، بخشی از این سیاست است؛ لذا تصمیم دولت و مجموعه نظام بر تامین کسری بودجه از سه طریق عمده شامل تلاش برای استفاده از مسیرهای مختلف صدور بیشتر نفت، انتشار اوراق دولتی و برداشت از منابع صندوق توسعه ملی، متمرکز است.علیرغم اینکه بانک مرکزی دوره سختی را طی می‌کند، لیکن در خصوص غلبه بر مشکلات، با برنامه های در دست اقدام بسیار امیدوارم. در سه ماهه گذشته نزدیک ۵ میلیارد دلار برای تامین کالاهای اساسی و دارو و بیش از ۶ میلیارد دلار از طریق نیما و واردات در مقابل صادرات تامین شده است.

 کاهش نرخ در بازار آزاد، همزمان با رشد قیمت در سامانه نیما

کاهش سه هزار تومانی فاصله نرخ ارز سامانه نیما با بازار آزاد از ابتدای امسال تاکنون، باعث افزایش انگیزه صادرکنندگان برای بازگرداندن ارز صادراتی و عرضه در این سامانه شده است. وجود چندین نرخ برای ارز باعث بروز مشکلات و حتی فساد و سوءاستفاده‌هایی شده است؛ بنابراین کارشناسان توصیه می‌کنند که دامنه تفاوت نرخ برای انواع ارز در کشور کاهش یافته و در صورت امکان از بین برود. با توجه به شرایط خاص اقتصادی در کشور، اکنون امکان حذف ارزهای ۴۲۰۰ تومانی و نیمایی وجود ندارد، اما تلاش شده است که گستره توزیع ارز ۴۲۰۰ تومانی به کالاهای اساسی محدود شده و فاصله ارز نیمایی با نرخ بازار آزاد نیز کاهش یابد تا بدین ترتیب بازار ارز تا حد ممکن ساماندهی شود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که در ماه‌های اخیر از یک سو نرخ یورو در بازار آزاد رو به کاهش بوده و از کانال ۱۶ هزار تومانی به سوی کانال ۱۴ هزار تومانی حرکت کرده و از سوی دیگر نرخ یورو در سامانه نیما نیز از کانال ۹ هزار تومانی وارد کانال ۱۲ هزار تومانی شده است. میانگین نرخ یورو در بازار آزاد در فروردین و اردیبهشت امسال در محدوده ۱۶ هزار تومان بوده که اکنون به مرز ۱۵ هزار تومان رسیده است. نرخ فروش یورو در صرافی‌های بانکی در روز ۲۹ فروردین رقم ۱۵ هزار تومان ثبت شد. میانگین نرخ یورو در سامانه نیما نیز از ۹ هزار و ۵۰۰ تومان در زمان آغاز معاملات سامانه نیما در سال ۹۸ (پنجم فروردین) اکنون به حدود ۱۲ هزار و ۴۰۰ تومان افزایش یافته است که نشان می‌دهد فاصله ۶ هزار تومانی نرخ ارز نیمایی از بازار آزاد در آغاز امسال اکنون به کمتر از سه هزار تومان رسیده است. بالاترین نرخ در سامانه نیما از ابتدای امسال تاکنون به روز ۲۵ خرداد با قیمت ۱۳ هزار و ۲۷۱ تومان برای هر یورو اختصاص داشته است.پایین‌ترین قیمت نیز مربوط به روز پنجم فروردین با نرخ ۹ هزار و ۴۹۲ تومان بوده است.

با توجه به راه اندازی بازار متشکل ارز در روزهای آینده، برخی شایعات مطرح شد مبنی بر اینکه قرار است سامانه نیما کنار گذاشته شود که این موضوع تکذیب شده است. رئیس کل بانک مرکزی در واکنش به این موضوع، گفت: سامانه نیما حذف نمی‌شود. در واقع، قرار است در روزهای آینده بازار متشکل ارزی با هدف معاملات نقد و اسکناس ارزهای عمده راه اندازی شود، اما معاملات حواله‌های ارزی همچنان در سامانه نیما باقی خواهد ماند.

مزایای کاهش فاصله نرخ ارز نیمایی و بازار آزاد

نزدیک شدن قیمت حواله‌های ارزی در نیما به نرخ بازار نقد می‌تواند به یکسان‌سازی قیمت‌ها در آینده کمک کند. البته فعلاً چنین برنامه‌ای در دستور کار قرار ندارد. فاصله زیاد ارز در نیما نسبت به بازار آزاد که گاهی به بیش از ۶ هزار تومان می‌رسید باعث می‌شد که صادرکنندگان انگیزه‌ای برای عرضه ارز خود در سامانه نیما نداشته باشند؛ بنابراین آنها به هر شیوه قانونی و غیرقانونی متوسل می‌شدند که بتوانند ارز خود را به نرخ آزاد به فروش برسانند.اما کاهش فاصله ارز نیمایی با بازار آزاد سبب شده که صادرکنندگان ارز بیشتری را روانه سامانه نیما کنند، در روزهای اخیر، حجم زیادی از حواله‌های ارزی صادرکنندگان پتروشیمی و غیر پتروشیمی به سوی سامانه نیما سرازیر شده است. رئیس کل بانک مرکزی نیز درباره کاهش فاصله ارز نیمایی با بازار آزاد گفت: نرخ آن به قیمت بازار آزاد نزدیک شده است. اکنون نرخ حواله نیما با نرخ حواله بازار آزاد تفاوتی ندارد. وی خاطر نشان کرد: دلیل اینکه در روزهای اخیر ارز زیادی در سامانه نیما عرضه می‌شود این است که عرضه حواله‌های ارزی در سامانه نیما برای صادرکنندگان مطلوب‌تر است. برخی کارشناسان می‌گویند که قرار است روند نزدیک شدن نرخ ارز نیما به نرخ بازار آزاد تا زمان یکسان شدن نرخ‌ها در این دو بازار تداوم یابد تا بدین ترتیب امکان تک نرخی شدن ارز فراهم شود.