نفس جنگل‌های لرستان گرفت

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان: گرد و غبار سبب خشکیدگی 250 هزار هکتار از جنگل‌های لرستان شده

 

کشور ما جزو کمربند گردوغبار است. این پدیده سبب خشکیدگی 250 هزار هکتار از جنگل‌های استان لرستان شده است.

الهام برنا  معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان گفته است: 250 هزار هکتار از جنگل‌های استان دچار خشکیدگی شده و این نشان می‌دهد یکی از مهم‌ترین عوامل اولیه خشکیدگی و زوال بلوط گردوغبارهایی است که میزبان آن هستیم.

به گفته برنا، استان لرستان نیز از سال 87 تاکنون بارها میزبان گردوغبار بوده و سالانه به‌طور متوسط سه تا چهار ماه با این پدیده دست و پنجه نرم کرده و تحت‌تأثیر اثرات زیان‌بار آن قرار گرفته است. وی در مورد دلایل بروز گردوغبار گفته: بیشتر منشأ و کانون‌ها خارج از مرزهای کشور است؛ در دو سال اخیر تائید شده که بیش از 20 درصد منشأ داخلی داریم. بروز پدیده خشک‌سالی در ایران و تشدید آن در سال 85 سبب شد منشأهای جدید داخلی و فرامرزی در نواحی غرب و جنوب غرب داشته باشیم، بخش اعظمی از این کانون‌ها در کشورهای همسایه (عراق، شرق سوریه، اردن، کویت و شمال عربستان) است.

گرد و غبار تنفس درختان

را مختل می‌کند

در همین رابطه سارا اردو فعال محیط زیست در گفت‌وگو با پیام ما عنوان می‌کند: «اگر در فصل رشد گیاه، گرد و غبار صورت گیرد، مشکلات زیادی ایجاد می‌شود چراکه در این زمان به گیاه تنش وارد شده و رشد آن کم می‌شود. مخصوصا این موضوع در جنگل‌های با ارزش می‌تواند رخ دهد.

به صورت کلی هنگامی که گرد و غبار رخ می‌دهد باعث ایجاد یکسری تنش در گیاهان می‌شود. از جمله اینکه گیاهان و جوانه‌های کوتاه دفن می‌شوند و به دلیل اینکه این گرد و غبار بر روی گیاهان سبز می‌نشیند، کاهش فتوسنتز و خشکی گیاهان را به دنبال می‌آورد. همچنین این گرد و غبار بر روی روزنه‌های گیاهان نشسته و میزان تعرق گیاهان را پایین آورده و باعث می‌شود گردش مواد در گیاه صورت نگیرد.

نشستن گرد و غبار بر روی برگ‌ها، سبب زرد شدن و ریختن آن‌ها می‌شود. این ریزش گیاه باعث کاهش برگ‌های یک درخت می‌شود. وقتی که برگ‌های یک درخت کم می‌شود میزان فتوسنتز کل درخت پایین می‌آید و در نتیجه روی رشد و نمو و تولید مثل یک درخت تاثیر می‌گذارد. اگر گرد و غبار در وسعت بیشتری رخ دهد باعث به خطر افتادن گونه‌های گیاهی بیشتری می‌شود.

تقریبا چهار نوع جنگل وجود دارد.جنگل‌های هیرکانی در شمال. جنگل‌های ارسباران در شمالغربی کشور. جنگل‌های زاگرس(بلوط یا همان لرستان) در وسط کشور و ناحیه غربی زاگرس بیشتر.جنگل‌های افرا هم در جنوب کشور.

از لحاظ وسعت، جنگل‌های زاگرس در رتبه اول قرار دارند و حدود چهل درصد جنگل‌های کشور ما را تشکیل می‌دهند. این جنگل‌ها از اهمیت زیادی برخوردار هستند اما به دلیل آتش سوزی، مدیریت ضعیف و قرار گرفتن در ناحیه گرد و غباری همیشه در معرض خطر قرار دارند. بیشترین این جنگل‌ها ابتدا در استان لرستان و بعد استان فارس قرار دارند. 

اهمیت این جنگل‌ها برای طبیعت به این صورت است که از آب‌های زیر زمینی، تنوع ژنتیکی و بستر خاک حفاظت می‌کنند و پایداری اکوسیستم منطقه را در پی دارند. حفظ بقای این جنگل‌ها، بقای انسان‌ها را تضمین می‌کند.»

در همین رابطه همچنین مهرزاد بوستانی مدیرکل منابع طبیعی استان فارس با اشاره به اینکه به طور حتم این گرد و خاکها در خشکیدگی درختان بلوط موثر هستند، تاکید کرده: با توجه به خشک بودن هوا این گرد و خاکها بر روی برگ درختان بلوط نشسته و امکان تنفس گیاه از بین می رود.

او می‌گوید: بخش قابل توجهی از نیاز آبی درختان به ویژه درختان بلوط از رطوبت هوا تامین می شود که با توجه به خشک بودن هوا امکان تامین آب برای گیاهان وجود دارد.علاوه بر این این گرد و خاکها جذب برگ درختان می شود و به طور حتم خساراتی را وارد می کند.

نبی‌پور استاد دانشگاه شهید چمران اهوازدر همین رابطه گفته: بر اساس برآوردهای صورت گرفته، پدیده گرد و غبار به حدود 40 تا 50 درصد بخش کشاورزی آسیب وارد می​کند، زیرا ​با نشستن گرد و خاک بر روی برگ محصولات کشاورزی، میزان جذب نور و فتوسنتز کاهش می​یابد و در نتیجه رشد و تولید محصول دچار افت خواهد شد.

گرد و غبار از طریق تاثیر بر​ فرآیند فتوسنتز، هدایت روزنه​ای و هم‌چنین افزایش دمای برگ می‌تواند رشد و عملکرد گیاهان را تحت تاثیر قرار دهد و با فراهم کردن شرایط مساعد برای بروز بیماری​ها و بر هم زدن توازن جمعیتی آفات در برابر حشرات سودمند و شکارچی و هم‌چنین تاثیر بر کاهش راندمان سم‌پاشی در گیاهان بر علیه آفات و بیماری​ها، زمینه ایجاد خسارت و کاهش تولید در محصولات مختلف زراعی و باغی را به وجود می​آورد.

دلایل منشا داخلی گرد وغبار

معاون حفاظت محیط‌زیست لرستان، تغییرات اقلیم سنوات، عدم مدیریت صحیح منابع آب‌وخاک در کشور، خشک‌سالی‌های پی‌درپی، عدم تأمین حقابه زیست‌محیطی تالاب‌ها و رودخانه و تغیر کاربری در اراضی جنگلی و مرتعی و اراضی کشاورزی  را از دلایل منشأ داخلی عنوان کرد.

به گفته برنا، تغییر اقلیم منطقه، وزش باد شدید در صحرای عربستان، عراق، کویت و سوریه، تخریب مناطق جنگلی و مراتع و تغییر کاربری‌ها در کشورهای همسایه، تغییر در مدیریت منابع آب زیرزمینی و سطحی و برداشت‌های غیرمجاز و سدسازی در این کشورها و رقابت در مهار آب‌های مرزی در کشورهای همسایه و رخداد جنگ و ایجاد ناامنی از عوامل مهم منشأ خارجی بروز گردوغبار است.

 این پدیده خسارات بیولوژیکی (اثر سو بر محصولات کشاورزی و باغداری) و اقتصادی (خسارت به خطوط ارتباطی و مخابراتی، افزایش مصرف آب و تأثیر سو بر کیفیت منابع آبی، بروز تصادفات به علت کاهش میدان دید، لغو پروازها، افزایش مصرف برق، تعطیلی مدارس، افزایش مصرف بنزین، اخلال در شبکه توزیع برق، افزایش ضریب فرسایش ابنیه و تأسیسات، افزایش بیماری‌های آلرژیک، قلبی، عروقی و تنفسی، افزایش روند مهاجرت نیروهای متخصص و کارآفرین) را به دنبال دارد.